Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ …շաքար

ՖՈՏՈ

Ժամանակակից մարդու կյանքն առանց շաքարի հնարավոր չէ պատկերացնել։
Բայց մարդկությունը դեռ վստահորեն չգիտի, թե որ դարում են մարդիկ կարողացել շաքար ստանալ և որքան ժամանակ առաջ են սկսել այն օգտագործել սննդակարգում։ Ըստ գիտնականների շաքարավազի առաջացման պատմությունը սկսվել է Հնդկաստանից մ.թ.ա. ավելի քան 3000–ականներին: Սկզբից շաքարեղեգից են շաքար ստացել։ Այդ սննդատեսակի մասին ամենավաղ հիշատակումները նկարագրված են հնդկական հնագույն «Ռամայանա» էպոսում, իսկ շաքարավազն իր անունը ստացել է հնդկական «սախարա» բառից, որը թարգմանաբար նշանակում է քաղցր: Մերձավոր Արևելքում շաքարավազի մասին իմացել են մ.թ.ա 4-րդ դարի սկզբին, շնորհիվ արաբների, ովքեր այն բերել են Հնդկաստանից։ Առաջին անգամ զտված շաքարի արտադրության մեթոդը հորինվել է առաջին թխվածքաբլիթների հայրենիք Պարսկաստանում։ Պարսիկներն առաջինն են եղել, որ շաքարի հումքը՝ շաքարեղեգը մի քանի անգամ եփելով ստացել են ռաֆինացված շաքար: Որոշ ժամանակ անց պորտուգալացի և իսպանացի առևտրականներն ու ճանապարհորդներն են իմացել այդ քաղցր նյութի մասին։
Շաքարն ի սկզբանե չի կոչվել շաքար, այլ ցանկացած այլ բան՝ «քաղցրություն», «մեղր պատրաստված առանց մեղուների», «քաղցր աղ», «սպիտակ ոսկի» և այլն։
Եվրոպացիները շաքարեղեգի մասին իմացել են մ.թ.ա. 325 թվականին շնորհիվ մեծ նավագնաց և հետախույզ Նեարկի Հնդկական օվկիանոսով ճամփորդություններից հետո: Այնուամենայնիվ, այն ժամանակ դա լայն կիրառություն չի ստացել։ Միայն 7-րդ դարի սկզբին, երբ արաբները նվաճել են Ասիան և այդ բույսը բերել Միջերկրական ծով, շաքարը աստիճանաբար սկսել է գրավել մարդկանց սրտերը։ Բույսը հաջողությամբ ընտելացվել է Մեծ Նեղոսի և Պաղեստինի հովտներում: Որոշ ժամանակ անց շաքարեղեգը հայտնվել է Սիրիայում, իսկ հետո նվաճել է Իսպանիան և Հյուսիսային Աֆրիկան։ Շաքարի հանրահռչակման նոր փուլ է սկսվել 12–րդ դարում սիրիական և պաղեստինյան հողերում խաչակիրների արշավանքների շնորհիվ։ Պատմական և աշխարհագրական առումով շաքարի առևտրի զարգացումով 14-15–րդ դարերում Վենետիկն է եղել շաքարի մայրաքաղաքը։ Հնդկաստանից շաքարի բոլոր առաքումները եղել են այնտեղ։ Այնտեղ իրականացվել է հումքի վերամշակումը, մաքրումն ու շաքարին կոնի տեսք տալը։ Այնտեղից էլ այդ ապրանքը տարածվել է ողջ հին աշխարհում։
Միջնադարյան Եվրոպայում շաքարավազը, ինչպես և առաջին քաղցրավենիքները, դեղ էր և վաճառվում էր դեղատներում։ 15-րդ դարի սկզբին, այն բանից հետո, երբ պորտուգալացիները գաղութացրել են նոր տարածքներ, Մադերայում սկսել են շաքարեղեգ աճեցնել։ Կանարյան կղզիները, որոնք գտնվել են Իսպանիայի վերահսկողության տակ, դարձել են այդ բույսի ակտիվ մշակման վայր։ Յուրաքանչյուր եվրոպական երկիր ձգտել է հիմնել քաղցր արտադրանքի սեփական արտադրությունը։
Այն բանից հետո, երբ Քրիստոֆեր Կոլումբոսը հայտնաբերել է Ամերիկան ​​և առաջին անգամ համտեսել առաջին շոկոլադը, շաքարի պատմությունը զարգացման նոր փուլ է անցել: Նոր աշխարհի պատմության մեջ առաջին անգամ շաքարեղեգի տնկիներ են տնկվել Սան Դոմինգո կղզում, և 1505 թվականին այնտեղ առաջին շաքարն  է արտադրվել: Տասներեք տարի անց կղզում գործել են շաքարեղեգի մշակման և վերամշակման 28 գործարաններ։ Որոշ ժամանակ անց նման գործարաններ են առաջացել Պերուի, ապա Մեքսիկայի և Բրազիլիայի տարածքներում։ 300 տարվա ընթացքում շաքարավազի համաշխարհային արտադրության մեծ մասը կենտրոնացել է Կարիբյան ավազանում: Բայց շաքարեղեգի տարածման պատմությունն այդքանով չի ավարտվել. պարզվել է, որ այդ բույսի աճեցման համար շատ բարենպաստ են Ինդոնեզիայի, Հավայան կղզիների, Ֆիլիպինյան արշիպելագի և Հնդկական օվկիանոսի կղզիներում գտնվող ֆրանսիական գաղութների կլիման։
Այն, որ շաքար կարելի է ստանալ նաև ճակնդեղից, առաջին անգամ հայտնի է դարձել 1575 թվականին՝ շնորհիվ հայտնի ֆրանսիացի հետախույզ Օլիվիե դե Սյուրատի աշխատանքների: Բայց միայն երկու դար անց՝ 1747 թվականին է այդ հայտնագործությունն ապացուցել գերմանացի քիմիկոս Անդրեաս Զիգիզմունդ Մարգգրաֆը։ Փորձերի շնորհիվ գիտնականին հաջողվել է երեք տեսակի ճակնդեղից առանձնացնել փոքր քանակությամբ շաքար։ Ինքը Մարգգրաֆը, անգամ չի հասկացել, թե ինչ մեծ հայտնագործություն է արել։ Նա իր աշխատանքի վերաբերյալ տվյալները հրապարակել է ֆրանսիական գիտական ​​ամսագրում, սակայն ընթերցողների և գիտական ​​աշխարհի արձագանք չի հետևել։ 1799 թվականին Զիգիզմունդ Մարգգրաֆի աշակերտ Ֆրանց Կարլ Ահարդն է կարողացել ապացուցել, որ ճակնդեղից շաքար ստանալը շատ ավելի ձեռնտու է, քան շաքարեղեգից։ Եվ 1801 թվականին գերմանական Կուներնե քաղաքում հայտնվել է ճակնդեղից շաքարի արտադրության առաջին գործարանը։ Այն բանից հետո, երբ Կարլ Ահարդը բացել է իր սեփական գործարանը, նրա կյանքը լցվել է մեծ դժվարություններով։ Գիտնականի համար կյանքը հեշտ չի եղել, քանի որ եղեգնաշաքարի առևտրականները չհայտարարված պատերազմ են սկսել նրա դեմ: Արդյունքում Կարլ Ահարդը մահացել է աղքատության մեջ: Ներկայումս ժամանակակից աշխարհում շաքարի 41 %-ը արտադրվում է ճակնդեղից, իսկ 59 %-ը՝ շաքարեղեգից։

Нет описания.

 Կ. Խաչիկյան

Ով ինչ է հասկանում «խաղաղություն» բառի տակ. «Փաստ»Ստվերված միջոցառում, երեսպաշտության «շքահանդես». «Փաստ»Ինչի՞ց են անհանգստացած ՀՖՖ-ում, և արդյո՞ք ուժայինները կդիմեն սադրիչ գործողությունների. «Փաստ»ՀՀ իշխանություններն որոշել են թայմ-աութ վերցնե՞լ. «Փաստ»Ո՞ւմ են պետք գրադարանները, թանգարանները, բուհերը.... «Փաստ»Ստեփանակերտում կյանքից հեռացած կնոջ մարմինը դեռ չի փոխանցվել Հայաստանին FAF-ը կոչ է անում չբոյկոտել հավաքականի առաջիկա խաղը Լեհաստանում ամերիկյան հակահրթիռային ռազմաբազա կբացվի. Կրեմլն արձագանքել է Հայաստանի երեխաներն ավելի շատ քաղցրավենիք են օգտագործում, քան աշխարհի 51 երկրում ՌԴ-ն դժգոհ էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքից. ՌԴ ԱԳՆ Երկրների միջև փոխանակվող հաշվետվությունը հասանելի կլինի նաևՀՀ-ի հարկային մարմնին.ՊԵԿ (տեսանյութ) Սաուդյան Արաբիայի գահաժառանգն Իսրայելին մեղադրել է Գազայում «կոլեկտիվ ցեղասպանության» համար և պաշտպանել Իրանը «Երբ «Ֆուլ հաուս»-ում Մարջան Ավետիսյանին առաջարկեցին Թամարայի դերում, ես դեմ էի». Գրիգոր Դանիելյանը՝ «Ֆուլ հաուս»-ի կոնֆլիկտների ու նախագծի շարունակության մասին«Մանչեսթեր Սիթի»-ի հետ պայմանագրի երկարաձգումն այժմ իմ առաջնահերթությունը չէ. Ռոդրի Արևմուտքը ցանկանում է Հրվ. Կովկասից դուրս մղել ՌԴ-ին, Իրանին և Թուրքիային. Մոսկվան պատրաստ է հայ և ադրբեջանցի գործընկերներին տրամադրել համակողմանի աջակցություն. ԶախարովաԶինվորին բանակից ազատելու դիմաց 13․000 դոլար․ 8 անձ դատարանի առաջ է Հայտնի է, թե երբ կկայանա Աշխարհի ակումբային առաջնության վիճակահանությունը Ի՞նչ անել, եթե ախտորոշվել է հեպատիտ Ց, ո՞ր ծառայություններն են տրամադրվում անվճար Ալիևը անարդար է համարում Ադրբեջանին նավթային պետություն անվանելը Ով է այսօր մահացած զինծառայողըՏավուշում զոհ ունենքՀրդեհ` ԱպարանումԿորել է 22-ամյա սպորտսմենուհի Աննան․ ՌԴՈւրուգվայում կոչ են արել Ադրբեջանին ազատ արձակել Բաքվում պահվող հայերինԹուրքիան BRICS-ի գործընկեր երկիր դառնալու առաջարկ է ստացել Սյունիքում արտակարգ է․ մանրամասներՈ՞վ կարող է օգտվել մասնակի կենսաթոշակից Վթար․ ջուր չի լինի Իսրայելը հարվածել է Բեյրութից հարավ գտնվող բնակավայրին. կա 6 զոհ Կենտրոնի թաղապետարանից ձերբակալված 4 պաշտոնյաները կալանավորվեցին Կարևոր․ ճանապարհ է փակ լինելու ՔՊ-ն ձախողեց ռազմագերիների մասին հայտարարությունը Կոռուպցիա՝ փաշինյանական եղանակովԿրկնակի «մանդրաժ»՝ Փաշինյանի համար Ադրբեջանական իշխանությունները սպառնում են. Տիգրան ԱբրահամյանԱդրբեջանը ոչնչացրել է Ստեփանակերտի հերոսների պանթեոնը. «Գեղարդ» հիմնադրամ Մեքենայի պայթյունի հետևանքով վարորդի ոտքերը պոկվել են․ նա տեղում մահացել էԺամանակավորապես կդադարեցվի Հայաստան բնական գազի մատակարարումը Պատերազմը խոչընդոտ չէ. ինչո՞ւ են թուրքերը ներդրումներ անում Ուկրաինայում անօդաչու թռչող սարքերի արտադրության մեջ ՆԳՆ-ից հայտնում են․ կինը գիտակցության չգալով մահացել է Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … եզդիներ«Ցարև. Վրաստանը և Հայաստանը ռուսական հենակետերն են Կովկասում»Արտակարգ դեպք՝ Զվարթնոց օդանավակայանում․ հայտնաբերվել է աշխատակցի դին«Ինչպես են Հայաստանի ու Ադրբեջանի իշխանությունները քննարկում խաղաղությունը առանց ժողովուրդների մասնակցության»Սկսվել է փոխհատուցումների վճարումը Հայոց ցեղասպանության զոհերի ավելի քան 2 հազար ժառանգներին․ պատմության այս օրը (13 նոյեմբեր)24 ժամ առանց ջրի կմնան հետևյալ հասցեներըՌուսական ռուբլին շարունակում է աճ գրանցելՍյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է Ցրտելու է․ մարզերում ևս ձյուն կտեղաՄեկը մյուսի հետեւից երկարացվում են իշխանության յուրացման գործով կալանավորվածների կալանքի ժամկետները. «Ժողովուրդ»
Ամենադիտված