ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ( 03 հունիս)
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Հեծանիվի համաշխարհային օր, Ավստրալիա՝ Մաբոյի օր, Նամիբիա՝ Նամիբիայի զինված ուժերի օր, Ուգանդա՝ Նահատակների օր, Չեռնոգորիա՝ Անկախության օր։
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
1837– ծնվել է հանրահայտ գրող Պերճ Պռոշյանը։
1891– վախճանվել է մեծանուն դերասան, նկարիչ, գրող, հասարակական գործիչ Պետրոս Ադամյանը։
1896 –ծնվել է հայ խորհրդային բժիշկ, ինֆեկցիոնիստ Ռաֆայել Մանվելյանը։
1896- թուրք բազմահազարանոց խուժանը անցել է հարձակման Վանում: Հանկարծակի եկած հայերը սկզբում զգալի կորուստներ են կրել, բայց շուտով Դաշնակցության, Արմենական և Հնչակյան կուսակցությունների ղեկավարները, մի կողմ դնելով իրենց տարաձայնությունները, միավորել են մարտական ուժերը, և ինքնապաշտպանության կենտրոն է դարձել Վանի Այգեստան թաղամասը:
1911 –ծնվել է արձակագիր, դրամատուրգ Ալեքսանդր Արաքսմանյանը։
1919- վախճանվել է բանասեր, բժիշկ և հասարակական գործիչ Սմբատ Գաբրիելյանը։
1933 – ծնվել է բժիշկ, ակադեմիկոս Հովհաննես Հովհաննիսյանը։
1936 – ծնվել է արվեստաբան Հենրիկ Հովհաննիսյանը։
1971– տեղի է ունեցել Հայաստանի գրողների միության վեցերորդ համագումարը։
1994 –վախճանվել է պատմաբան, պատմական գիտությունների դոկտոր Աբել Սիմոնյանը։
1991– Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ Արցախի Հադրութի շրջանի Խանձաձոր գյուղի բնակչությունը տեղահանվել է։
2000– Երևանում Մոսկվա կինոթատրոնում տեղի է ունեցել «Գլադիատոր» ֆիլմի հայաստանյան պրեմիերան։
2011- Հրանտ Դինքի սպանության գործով վեց զինվորականներ դատապարտվել են, Տրապիզոնի ժանդարմերիայի այդ պաշտոնյաների նկատմամբ դատարանը սահմանել է 4-ից մինչև 6 ամսվա ազատազրկում:
2011- վախճանվել է ամերիկահայ բժիշկ Ջեք Գևորգյանը։
2012-«Ժառանգություն» կուսակցությունը Գրողների միության դահլիճում անց է կացրել իր 8-րդ համագումարը: Նախագահի պաշտոնում վերընտրվել է կուսակցության հիմնադիր Րաֆֆի Հովհաննիսյանը:
2016- Հալեպում հրթիռակոծվել է հայկական թաղամասը, եղել են զոհեր և վիրավորներ։
2018-Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը կոչ է արել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին միջամտել Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցող իրադարձություններին «Ղարաբաղի ներքաղաքական կայունությունը վերականգնելու և պետական մեքենայի անխափան գործունեությունն ապահովելու համար»:
2019- Միլանում սկսվել է Ադրբեջանից 2.3 մլն եվրո կաշառք ստացած ԵԽԽՎ Իտալացի պատգամավոր Լուկա Վոլոնտեի դեմ դատը։
2020-վախճանվել է ԱԺ նախկին նախագահ, Բելառուսում ու Ուկրաինայում Հայաստանի նախկին դեսպան Արմեն Խաչատրյանը։
2022-Կառավարական ամառանոցի մոտ ցուցարարների հետ բախման ժամանակ ոստիկանական ուժերը հատուկ միջոցներ են կիրառել, մասնավորապես ծխա և լուսաձայնային նռնակներ։ Ոստիկանները բիրտ ուժով բազմաթիվ քաղաքացիներիների են բերման ենթարկել։
ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
1098 —խաչակիրները գրավել են Անտիոքը։
1539 - Ֆլորիդան հայտարարվել է Իսպանիայի տարածք։
1540 —առաջին եվրոպացին՝ Էրնանդո դե Սոտոն անցել է Ապպալաչի լեռնաշղթան։
1621 —հիմնադրվել է հոլլանդական Վեստ-Հնդկաստան ընկերությունը, որը ստացել է Հարավային և Հյուսիսային Ամերիկաների հետ առևտրի իրականացման մոնոպոլ իրավունք։
1657 —վախճանվել է անգլիացի բժիշկ, ֆիզիոլոգ և էմբրիոլոգ Ուիլյամ Հարվեյը, որը հանդիսանում է ժամանակակից ֆիզիոլոգիայի և էմբրիոլոգիայի հիմնադիրը։
1761 —ծնվել է անգլիացի գյուտարար Հենրի Շրապնելը, որը հայտնագործել է կարտեչային գնդակներով հրետանային արկը։
1784 —Մերիլենդ նահանգի Աննապոլիս քաղաքը դադարել է լինել ԱՄՆ-ի մայրաքաղաք։
1785 —ֆրանսիացի Ֆրանսուա Բլանշերը 300 մետր բարձրությունից ցած նետելով շանը ցուցադրել է օդապարիկից թռիչքներ իրականացնելու համար իր ստեղծած պարաշուտը։
1789 — Ալեքսանդր Մաքքենզին Կանադայում հայտնաբերել է հետագայում իր անունով անվանված Մաքքենզի գետը։
1826-վախճանվել է ռուս պատմաբան Նիկոլայ Կարամզինը։
1837 —Լոնդոնի մոտ բացվել է առաջին իպպոդրոմը։
1843 —ծնվել է բուսաբան-ֆիզիոլոգ և բնաբան Կլիմենտ Տիմերյազևը, որը հանդիսանում է բույսերի ֆիզիոլոգիայի ռուսական դպրոցի հիմնադիրը։
1854 –ծնվել է չեխ երգահան Լեոշ Յանաչեկը։
1875– վախճանվել է ֆրանսիացի նշանավոր երգահան, հանրահայտ «Կարմեն» օպերայի հեղինակ Ժորժ Բիզեն։
1896 —ստորագրվել է գաղտնի պայմանագիր, համաձայն որի Չինաստանը թույլատրել է Ռուսաստանին կառուցել Չին-արևելյան երկաթուղին։
1924 – վախճանվել է ավստրիացի հայտնի գրող Ֆրանց Կաֆկան։
1931 –ծնվել է Կուբայի 17-րդ վարչապետ Ռաուլ Կաստրո Ռուսը։
1946 –վախճանվել է խորհրդային պետական գործիչ Միխայիլ Կալինինը։
1954 —Սահարայում հայտնաբերվել է հին եգիպտական Սինխետոն փարավոնի դամբարանը (մոտավորապես մ․թ․ա․ 2570 թվական)։
1959 —Սինգապուրը ընդունել է սահմանադրություն և դարձել ինքնավար երկիր։
1970 —սինթեզվել է առաջին արհեստական գենը։
1980- համակարգիչների խափանման պատճառով ԱՄՆ-ում սխալմամբ ազդարարվել է Խորհրդային Միության կողմից միջուկային հարձակման տագնապ։
1985 - Վատիկանի և Իտալիայի միջև կնքված համաձայնագրով կաթոլիկությունը դադարել է Իտալիայում պետական կրոն լինել։
1989 –վախճանվել է Իրանի հոգևոր առաջնորդ Ռուհոլլա Խոմեինին։
1991 - Ճապոնիայում Ունզեն հրաբխի ժայթքումից զոհվել է 43 մարդ, հիմնականում՝ լրագրողներ։
1998– Գերմանիայի Էշեդ ավանի մոտ Հաննովերից Համբուրգ մեկնող գնացքի վթարի հետևանքով զոհվել է 101 մարդ, վնասվածքներ են ստացել 88-ը։
2006– Չեռնոգորիան հռչակել է իր անկախությունը դուրս գալով Սերբիա և Չեռնոգորիա պետության կազմից։
2008– Պրագայում կնքվել է խղճի և կոմունիզմի մասին եվրոպական հռչակագիրը։
2016- Արիզոնայում վախճանվել է աֆրոամերիկացի նշանավոր պրոֆեսիոնալ ծանրքաշային կարգի բռնցքամարտիկ, մարդասեր և հասարակական գործիչ Մուհամմեդ Ալին (Կասիուս Մարցելուս Քլեյ կրտսերը)։
Կ. Խաչիկյան