Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ …շաքար

ՖՈՏՈ

Ժամանակակից մարդու կյանքն առանց շաքարի հնարավոր չէ պատկերացնել։
Բայց մարդկությունը դեռ վստահորեն չգիտի, թե որ դարում են մարդիկ կարողացել շաքար ստանալ և որքան ժամանակ առաջ են սկսել այն օգտագործել սննդակարգում։ Ըստ գիտնականների շաքարավազի առաջացման պատմությունը սկսվել է Հնդկաստանից մ.թ.ա. ավելի քան 3000–ականներին: Սկզբից շաքարեղեգից են շաքար ստացել։ Այդ սննդատեսակի մասին ամենավաղ հիշատակումները նկարագրված են հնդկական հնագույն «Ռամայանա» էպոսում, իսկ շաքարավազն իր անունը ստացել է հնդկական «սախարա» բառից, որը թարգմանաբար նշանակում է քաղցր: Մերձավոր Արևելքում շաքարավազի մասին իմացել են մ.թ.ա 4-րդ դարի սկզբին, շնորհիվ արաբների, ովքեր այն բերել են Հնդկաստանից։ Առաջին անգամ զտված շաքարի արտադրության մեթոդը հորինվել է առաջին թխվածքաբլիթների հայրենիք Պարսկաստանում։ Պարսիկներն առաջինն են եղել, որ շաքարի հումքը՝ շաքարեղեգը մի քանի անգամ եփելով ստացել են ռաֆինացված շաքար: Որոշ ժամանակ անց պորտուգալացի և իսպանացի առևտրականներն ու ճանապարհորդներն են իմացել այդ քաղցր նյութի մասին։
Շաքարն ի սկզբանե չի կոչվել շաքար, այլ ցանկացած այլ բան՝ «քաղցրություն», «մեղր պատրաստված առանց մեղուների», «քաղցր աղ», «սպիտակ ոսկի» և այլն։
Եվրոպացիները շաքարեղեգի մասին իմացել են մ.թ.ա. 325 թվականին շնորհիվ մեծ նավագնաց և հետախույզ Նեարկի Հնդկական օվկիանոսով ճամփորդություններից հետո: Այնուամենայնիվ, այն ժամանակ դա լայն կիրառություն չի ստացել։ Միայն 7-րդ դարի սկզբին, երբ արաբները նվաճել են Ասիան և այդ բույսը բերել Միջերկրական ծով, շաքարը աստիճանաբար սկսել է գրավել մարդկանց սրտերը։ Բույսը հաջողությամբ ընտելացվել է Մեծ Նեղոսի և Պաղեստինի հովտներում: Որոշ ժամանակ անց շաքարեղեգը հայտնվել է Սիրիայում, իսկ հետո նվաճել է Իսպանիան և Հյուսիսային Աֆրիկան։ Շաքարի հանրահռչակման նոր փուլ է սկսվել 12–րդ դարում սիրիական և պաղեստինյան հողերում խաչակիրների արշավանքների շնորհիվ։ Պատմական և աշխարհագրական առումով շաքարի առևտրի զարգացումով 14-15–րդ դարերում Վենետիկն է եղել շաքարի մայրաքաղաքը։ Հնդկաստանից շաքարի բոլոր առաքումները եղել են այնտեղ։ Այնտեղ իրականացվել է հումքի վերամշակումը, մաքրումն ու շաքարին կոնի տեսք տալը։ Այնտեղից էլ այդ ապրանքը տարածվել է ողջ հին աշխարհում։
Միջնադարյան Եվրոպայում շաքարավազը, ինչպես և առաջին քաղցրավենիքները, դեղ էր և վաճառվում էր դեղատներում։ 15-րդ դարի սկզբին, այն բանից հետո, երբ պորտուգալացիները գաղութացրել են նոր տարածքներ, Մադերայում սկսել են շաքարեղեգ աճեցնել։ Կանարյան կղզիները, որոնք գտնվել են Իսպանիայի վերահսկողության տակ, դարձել են այդ բույսի ակտիվ մշակման վայր։ Յուրաքանչյուր եվրոպական երկիր ձգտել է հիմնել քաղցր արտադրանքի սեփական արտադրությունը։
Այն բանից հետո, երբ Քրիստոֆեր Կոլումբոսը հայտնաբերել է Ամերիկան ​​և առաջին անգամ համտեսել առաջին շոկոլադը, շաքարի պատմությունը զարգացման նոր փուլ է անցել: Նոր աշխարհի պատմության մեջ առաջին անգամ շաքարեղեգի տնկիներ են տնկվել Սան Դոմինգո կղզում, և 1505 թվականին այնտեղ առաջին շաքարն  է արտադրվել: Տասներեք տարի անց կղզում գործել են շաքարեղեգի մշակման և վերամշակման 28 գործարաններ։ Որոշ ժամանակ անց նման գործարաններ են առաջացել Պերուի, ապա Մեքսիկայի և Բրազիլիայի տարածքներում։ 300 տարվա ընթացքում շաքարավազի համաշխարհային արտադրության մեծ մասը կենտրոնացել է Կարիբյան ավազանում: Բայց շաքարեղեգի տարածման պատմությունն այդքանով չի ավարտվել. պարզվել է, որ այդ բույսի աճեցման համար շատ բարենպաստ են Ինդոնեզիայի, Հավայան կղզիների, Ֆիլիպինյան արշիպելագի և Հնդկական օվկիանոսի կղզիներում գտնվող ֆրանսիական գաղութների կլիման։
Այն, որ շաքար կարելի է ստանալ նաև ճակնդեղից, առաջին անգամ հայտնի է դարձել 1575 թվականին՝ շնորհիվ հայտնի ֆրանսիացի հետախույզ Օլիվիե դե Սյուրատի աշխատանքների: Բայց միայն երկու դար անց՝ 1747 թվականին է այդ հայտնագործությունն ապացուցել գերմանացի քիմիկոս Անդրեաս Զիգիզմունդ Մարգգրաֆը։ Փորձերի շնորհիվ գիտնականին հաջողվել է երեք տեսակի ճակնդեղից առանձնացնել փոքր քանակությամբ շաքար։ Ինքը Մարգգրաֆը, անգամ չի հասկացել, թե ինչ մեծ հայտնագործություն է արել։ Նա իր աշխատանքի վերաբերյալ տվյալները հրապարակել է ֆրանսիական գիտական ​​ամսագրում, սակայն ընթերցողների և գիտական ​​աշխարհի արձագանք չի հետևել։ 1799 թվականին Զիգիզմունդ Մարգգրաֆի աշակերտ Ֆրանց Կարլ Ահարդն է կարողացել ապացուցել, որ ճակնդեղից շաքար ստանալը շատ ավելի ձեռնտու է, քան շաքարեղեգից։ Եվ 1801 թվականին գերմանական Կուներնե քաղաքում հայտնվել է ճակնդեղից շաքարի արտադրության առաջին գործարանը։ Այն բանից հետո, երբ Կարլ Ահարդը բացել է իր սեփական գործարանը, նրա կյանքը լցվել է մեծ դժվարություններով։ Գիտնականի համար կյանքը հեշտ չի եղել, քանի որ եղեգնաշաքարի առևտրականները չհայտարարված պատերազմ են սկսել նրա դեմ: Արդյունքում Կարլ Ահարդը մահացել է աղքատության մեջ: Ներկայումս ժամանակակից աշխարհում շաքարի 41 %-ը արտադրվում է ճակնդեղից, իսկ 59 %-ը՝ շաքարեղեգից։

Нет описания.

 Կ. Խաչիկյան

Շատ բան ունեմ պատմելու. Հենրիխ Մխիթարյանը գիրք է գրումԱշխատասենյակում հայտնաբերվել է ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության ՊՊԳՎ Նոր Նորքի պահպանության բաժնի ռազմականացված ջոկատի պետի մարմինը Հրդեհ ավտոտնակում. այրվել է 2 «Լեքսուս» մակնիշի մեքենա Ինչու՞ Նիկոլ Փաշինյանը ցրեց Հայաստանի ուժային բլոկի ամբողջ վերնախավը Ռուսների ծանր գիշերը. Ուկրաինան ինտենսիվ գրոհել էՌումինիայում մեկնարկել են նախագահական ընտրություններըԱնգամ նախնիների հիշատակն է դավաճանվել. Փաշինյանի թիմը Հայաստանը տանում է դեպի աղետՏարադրամի փոխարժեքն՝ այսօրԱդրբեջանական Զակատալի և Շեքի քաղաքներում տեղի են ունեցել հայկական ջարդեր. պատմության այս օրը ( 24 նոյեմբեր) Ինչ իրավիճակ է ճանապարհներինԱրտակարգ իրավիճակ Բյուրեղավան քաղաքում. կեղտաջրերը ողողել են մի ամբողջ թաղամաս Սպասվում են տեղումներ, ջերմաստիճանը կնվազի Շահագործման է հանձնվել հերթական զինվորական ճաշարանը. ՊՆ Յամալի նոր պայմանագիրը կկնքվի 6 տարի ժամկետով Հռոմում տեղի է ունեցել Արցախի սրբավայրերի պահպանմանը նվիրված գիտաժողով Էրդողանը «խիզախ» է որակել Նեթանյահուին կալանավորելու մասին Միջազգային քրեական դատարանի որոշումը «Ինձ հետ այդքան էլ հեշտ չէ, որքան թվում է կողքից». Քրիստինե Պեպելյան Մեծ Բրիտանիայում գործող HSBC բանկը դադարեցրել է վճարումներ ընդունել Ռուսաստանից և Բելառուսից Պենտագոնի ղեկավարը վերահաստատել է ԱՄՆ անսասան հանձնառությունը Իսրայելի անվտանգության հարցում ՌԴ ՊՆ-ն հրապարակել է Ուկրաինայի զինված ուժերի` ՄիԳ-29 ինքնաթիռի կործանման կադրերը (տեսանյութ) «Արմավիր» ՔԿՀ-ի դատապարտյալի համար բերված աղցաններում հայտնաբերվել են թմրամիջոցներ․ հանձնուք բերած կինը ձերբակալվել է Չեմ պատրաստվում Մբապեին սովորեցնել, թե ինչպես հանդես գալ հարձակման գծում․ Անչելոտի «Եթե ես արվեստին մոտ չլինեի, գուցե նրան բեմում տեսնելիս խանդի տեսարաններ սարքեի». Նարեկ Բավեյանը՝ ամուսնալուծության և 2-րդ ամուսնության մասին Դիվանագիտական սկանդալ` Թեհրանի և Մոսկվայի միջև Ուկրաինան կորցրել է Կուրսկում գրաված տարածքի ավելի քան 40 տոկոսը. Reuters ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ «Գոյ» թատրոնի փակման փորձերը սպառնում են ազգային և առաջադեմ մշակութային կենտրոնների գոյությանը Բազմաթիվ հասցեներում 24 ժամ ջուր լինիՀյուսիսկորեական 170 մմ-ոց ինքնագնաց «Չուչխե-պո» հաուբիցն աշխարհի ամենահեռահարներից մեկն է Հայաստանի կառավարությունում հրաժարականների մասինՀայաստանի վարչապետը հայտարարել է, որ Ռուսական կայսրությունը և ԽՍՀՄ-ը հայերին խորթ պետություններ են եղելՊետդումայում գնահատել են Փաշինյանի հայերի հակապետական ենթագիտակցության մասին հայտարարությունը. «Պատմական դավաճանություն» Փաշինյանը «պատահականության մեթոդով» փոխում է նախարարներին  ԽԾԲՏ՝ քպական ձևով. Կոնջորյանի կնոջը բարձր վարձատրվող աշխատանք են տվել Պադավատապետության «հայրը» բողոքում է պադավատներից. Փաշինյանի երկերեսանությունը Աղազարյանը մերժելու է. Փաշինյանի խնդրանքը կմնա՞ անպատասխան Փաշինյանը խոստովանում է իր կատարած հանցագործությունը Ծառերի սպանդ՝ ԵրևանումԹուրքիայում ուժեղ քամու պատճառով փլուզումներ են եղել ՌԴ-ում զորահավաքի նոր «ալիքի» սպասե՞լ. Կրեմլի պարզաբանումըԱրագածոտնում «ԳԱԶ 31»-ը գլխիվայր հայտնվել է երթևեկելի գոտուց դուրս, վիրավnրներ կան Շիրակի Ամասիայի տներից մեկի բակում խոշոր հրդեհ է եղել․ Shamshyan Ադրբեջանում գրանցված երկրաշարժը զգացվել է նաև Սյունիքում Հայաստանի ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Մոսկվա Ձյունը ծածկել է Լենինգրադի մարզըՄյասնիկյան պողոտայում բախվել են «Range Rover»-ն ու «BMW X6»-ը, վիրավnր կա․ Shamshyan Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Բեյրութի հարավին Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ երրորդ հայցն է ներկայացրել ՄՔԴ. «Փաստ»Լամին Յամալը նոր պայմանագիր կկնքի «Բարսելոնայի» հետ Հունգարիայի մայրաքաղաքում սկսվել է հայ սպա Գուրգեն Մարգարյանին դաժանաբար կացնահարած ադրբեջանցի սպա Ռամիլ Սաֆարովի նկատմամբ դատավարությունը․ պատմության այս օրը (23 նոյեմբեր)
Ամենադիտված