ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (05 ապրիլ)
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ-Ապուրի համաշխարհային օր, Կորեա՝ Ծառ տնկելու օր, Մալայզիա, Հոնգկոկ, Մակաո և Չինաստան՝ Հանգուցյալների հիշատակի օր, Բոսնիա և Հերցեգովինա՝ Անկախության օր:
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
1840– ծնվել է գրող, մանկավարժ, հրապարակախոս է Ղազարոս Աղայանը:
1869 –ծնվել է դերասան Արշակ Հարությունյանը:
1913 – ծնվել է նշանավոր դերասան Ազատ Շերենցը:
1920- Ղարաբաղում ընթացել են հայ ադրբեջանական մարտեր, որոնց ընթացքում գեներալ Սալիմովի ադրբեջանական բանակը գրավել է մի շարք հայկական գյուղեր, իսկ գնդապետ Քյազումբեկովի ադրբեջանական բանակը գրավել է Թալիշը:
1924 –ծնվել է բանաստեղծ, առակագիր, մանկավարժ Վարազդատ Բագրևանդցին (Հակոբյան):
1953- Երևանում բացվել է Հոհաննես Թումանյանի տուն-թանգարանը:
1984 – ծնվել է երգերի հեղինակ, կատարող, շոումեն, երգիչ Արամ MP3-ն:
1986 –վախճանվել է նկարիչ Արմեն Չիլինգարյանը:
1993 – վախճանվել է բժիշկ, վնասվածքաբան-օրթոպեդ Սեպուհ Թումյանը։
– Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ հայկական զինված խմբավորումները դաժան մարտերից հետո, հասել են Օմարի լեռնանցք։ Ադրբեջանական բանակը մեծ կորուստներ տալով, անցել է Մռավի լեռնաշղթան, թողնելով Քելբաջարի շրջանը։
2002-տասը հազարից ավելի մարդ է հավաքվել Ազատության հրապարակում և դատապարտել «Ա1+» անկախ հեռուստաընկերության փակումը:
2006-կոնգրեսական Ադամ Շիֆի նախաձեռնությամբ ԱՄՆ-ի Կոնգրեսի գրադարանում կայացել է Էնդի Ոլդբերգի «Հայոց ցեղասպանություն» վավերագրական կինոնկարի առաջին հանրային դիտումը:
2016-ապրիլյան պատերազմի ժամանակ գիշերը առաջնային գծի հարավային ուղղությամբ Ադրբեջանի զինված ուժերը կիրառել են «Սմերչ» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ, իսկ հետո՝ ժամը 12․00-ի դրությամբ հաստատվել է հրադադար, դադարեցվել են ռազմական գործողությունները:
2018- Երևանի կենտրոնում՝ մետրոյի «Երիտասարդական» կայարանի դիմաց մի քանի քաղաքացիներ գետնին նստած պաշտոնից հեռացող Սերժ Սարգսյանի թոշակի համար գումար են հավաքել։
2022- Երևանում՝ ֆրանսիայի հրապարակում, ընդդիմությունը անց է կացրել հանրահավաքի ի պաշտպանություն Արցախի:
ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
մ. թ. ա. 56 – Հուլիոս Կեսարը, Մարկոս Կրասոսը և Գնեոս Պոմպեոսը կազմել են առաջին Հռոմեական եռապետությունը:
1081 - Ալեքսիոս Ա Կոմնենոսը թագադրվել է որպես Բյուզանդիայի կայսր:
1242 —տեղի է ունեցել Սառցամարտը Չուդսկի լճի վրա Ալեքսանդր Նևսկու ղեկավարած նովգորոդցի-վլադիմիրցիների բանակի և Լիվոնյան օրդենի ասպետների միջև:
1340 —Ջիբրալթարի նեղուցում արաբական նավատորմը ջախջախել է իսպանական էսկադրան:
1398 —Գոտլանդ կղզուց գերմանացիները դուրս են մղել պարիտներին՝ վիտալիական եղբայրներին:
1453 —թուրքական սուլթան Մահմուդ 2-րդը շրջապատել է Կոնստանտինապոլիսը, որը հաջողվել է գրավել միայն մայիսի վերջին:
1588 –ծնվել է անգլիացի փիլիսոփա Թոմաս Հոբսը:
1652 —Բարեհուսո հրվանդան է հասել Յանա Վան Ռիբեկի ղեկավարած արշավախումբը:
1722 —ադմիրալ Յակոբ Ռոգտևենի արշավախումբը Խաղաղ օվկիանոսում հայտնաբերել է Զատիկի կղզին:
1732 –ծնվել է ֆրանսիացի նկարիչ Ժան Օնորե Ֆրագոնարը:
1792 — Ջորջ Վաշինգտոնը առաջին անգամ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ կիրառել է վետոյի իր իրավունքը:
1793 —Փարիզում Ժան Պոլ-Մարատը ընտրվել է Յակոբինյան ակումբի նախագահ:
1794 —Փարիզում Ռոբեսպիեռի հրամանով մահապատժի են ենթարկվել յակոբինցիների առաջնորդներ Ժորժ Դանտոնը, Քամիլ Դեմուլենը և այլոք:
1815 —Ինդոնեզիայի Սումբավա կղզում ժայթքել է Տամբորա հրաբուխը, որի արդյունքում զոհվել է մոտ 92000 մարդ:
1818-Չիլիի Սանտյագո քաղաքի մոտ Խոսե Մարտի հարավամերիկյան բանակը ջախջախել է իսպանական բանակին:
-Փարիզում բարոն Կարլ դե Դրեզը ցուցադրել է իր ստեղծած առաջին երկանիվանի փոխադրամիջոցը, որը հանդիսանում է հեծանիվի նախատիպը:
1895 —Օսկար Ուայտը դատարանում չի կարողացել ապացուցել զրպարտանքի փաստը և պարտվել է մարքիզուհի Կուինբերին, որը նրան մեղադրել էր հոմոսեքսուալիզմի մեջ:
1908 – ծնվել է ամերիկացի նշանավոր դերասանուհի Բեթ Դեյվիսը:
1908- ծնվել է ավստրիացի կոմպոզիտոր Հերբերտ ֆոն Կարայանը:
1913 —Նիլս Բորը ավարտել է իր «ատոմների և մոլեկուլների կառուցվածքի մասին» գիտական հոդվածը, որը սկիզբ է դրել քվանտային տեսությանը:
1918 —Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ տեղի է ունեցել ճապոնական բանակի ափհանում Վլադիվոստոկում:
1942-Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ադոլֆ Հիտլերը ստորագրել է օրենք, ըստ որի գերմանական հարձակման գլխավոր նպատակ է դարձել Կովկասի նավթը:
1946- տասնմեկ ամսվա օկուպացիայից հետո խորհրդային զորքը հեռացել է դանիական Բորնհոլմ կղզուց:
1951 —ԱՄՆ-ի Գերագույն դատարանը մահվան դատավիճ է կայացրել Ջուլիուս և էտել Ռոզենբերգների նկատմամբ ԽՍՀՄ-ի համար ատոմային ռումբի հարցով լրտեսության մեղադրանքով:
1955 —Ուինստոն Չերչիլը դադարել է լինել Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ:
1964 – վախճանվել է ամերիկացի ռազմական գործիչ, բանակի գեներալ Դուգլաս Մակարթուրը:
1977 —ԽՍՀՄ-ի Վոլժսկու ավտոգործարանի հոսքագծից իջել է առաջին ВАЗ-2121-ը՝ «Նիվա»-ն:
1992 — Բոսնիա և Հերցեգովինան հայտարարել է Հարավսլավիայի կազմից իր դուրս գալու մասին, սկսվել է Սարաևոյի շրջափակումը:
1998 — շահագործման է հանձնվել աշխարհի ամենաերկար կախովի կամուրջը` Ակասի Կայկիոն (երկարությունը 3911 մ):
Կ.Խաչիկյան