ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ( 21 հուլիս )

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ - Բելգիա՝ Ազգային օր, Գուամ՝ Ազատության օր։

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

735– վախճանվել է միջնադարյան քերականագետ, թարգմանիչ, բանաստեղծ և երաժիշտ, նշանավոր մշակութային և եկեղեցական գործիչ Ստեփանոս Սյունեցին։

1905– հայ դաշնակցականների կողմից Ստամբուլի Եըլտիզ մզկիթում սուլթան Աբդուլ Համիդ 2-րդի դեմ մահափորձ է կազմակերպվել:

 –ծնվել է գիտնական Անդրանիկ Իոսիֆյանը։

1907 –ծնվել է բուսաբան Արտավազդ Ավագյանը։

1915– սկսվել է Մուսա լեռան հերոսամարտը:

1921– Նեմեսիս գործողության շրջանակներում Սողոմոն Թեհլերյանը Բեռլինում սպանել է Օսմանյան կայսրության մեծ վեզիր և ներքին գործերի երբեմնի նախարար, Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչ Թալեաթ փաշային:

1942 –ծնվել է ֆրանսահայ մաթեմատիկոս, պատմաբան Կլոդ Մութաֆյանը։

1947 –վախճանվել է  ակադեմիկոս, բանասեր, լեզվաբան Ստեփան Մալխասյանցը։

1948 – վախճանվել է Վանում ծնված ամերիկահայ նկարիչ Արշիլ Գորկին։

1982– Ջաջուռում բացվել է նկարիչ Մինաս Ավետիսյանի տուն-թանգարանը:

1993-ադրբեջանական բանակի թալիշական ծագմամբ գնդապետ, Պաշտպանության նախարարի տեղակալ Ալկրամ Գումբատովը և 404-րդ բրիգադի սպաները հայտարարել են Ադրբեջանի յոթ շրջանների տարածքում Թալիշ-Մուղայական ինքնավար հանրապետության ստեղծումը։

1992– վախճանվել է ժողովրդական նկարիչ, պրոֆեսոր Հովհաննես Զարդարյանը։

1994-վախճանվել է հանրահայտ կինոռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովը («Մոռացված նախնիների ստվերները», «Նռան գույնը»):

1995 –վախճանվել է փիլիսոփա, մանկավարժ Մամիկոն Առուստամյանը։

1997 –վախճանվել է նկարիչ Էդմոնտ Յաղճյանը։

2006-շարունակվել է հայերի տարհանումը Լիբանանի Հալեպ քաղաքից, հատուկ չվերթով Երևանի «Զվարթնոց» օդանակավակայան են ժամանել 140 փախստական։

2010- աֆրիկական ժանտախտի նոր բռնկման հետևանքով Հայաստանում սատկել կամ հարկադիր սպանդի են ենթարկվել 1300 գլուխ խոզ:

2011-նախագահ Սերժ Սարգսյանի մասնակցությամբ Ամասիայում բացվել է կարի ֆաբրիկա:

2017-գրեթե երեք տարի ռուսաստանյան բանտում անցկացնելուց հետո  հայ վարորդ Հրաչյա Հարությունյանը տեղափոխվել է Հայաստան, և պատժի մնացած մասը կրել  հայրենիքում։

2018-երեք ամսվա ընթացքում կտրելով շուրջ 5000 կմ ճանապարհ, ֆրանսահայ լեռնագնաց Արա Խաչադուրյանը, խաղաղության կոչ անելու առաքելությամբ Ֆրանսիայից վազքով հասել է Հայաստան:

2020-վախճանվել է խորհրդահայ շանսոն երգերի հեղինակ և կատարող Բոկան (Բորիս Դավիդյան):

2021-Վաղարշակ Հարությունյանի փոխարեն պաշտպանության նախարար է նշանակվել Արշակ Կարապետյանը:

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

մ.թ.ա. 365– ավանդության համաձայն Հերոստրատոսը այրել է աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը` Արտեմիսի տաճարը Եփեսոսում:

մ․թ․ա․356 — ծնվել է Մակեդոնիայի թագավոր, զորահրամանատար, համաշխարհային կայսրության ստեղծող Ալեքսանդր Մակեդոնացին։

365 —երկրաշարժը մասնակի ավերել է աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը՝ Ալեքսանդրայի փարոսը, փարոսը վերջնականապես ավերվել է միայն 1375 թվականին։

1425 —վախճանվել է Բյուզանդիայի կայսր Մանուիլ 2-րդ Պալեոլոգը։

1620 —ծնվել է ֆրանսիացի հոգևորական և աստղագետ Ժան Պիկարը, որը առաջինն է, որը հաշվարկներով ստացել է երկրագնդի չափերը։

1718 —կնքվել է Պոժարևյան խաղաղության պայմանագիրը, որով վերջ է դրվել ավստրո-թուրքական և թուրք-վենետիկյան պատերազմներին։

1773 —Հռոմի պապ Կլիմենտ 14-րդը հրատարակել է բուլլա, ըստ որի արգելվել է Ճիզվիտների օրդենը։

1774 —Ռուսաստանը և Թուրքիան կնքել են Կյուչուկ-Կայնարջիական հաշտության պայմանագիրը, որով ավարտվել է 1768-1774 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմը։

1798 —Նապոլեոնի եգիպտոսյան արշավանքի ժամանակ տեղի է ունեցել Ճակատամարտը բուրգերի մոտ։

1847– Բոլիվիան հռչակել է իր անկախությունը:

1899 –ծնվել է  ամերիկյան գրող և լրագրող Էռնեստ Հեմինգուեյը։

1904 —ավարտվել է Մեծ Սիբիրյան երկաթուղու շինարարությունը, որը տևել է 13 տարի։

1917 —Ռուսաստանում Կերենսկին դարձել է Ժամանակավոր կառավարության ղեկավար։

1940-հիտլերյան Գերմանիայի հրամանատարությունը սկսել է ԽՍՀՄ-ի վրա հարձակման «Բարբարոսա» պլանի մշակումը։

1941 —Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանական ռազմաօդային ուժերը՝ լյուֆտվաֆֆեն, առաջին անգամ գրոհել է Մոսկվայի վրա։

1969– ամերիկացի տիեզերագնաց Նիլ Արմստրոնգը պատմության մեջ առաջին անգամ ոտք է դրել լուսնի վրա «Ապոլոն 11» Լուսնի վրա վայրեջք կատարելու ծրագրի ընթացքում։

1970 - Եգիպտոսում ավարտվում է Ասուանի ամբարտակի շինարարությունը։

1983 - Անտարկտիդայի խորհրդային «Վոստոկ» կայանում գրանցվել է աշխարհում ամենացածր ջերմաստիճանը՝ -89.2 °C;

1999 —Ինգուշեթիայում թույլատրվել է տղամարդկանց ուենալ չորս կին։

 2006 —վախճանվել է Կամբոջայի «Կարմիր Կխմերներ» խմբավորման բանակի վերջին հրամանատար Տա Մոկը։

2007 —անգլերեն լեզվով լույս է տեսել Հարրի Պոտերի մասին պատմող յոթերորդ գիրքը՝ «Հարրի Պոտերը և Մահվան նվերները»։

2010 –վախճանվել է չիլիացի քաղաքական գործիչ Լուիս Կորվալանը։

2011 —ավարտվել է «Ատլանտիս» շաթլի վերջին թռիչքը, պաշտոնապես փակվել է «Սփեյս շաթլ» տիեզերական ծրագիրը։

Կ. Խաչիկյան