ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (13 նոյեմբեր)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Կույրերի միջազգային օր, Ռուսաստան՝ Քիմիական և ռադիացիոն պաշտպանության զորքերի օր:

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

1114– Հայաստանում մեծ երկրաշարժ է եղել, որից խիստ տուժել է Սիս քաղաքը:

1808-Թուրքիայում հրատարակվել է ամենահին հայալեզու թերթը` «Ժամանակ»-ը:

1894 –ծնվել է դերասան Լևոն Զոհրաբյանը:

1895 –ծնվել է հայազգի խորհրդային պետական և քաղաքական գործիչ Անաստաս Միկոյանը:

1908– վախճանվել է հայ ազգային-ազատագրական շարժման նշանավոր գործիչ, ֆիդայի Սև քարեցի Սաքոն (Սարգիս Ծովանյան):

1917 —Բաքվի խորհուրդը՝ Ստեփան Շահումյանի գլխավորությամբ վերցրել է իշխանությունը Բաքվում:

1927 –ծնվել է ծաղրանկարիչ Գեորգի Յարալյանը:

1937 – ծնվել է դիրիժոր և կոմպոզիտոր Լորիս Ճգնավորյանը:

1937 – վախճանվել է խորհրդահայ բանաստեղծ Հակոբ Հակոբյանը:

1946 –ծնվել է հայ ժամանակակից արձակագիր, հրապարակախոս, հասարակական և քաղաքական գործիչ Վանո Սիրադեղյանը:

1959 – վախճանվել է բանաստեղծ և արձակագիր Արիս Շաքլյանը:

1975 – ծնվել է նկարիչ, ձևավորող Հռիփսիմե Մարգարյանը:

1920 –հայկական կառավարության գիտությամբ վրացական զորքերը մտել են 1919 թվականի հայ-վրացական պատերազմի արդյունքում ստեղծված չեզոք գոտի, որպեսզի կանխվի այդ տարածքների օկուպացիան թուրքերի կողմից:

2005-Ռուսաստանի Ստավրոպալի երկրամասի Պյատիգորսկ քաղաքում գիշերը փորձ է արվել հրկիզել քաղաքի Հայկական մշակույթի կենտրոնը:

2006-«Նյու Յորք Լայֆ» ապահովագրական ընկերությունը սկսել է փոխհատուցումների վճարումը Հայոց ցեղասպանության զոհերի ավելի քան 2 հազար ժառանգներին:

 2009 –վախճանվել է բուսաբան Արմեն Թախտաջյանը:

2014-Մայր Աթոռում աշխատանքներն է ավարտել Հայ Առաքելական եկեղեցու Եպիսկոպոսաց ժողովը, որտեղ որոշվել է իրականացնել Հայոց ցեղասպանության զոհերի սրբադասումը՝ առաջիկա ապրիլի 23-ին:

2019-Հանրային խորհրդի նախագահ Վազգեն Մանուկյանը հրաժարական է տվել:

2020-Երևանի Ազատության հրապարակում կայացել է վարչապետ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով հերթական հանրահավաքը։

-Ուրուգվայի Մոնտեվիդեո նահանգի օրենսդիր մարմինը միաձայն ճանաչել է Արցախի անկախությունը:

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

354 – ծնվել է փիլիսոփա և աստվածաբան, լատինական հայրաբանության կարկառուն ներկայացուցիչ, կաթոլիկ եկեղեցու հայր Օգոստինոս Երանելին:

1002 – էտերելդ 2-րդ Խելագարի հրամանով Անգլիայի հարավային շրջաններում իրականացվել է դանիացիների սպանդ:

1775 —անկախության համար մղվող պատերազմի ընթացքում Ջորջ Վաշինգտոնի ղեկավարած բանակը գրավել է Մոնրեալը:

1805 —վիենացի մսագործ Իոհան Լաները հայտնագործել է նրբերշիկը:

1810 – ծնվել է ռուս նշանավոր գիտնական, վիրաբույժ, մանկավարժ և հասարակական գործիչ Նիկոլայ Պիրոգովը:

1850– ծնվել է շոտլանդացի արձակագիր և բանաստեղծ, աշխարհահռչակ արկածային վեպերի հեղինակ Ռոբերտ Լուիս Սթիվենսոնը («Գանձերի կղզին», «Սև նետը»):

1862 - Լուիս Քերոլը Ալիս Լիդլին տված խոստմանը համաձայն սկսել է գրել Ալիսի մասին հեքիաթը:

1868– վախճանվել է իտալացի նշանավոր կոմպոզիտոր Ջոակինո Ռոսսինին:

1903– վախճանվել է ֆրանսիացի նկարիչ, իմպրեսիոնիզմի ամենաառաջին և ամենահետևողական ներկայացուցիչներից մեկը հանդիսացող Կամիլ Պիսսարոն:

1907 —Ֆրանսիական Նորմանդիայում Պոլ Կորնյուն իր ստեղծած ուղղաթիռով կարողացել է 2 մետր (6,5 ֆուտ) բարձրանալ օդ:

1913 —կնքվել է թուրք-հունական համաձայնագիր՝ համաձայն որի հույները բացի էգեյան ծովի Թինիդոս, Իմբրդոս և Դոդեկանես կղզիները ստացել են նաև Կրիտոս կղզին:

1928 —Լենինի ուղեղի հետազոտման լաբորատորիայի հիմքի վրա գերմանացի ֆիզիոլոգ Օսկար ֆոգտը Մոսկվայում ստեղծում է Ուղեղի ինստիտուտը:

1940-Willis MotorCo ընկերությունը փորձարկել է առաջին ջիպ ավտոմեքենան:

1943 —Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ավարտվել է խորհրդային զորքերի Կիևյան հարձակվողական օպերացիան:

1964– տեղի է ունեցել «Ֆանտոմաս» ֆիլմի պրեմիերան:

1985 —ժայթկել է 1845 թվականից մարած կոլումբիական Նևադո-դել-Ռուիս հրաբուխը, որի արդյունքում զոհվել են մոտ 20 000 մարդ:

1994 - Շվեդիայում անցկացված հանրաքվեի արդյունքներով երկիրը միացել է Եվրամիությանը

2001 —Հյուսիսային դաշինքի ուժերը մտել են Աֆղանստանի մայրաքաղաք Քաբուլ:

2007 - Ռուսաստանը պաշտոնապես իր զորքերը հանել է վրացական Բաթումիից:

2015 - Փարիզում տեղի է ունեցել ահաբեկչությունների շարք։

2022 —Ստամբուլում տեղի ունեցած ահաբեկչության արդյունքում զոհվել է 6 և վիրավորվել է ավելի քան 80 անձ:

Կ. Խաչիկյան