ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ( 25 սեպտեմբեր )
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ-Մոզամբիկ՝ Հեղափոխության օր, Ֆրանսիա՝ Խարկիների հարգանքի ազգային օր (խարկիներն ալժիրցի մուսուլման զինծառայողներն են):
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
1796 – ծնվել է բանաստեղծ, մանկավարժ, հասարակական-քաղաքական և եկեղեցական գործիչ, Հայ առաքելական եկեղեցու Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Հարություն Ալամդարյանը:
1908 –ծնվել է հայազգի խորհրդային անասնաբույծ-սելեկցիոներ Ալեքսանդր Մանուչարյանը։
1939 –ծնվել է հայազգի մեծանուն բևեռախույզ, գիտնական, հասարակական-քաղաքական գործիչ Արթուր Չիլինգարովը:
1944 –վախճանվել է բանասեր, գրականագետ, բառարանագիր Մանուկ Աբեղյանը:
1944-ծնվել է քաղաքական, պետական գործիչ Բաբկեն Արարքցյանը:
1990-ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ընթացքում երկու ադրբեջանական ուղղաթիռներ սկսել են ռմբակոծել Ստեփանակերտը:
1991- ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ սկսվել է Ստեփանակերտի ռմբակոծությունը «Ալազան» հակակարկտային կայանքներով, որը շարունակվել է 120 օր:
1992-ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կնքվել է կրակի դադարեցման համաձայնագիր, որը սակայն չի պահպանվել:
2001-Երևանյան «Առագաստ» ջազ-սրճարանում հայտնաբերվել է 43-ամյա Պ. Պողոսյանի դիակը: Ըստ վարկածի նրան սպանել են նախագահի թիկնապահները:
2005- ամերիկյան «Ֆորբս» հանդեսը գրել է, որ ամերիկահայ մեծահարուստ Քըրք Քըրքորյանն իր կարողությունը հասցրել է 10 միլիարդ դոլարի և ներկայումս թիվ 19-րդ հարուստ մարդն է աշխարհում:
2007-Հայաստանի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարել է, որ եթե Տեր-Պետրոսյանը մասնակցի առաջիկա նախագահական ընտրություններին, ապա կդառնա «շարքային ընդդիմադիր գործիչ»:
2013-ղարաբաղցի «Տատիկն ու պապիկը» «երիտասարդացել են»: Լեռնային Ղարաբաղի ամենահայտնի տեսարժան վայրը վերանորոգվել և բարեկարգվել է։
2014-Սյունիքի մարզպետի պաշտոնը կրկին վստահվել է Սուրիկ Խաչատրյանին:
2017-Աբովյան քաղաքում գործող «Սիփան» պահածոների և ոչ-ոգելից ըմպելիքների գործարանում տեղի է ունեցել պայթյուն, որի հետևանքով երկու քաղաքացի տեղափոխվել են հիվանդանոց:
2020-կալանավորվել է ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանը:
2022- կայացել են տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ Արագածոտնի, Գեղարքունիքի, Լոռու, Կոտայքի, Շիրակի, Սյունիքի, Վայոց ձորի և Տավուշի մարզերի 18 համայնքներում, որոնցից միայն 8-ում է իշխող ուժին հաջողվել բացարձակ հաղթանակ տանել:
ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
275 – վախճանվել է Հռոմի կայսր Ավրելիանոսը, և Հռոմի Սենատը կայսր է հռչակել Տակիտոսին:
1066 —կայացել է Ստամֆորդ-Բրիդժի ճակատամարտը, որը 200 տարի տևած վիկինգների անգլիական արշավանքների վերջին ճակատամարտն է, որտեղ նարվեգական թագավոր Հարալդի բանակը գլխովին ջախջախվել է Գոդվինսոնի ղեկավարած անգլոսաքասական բանակի կողմից:
1396– Նիկոպոլիսի ճակատամարտում թուրքերի կողմից կրած ջախջախիչ պարտությամբ ավարտվել է խաչակրաց վերջին լայնածավալ արշավանքներից մեկը:
1493– Քրիստափոր Կոլումբոսը սկսել է իր երկրորդ ճանապարհորդությունը դեպի Ամերիկա:
1513 —իսպանացի կոնկիսկադոր Վասկո դը Բիլբաոն իր ջոկատով հատել է Պանամայի պարանոցը և դարձել Խաղաղ օվկիանոս հասած առաջին եվրոպացին:
1555– ստորագրվել է Աուգսբուրգի հաշտությունը, կամ Աուգսբուգի համաձայնագիրը կնքված Աուգսբուրգ քաղաքում Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր Կառլոս 5-րդի և Շմալկալդինյան դաշինքի միջև։
1644 –ծնվել է դանիացի աստղագետ Օլե Ռյոմերը:
1683– ծնվել է ֆրանսիացի նշանավոր երգահան Ժան Ֆիլիպ Ռամոնը:
1789-ռուսական բանակի գեներալ-մայոր Դոն Խոսե դը Ռիբասը գրավել է թուրքական Հաջի-Բեյ ամրոցը (ներկայիս Օդեսա քաղաքը):
1818 —անգլիացի բժիշկ Ջեյմս Բլանդելն աշխարհում առաջին անգամ իրականացրել է արյան փոխներարկում մարդուց մարդուն:
1845 – ծնվել է անգլիացի արևելագետ, խեթագիտության հիմնադիրներից մեկը հանդիսացող Արչիբալդ Հենրի Սեյսը:
1897– ծնվել է ամերիկացի գրող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ուիլյամ Ֆոլքները:
1906 –ծնվել է ռուս կոմպոզիտոր Դմիտրի Շոստակովիչը:
1926 —Հենրի Ֆորդն իր աշխատողների համար սահմանել է 5-օրյա աշխատանքային շաբաթ և 8-ժամյա աշխատանքային օր:
1932– ծնվել է կանադացի դաշնակահար, կոմպոզիտոր Գլեն Գուլդը:
1935 —ԽՍՀՄ-ում իջեցվել է մսի գինը, և հանվել են տալոնները մսի, ձկան և շաքարի համար:
1943 —Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ խորհրդային բանակն ազատագրել է Սմոլենսկը:
1949– ծնվել է իսպանացի ռեժիսոր, մեր օրերի նշանավոր կինոգործիչներից մեկը հանդիսացող Պեդրո Ալմոդովարը:
1956– շահագործման է հանձնվել տրանսատլանտյան հեռախոսային հաղորդալարը:
1968- ծնվել է ամերիկացի դերասանուհի, երգչուհի Քեթրին Զետա-Ջոնսը:
1970– վախճանվել է գերմանացի հանրահայտ գրող, 20-րդ դարի ամենաընթերցվող գրողներից մեկը հանդիսացող Էրիխ Մարիա Ռեմարկը:
1972 - Նորվեգիայում անցկացված հանրաքվեում ընտրողները մերժել են Նորվեգիայի Եվրամիությանն անդամակցությունը:
1974 — «Սայենս» ամսագրում առաջին անգամ բերվել են տվյալներ առ այն, որ աէրոզոլները քայքայում են Երկրի օզոնային շերտը:
2002 —Ռուսաստանի Իրկուտսկի մարզի Մամսկո-Չույսկի շրջանի Մամա և Վիտիմս ավանների շրջանում նշանակալի լուսային և ձայնային էֆեկտներով ընկել է Վիտիմյան բոլիդը:
Կ. Խաչիկյան