ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (08 մարտ)
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ-Կանանց միջազգային օր, Սիրիա՝ Հեղափոխության օր, Բաաս կուսակցության իշխանությունն գալու օր, Զամբիա՝ Երիտասարդության օր, Ալբանիա՝ Ուսուցչի օր, Լիբերիա՝ Նահատակների հիշատակի օր:
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
1876 - ծնվել է մեծանուն գիտնական, բանասեր Հրաչյա Աճառյանը:
1887 - ծնվել է նշանավոր գիտնական և ակադեմիկոս, Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի առաջին նախագահ Հովսեփ Օրբելին։
1899 –ծնվել է ռումինահայ հնագետ, պատմաբան, հրապարակագիր և թարգմանիչ Գրիգոր Ավագյանը:
1910 –ծնվել է հայ խորհրդային ջութակահար, մանկավարժ Կարպ Դոմբաևը:
1911 –ծնվել է ամերիկահայ կոմպոզիտոր, ջութակահար, մանկավարժ Ալան Հովհաննեսը:
1927 – ծնվել է հայ խորհրդային պատմաբան Հրանտ Օգանեսովը:
1930 –ծնվել է ուզբեկահայ խորհրդային թատերական ռեժիսոր, կինոռեժիսոր, սցենարիստ Ալբերտ Խաչատուրովը:
1932 –ծնվել է թավջութակահարուհի Մեդեա Աբրահամյանը:
1935 –ծնվել է քանդակագործ Ֆրանց Սիմոնյանը։
1935 –ծնվել է ճարտարապետ Արսեն Մելիքյանը:
1938 –ծնվել է ֆիզիկոս Իոսիֆ Սիսակյանը:
1956 - վախճանվել է Հայ ազգային ազատագրական շարժման գործիչ, զորավար, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պաշտպանության նախարար Դրաստամատ Կանայանը։
1969- «Անուշի» բեմադրությամբ բացվել է Երևանի դրամատիկական թատրոնը:
1972 –վախճանվել է ֆիզքիմիկոս, ՀԽՍՀ-ում ֆիզքիմիայի դպրոցի հիմնադիր Հովհաննես Չալթիկյանը:
1981 - Սկսել է գործել Վանաձորի ոչ պետական ՄԻԳ Հեռուստաընկերությունը։
1984 –վախճանվել է հայ խորհրդային կոմպոզիտոր և դիրիժոր Ռուբեն Ստեփանյանը:
2002-ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդներն առաջարկել են փոխել ղարաբաղյան բանակցությունների ֆորմատը և Հայաստանից ու Ադրբեջանից բացի, այդ գործընթացին մասնակից դարձնել Լեռնային Ղարաբաղի հայկական և ադրբեջանական համայնքների ներկայացուցիչներին:
2007-ԱՄՆ-ի կառավարության սննդի և դեղամիջոցների գործակալությունը զգուշացրել է ամերիկացի սպառողներին, որ Հայաստանից բերված «Ջերմուկ» հանքային ջուրը թունավոր նյութ՝ մկնդեղ է պարունակում եւ վնասակար է առողջության համար:
2008-Սահմանադրական դատարանը մերժել է նախագահի թեկնածուներ Տիգրան Կարապետյանի և Լևոն Տեր-Պետրոսյանի դիմումները փետրվարի 19-ի նախագահական ընտրությունների արդյունքները վիճարկելու վերաբերյալ:
2011-Էրզրումի դատարանը կասեցրել է Կարսում հայ-թուրքական բարեկամությանը նվիրված հուշարձանի ապամոնտաժման ծրագիրը:
2019- վախճանվել է Պոլսո Հայոց 84-րդ պատրիարք Մեսրոպ արքեպիսկոպոս Մութաֆյանը։
2022- Մայրուղային բարձր ճնշման գազատարի վնասման պատճառով Արցախի Հանրապետության տարածքում խափանվել է գազամատակարարումը։
ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
161 –վախճանվել է Հռոմի կայսր Անտոնինոս Պիոսը։
1302 –վախճանվել է իտալացի քանդակագործ և ճարտարապետ Առնոլֆո դի Կամբիոն։
1403 – վախճանվել է Օսմանյան կայսրության սուլթան Բայազիդ 1-ինը:
1618 —գերմանացի աստղագետ Իոհան Կեպլերը ձևակերպել է մոլորակների շարժման իր երրորդ օրենքը:
1658 —ստորագրվել է Ռոսկիլլյան խաղաղության պայմանագիրը, որով իսկ ավարտվել է շվեդ-դանիական պատերազմը և Շվեդիան հսկայական տարածքներ է ստացել:
1669 - տեղի է ունեցել Էտնա հրաբխի պատմության մեջ ամենամեծ ժայթքումը, որի հետևանքով զոհվել է մոտ 27 000 մարդ։
1702 —Աննա Ստյուարտը դարձել է Անգլիայի, Շոտլանդիայի և Իռլանդիայի թագուհի: 1714 –ծնվել է գերմանացի կոմպոզիտոր Կարլ Ֆիլիպ Էմմանուել Բախը:
1736 —Նադիր շահը գահընկեց է արել Սոֆեվիդների տոհմի վերջին ներկայացուցչին, թագադրվել է որպես Իրանի շահ և ստեղծել է Աֆշարիդների նոր դինաստիան:
1759 —Փարիզի խորհրդարանը քննադատության է ենթարկել Դենի Դիդրոյի ստեղծած «Հանրագիտարան»-ը:
1842 - Միլանի Լա Սկալա թատրոնում կայացել է Ջուզեպպե Վերդիի «Նաբուկկո» օպերայի անդրանիկ ներկայացումը։
1869 - վախճանվել է ֆրանսիացի երգահան, դիրիժոր և երաժշտագետ Հեկտոր Բեռլիոզը։
1888 —Ռուսաստանում ցար Ալեքսանդր 3-րդը հրաձգարանում առաջին անգամ կրակել է Մաքսիմ գնդացրից և որոշել դրանցով համալրել ռուսական բանակը:
1894 - ծնվել է ֆինն նշանավոր քանդակագործ Վյայնո Աալտոնենը։
1899 - Հիմնվել է Ֆրանկֆուրտի «Այնտրախտ» ֆուտբոլային ակումբը։
1910 -Սոցիալիստական ինտերնացիոնալը (Կոպենհագեն) մարտի 8-ը հայտարարել է Կանանց միջազգային օր։
1935 –սատկել է Հաչիկո շունը, որն արժանահիշատակ է իր տիրոջ նկատմամբ նվիրվածությամբ և հավատարմությամբ բազում տարիներ տիրոջ մահից հետո։ Ճապոնիայում նա հավատարմության խորհրդանիշ է դարձել։
1942 –վախճանվել է կուբացի շախմատիստ Խոսե Ռաուլ Կապաբլանկան:
1950 - ԽՍՀՄ-ը հայտարարել է ատոմային ռումբ ստեղծելու մասին։
1958 - սկսել է գործել Ղազախստանի «Ղազախստան» պետական հեռուստաալիքը։
1974 - Թողարկվել է «Քուին» խմբի երկրորդ ստուդիական ալբոմը։
2011 - Սկսել է հեռարձակվել Prima Love չեխական թվային հեռուստաալիքը։
2013 - Միլոշ Զեմանը դարձել է Չեխիայի նախագահ։
2014 - անհետացել է մալայզիական ավիաուղիների 370 չվերթի ինքնաթիռը իր ուղևորներով։
Կ.Խաչիկյան