Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ… համեմունք

ՖՈՏՈ

Համեմունքները (ռուս.՝ приправы, անգլ.՝ Condiment), սուր հոտ և համ ունեցող թարմ ու չորացրած բույսերի ծաղիկներ, տերևներ, սերմեր, պտուղներ և դրանցից պատրաստված հեղուկներ, մածուկներ ու փոշիներ են։ Համեմունքային բույսերի սուր հոտն ու զանազան բուրմունքները պայմանավորված են այդ բույսերի տարբեր օրգաններում պարունակվող եթերայուղերով։ Ենթադրվում է, որ մարդիկ սկսել են համեմունքներ օգտագործել սննդի մեջ ավելի շուտ, քան անգամ աղը դրանց ավելի մատչելի լինելու պատճառով։ Բացի դա համեմունքները նաև օգտագործվել են կրոնական ծեսերում և բժշկության մեջ: Հին ժամանակներում, ակնհայտորեն, համեմունքները շատ առումներով օգտագործել են տաք կլիմայական պայմաններում որոշակի սննդատեսակների պահպանելու համար, քանի որ դրանք ունեն որոշ մանրէասպան հատկություններ: Համեմունքների մասին հիշատակումներ կան Արևելքի հին քաղաքակրթությունների աղբյուրներում ՝ Չինաստանում, Հնդկաստանում, Եգիպտոսում և թվագրվում են մ.թ.ա. մոտ 3000 տարվա պատմական ժամանակաշրջանով: Օրինակ դարչինը Չինաստանում օգտագործվել է դեռ մ.թ.ա. 2700 թվականին: Հին ժամանակներում համեմունքները լայնորեն օգտագործվել են հույների և հռոմեացիների կողմից: Համեմունքների մատակարարներն են եղել Հնդկաստանը, Ցեյլոնը, Հարավային Ասիան, Փոքր Ասիան, Մերձավոր Արևելքը, Աֆրիկան և Միջերկրածովյան երկրները, իսկ դրանց արժեքը շատ բարձր է եղել:
Օրինակ ՝Հին Հռոմի օրոք Պլինիոսը բողոքում էր, որ ամեն տարի Հռոմի բնակիչները ծախսում էին մինչև 50 միլիոն սեսթերնա էկզոտիկ անուշաբույր դեղամիջոցների վրա: 
Վաղ միջնադարում համեմունքների առևտուրը, կապված Հռոմեական կայսրության փլուզուման հետ, մարել է և ակտիվորեն վերսկսվել է միայն 7-րդ դարում: Համեմունքների առևտրի հիմնական կենտրոնը եղել է Կոնստանտինապոլիսը, որտեղ արաբ վաճառականները համեմունքներ են բերել և բյուզանդական վաճառականների միջոցով վաճառել եվրոպացի վաճառականներին: Բացի այդ, համեմունքների ակտիվ առևտուր է իրականացվել Պիրենեյան թերակղզում, որտեղ արաբներն անմիջական կապի մեջ են եղել եվրոպացիների հետ:
Ակտիվ առևտուրը շարունակվել է մինչև սելջուկ թուրքերի կողմից Անատոլիայի նվաճումը, որի արդյունքում առևտրի գործընթացը կրկին խաթարվել է: Այնուամենայնիվ, այդ ժամանակ Եվրոպայում արդեն սովորել էին համեմունքներ օգտագործելը, և ավելին  չարաշահելը: Համեմունքներ սկսել են բերվել խաչակրաց արշավանքների ժամանակ, բայց, իհարկե, արշավները չէին կարող լիովին բավարարել համեմունքների բնակչության կարիքները: 13-րդ դարի սկզբից համեմունքների առևտուրը բաժանվել է Վենետիկի, Ջենովայի և Պիզայի միջև, բայց 14-րդ դարից վենետիկցի վաճառականները դարձել են դրանց առևտրի մենաշնորհատերեր:
1492 թվականին իր «Երկրային խնձոր» աշխատությունում Մարտին Բեյհիմը հաշվարկել է, որ համեմունքները պետք է անցնեն տասներկու ձեռքով, նախքան սպառողին հասնելը:
 Գրեթե մինչև 18-19-րդ դարերը համեմունքները եղել են շքեղություն, կապիտալի կուտակման միջոց, բանակցությունների միջոց և զինված բախումների պատրվակ:
Միջնադարյան Ֆրանսիայում մեկ կիլոգրամ մշկընկույզով կարելի էր գնել երեք կամ չորս ոչխար կամ մեկ կով: 12-րդ դարում գենոները վճարում էին վարձկաններին մետաղադրամներ կամ պղպեղ: Նույնիսկ տուգանքը կարող էր վճարվել համեմունքներով:
Հնագույն ժամանակներից համեմունքներ մշակվել են նաև Հայաստանում. տարածված համեմունքային բույսերից են եղել թարխունը, կորթինը, ռեհանը, նեխուրը, համեմը, քեմեոնը, քրքումը, սամիթը, անանուխը, մաղադանոսը, մանանեխը, կծվիչը, սոխը, սխտորը, ուրցը և այլն։
 Нет описания.
Կ․ Խաչիկյան

Մոսկվայում սաստիկ շոգ է սպասվում Ֆրանսիայի խորհրդարանն ընդունել է էվթանազիայի մասին օրենքը Հուսով ենք՝ մինչև 2026-ի հունիս պատերшզմը կավարտվի. Զելենսկի ՀՀ–ում Չեխիայի դեսպանը շնորհավորել է Հանրապետության տոնի առթիվ 43-ամյա կինը «Զվարթնոց» օդանավակայանում գողացել է օտարերկրացու դրամապանակը Հայաստան կժամանի Լեհաստանի Սեյմի պատվիրակությունը Զախարովան հայտնել է՝ որն է տարվա բառակապակցությունը Արտակ Զեյնալյանը՝ ՍԴ դատավորի թեկնածու Խաղաղ բանակցություններն ավելի լավ են, քան պատերազմը․ Լավրով Հայաստանը կմասնակցի «Եվրասիա-Կինոֆեստ» II միջազգային փառատոնին Սոչիում Հայ շախմատիստները մասնակցում են «Dubai Open 2025» միջազգային մրցաշարին Սպիտակ տունը հայտարարել է` մտադիր է բիթքոյնի պահուստներ կուտակելՊատկերացնո՞ւմ եք՝ 107 տարի առաջ ասեին` գնանք իրական Հայաստանի հետքերով․ Բագրատ Սրբազան Թրամփը զգուշացնում, Ռուսաստանը սպառնում է Դեպքից ժամեր առաջ էր իմացել երեխայի սեռը․ երեկ վրաերթի հետևանքով մաhացած Սերգեյը 25 տարեկան էր Հայաստանը չպետք է հաշտվի «լցակայանների» քաղաքականության հետ. Վարդան Ոսկանյան ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատնից զգուշացնում ենԻսրայելը ԱՄՆ-ին տեղեկացրել է, որ պատրաստվում է հարձակվել Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա. NYTՀայաստանը թույլտվություն չի տալիս Կապանում ռուսական հյուպատոսության համար Հայաստանում վարակիչ հիվանդության աճ է գրանցվելՎթար՝ Երևանում, բախվել են «Nissan X-Trail» ու «ՎԱԶ 2104», վիրավոր կաԴանակահարության հետևանքով 5 անչափահաս է մաhացել․ ՌԴԱպօրինի գույքի օրենքը խնդիրներ է հարուցելու իշխանության համար Փողով ծառայությունից ազատվելու օրինագիծը մնացել է ՔՊ-ի կոկորդինԳազ չի լինելուՍպորտային մարմնամարզության ԵԱ․ հայ մարզիկներն անցան եզրափակիչ փուլԵրևանում տանը բռնկված հրդեհի հետևանքով 5 ամսական երեխան այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց Այսօր ԱՄՆ դեսպանատունը փակ է Ակտիվ ցիկլոնը Հայաստանում է․ որքա՞ն կշարունակվեն անձրևներըԾանոթ ու միաժամանակ անհայտ … էվերկլեր լիկյորՀԷՑ-ը՝ վաղվա անջատումների մասին«Հայաստանի համար Թուրքական ընդհանուր պետությանը սարերի հետևում չէ» «Այսօրվա Հայաստանի համար Ռուսաստանն է անվտանգության գլխավոր երաշխավորը» Անչափահասը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին․ վերջինս տեղում մահացել էՀայաստանի առաջին հանրապետության օր․ պատմության այս օրը (28 մայիս)Վերջին զանգի համերգին կռվել են, հետո եկել «կալցեվոյ»՝ «ռազբիրատի»․ մանրամասներ՝ Վեդիի ողբերգական դեպքիցՌուբլին ռեկորդային բարձր փոխարժեք է գրանցել Հայտնի է՝ երբ կմեկնարկի առաջին դասարանցիների հայտագրումը ՔՊ-ականները պահանջում են Սուրեն Պապիկյանին․ «Հրապարակ» «Շիշ բռնող»-ը ՔՊ-ում քննություն կհանձնի. նիստ է սպասվում. «Ժողովուրդ» Հովիկ Հովսեփյանի քրոջն ազատել են աշխատանքից․ «Հրապարակ» Իրավապահ համակարգում վրդովված են անարդարությունից. ՔԿ նախագահն իրեն է վերագրել դարի հանցանքի բացահայտումը. «Ժողովուրդ» ՔՊ-ական որ կանանց է ընտրում Փաշինյանը․ «Հրապարակ» Լճաշեն համայնքում գործող կաթնամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը կասեցվել էՌաուլը հեռացել է «Ռեալից» Երևանում «BMW»-ն կոտրել է ավտոլվացման կետերից մեկի պատը և մոտ 4.5 մետրից գլխիվայր ընկել կիսակառույց շինության մեջՍտամբուլում շատ լավ է. Լավրովն առաջարկում է Ուկրաինայի հետ բանակցությունները շարունակել ԹուրքիայումԽոշոր չափերով թմրամիջոց տեղափոխելու պահին ձերբակալվել է Գորիսի 37-ամյա բնակիչ (տեսանյութ)ԱԺ-ն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց ցեմենտի ներմուծման պետական տուրքի բարձրացման նախագիծըՀրաձգություն՝ Ֆիլադելֆիայի զբոսայգիներից մեկում. կան զոհեր և վիրավորներ
Ամենադիտված