Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … անիվ

ՖՈՏՈ

Անիվը ազատ պտտվող կամ պտտվող սռնու վրա ամրացված շրջանաձև շարժում ապահովող սարք է, որը թույլ է տալիս իր վրա ամրացված մարմնին գլորվել, այլ ոչ թե սահել։ Հավանաբար «անիվ» բառն առաջացել է հնդեվրոպական snēu- «պտտել» բառից: Անիվի նախորդ կարելի է համարել, մինչ այդ հայտնի գլանը, որը տեղադրվել է տեղափոխվող բեռի տակ։ Անիվի ստեղծումը մի քանի հազարամյակի պատմություն ունի: Ընդ որում անհայտ է, թե ով է առաջինը այն ստեղծել: Սակայն հնեաբանները հաստատել են, որ առաջին փայտյա անիվները հայտնվել են մոտ 7 000 տարի առաջ: Ամենավաղ և ամենահին «անիվը» գտնվել է Ռումինիայի Յասիի շրջանում, և այն թվագրվում է մ.թ.ա. 5-րդ հազարամյակով։ Դա նեոլիթյան դարաշրջանի հայտնաբերված մարդկության պատմության ամենահին անիվն է։ Սլովենիայի Լյուբլյանյան արգելավայրում գտել են հացենուց պատրաստված անիվ  72 սմ տրամագծով, որը թվագրվում է մ.թ.ա. 3350-3100 թվականներով։ Կավից պատրաստված չորս անիվ ունեցող սայլի մոդել է հայտնաբերվել  բադենյան մշակույթի գերեզմաններում (արևելյան Հունգարիա): Անիվի վերաբերյալ հիշատակումներ են հանդիպվում  Հին Միջագետքում՝ թվագրված մ.թ.ա 4-րդ հազարամյակի վերջով։ Սկզբում անիվն իրենից ներկայացրել է փայտե շրջանակ՝ դրված սռնու վրա և ամրացված սեպով։  Հետո մեր նախնիները ամբողջական անիվները սկսել են փոխարինել պտտվող սռնիներով, որը հնարավորություն է տվել ավելի երկար տարածություններ կտրել առանց անիվի վնասման: Արդյունքում «անիվների վրա» սկսել են տեղաշարժվել շատերը, չնայած դա հարուստների մենաշնորհն է եղել: 3 200 տարի առաջ մարդիկ կատարելագործել են անիվը՝ ստեղծելով երկաթյա անիվներ: Դրանից հետո մոտ 3 000 տարի անիվի կառուցվածքում եղել են միայն թեթևակի փոփոխություններ, մասնավորապես ստեղծվել են մետաղյա առանցքակալներ: Այդ ժամանակներում անիվներ օգտագործվել են ինչպես փոխադրամիջոցներում, այնպես էլ ջրաղացներում, արտադրություններում և այլն: Անիվի պատմության մեջ հիմնական  շրջադարձային ժամանակաշրջանը համարվում է 19-րդ և 20-րդ դարերը: Տեխնիկական հեղափոխությունը վերափոխել է անիվը, հայտնվել է առաջին անվադողը: Առաջին անվադողի ստեղծողն է եղել Ռոբերտ Ուիլյամ Թոմպսոնը 1846 թվականին, որը առաջարկել է սայլերի անիվները պատել փափուկ նյութերով: Իսկ  Ջոն Բոյդ Դանլոպը 1888 թվականին ստեղծել է առաջին պնևմատիկ անվադողը, արտոնագրել այն և սկսել արտադրել: Ներկայումս էլ  «Դանլոպ» ընկերությունը հանդիսանում է աշխարհում անվադողեր արտադրող ամենախոշոր ընկերությունը: Պնևմատիկ անիվների առավելությունները շատ արագ են սկսել գնահատել: 1889 թվականին Բելֆաստում հեծանվային մրցույթում միջակ հեծանվորդ Ուիլյամ Խյումը պնևմատիկ անիվներ ունեցող հեծանվով գրավել է առաջին  տեղը և դա լավագույն գովազդն էր: Ֆրանսիացիներ Անդրե և Էդուարդ Միշլենները առաջինն են պնևմատիկ անիվներ դրել ավտոմեքենայի տակ: 1895 թվականին Փարիզ-Բորդո մրցարշավին նրանք ներկայացրել են նման մեքենա, որը չնայած անիվների բազմակի անգամներ ծակվելուն (չպետք է մոռանալ, որ այն ժամանակներում պնևմատիկ անիվների հիմնական թշնամինները ճանապարհներին լցված նալերի մեխերն էին) կտրել է 1 200 կիլոմետր ճանապարհ և սեփական ընթացքով հատել եզրագիծը լավագույն տասնյակում: Անիվի պատմությունը ներկայումս էլ է շարունակվում: Ժամանակակից տեխնոլոգիաները թույլ են տալիս ստանալ տարբեր կլիմայական պայմանների համար նաժատեսված ժամանակակից բարձր տեխնոլոգիական անվադողեր:
 Нет описания.
Կ. Խաչիկյան

Մոսկվայում սաստիկ շոգ է սպասվում Ֆրանսիայի խորհրդարանն ընդունել է էվթանազիայի մասին օրենքը Հուսով ենք՝ մինչև 2026-ի հունիս պատերшզմը կավարտվի. Զելենսկի ՀՀ–ում Չեխիայի դեսպանը շնորհավորել է Հանրապետության տոնի առթիվ 43-ամյա կինը «Զվարթնոց» օդանավակայանում գողացել է օտարերկրացու դրամապանակը Հայաստան կժամանի Լեհաստանի Սեյմի պատվիրակությունը Զախարովան հայտնել է՝ որն է տարվա բառակապակցությունը Արտակ Զեյնալյանը՝ ՍԴ դատավորի թեկնածու Խաղաղ բանակցություններն ավելի լավ են, քան պատերազմը․ Լավրով Հայաստանը կմասնակցի «Եվրասիա-Կինոֆեստ» II միջազգային փառատոնին Սոչիում Հայ շախմատիստները մասնակցում են «Dubai Open 2025» միջազգային մրցաշարին Սպիտակ տունը հայտարարել է` մտադիր է բիթքոյնի պահուստներ կուտակելՊատկերացնո՞ւմ եք՝ 107 տարի առաջ ասեին` գնանք իրական Հայաստանի հետքերով․ Բագրատ Սրբազան Թրամփը զգուշացնում, Ռուսաստանը սպառնում է Դեպքից ժամեր առաջ էր իմացել երեխայի սեռը․ երեկ վրաերթի հետևանքով մաhացած Սերգեյը 25 տարեկան էր Հայաստանը չպետք է հաշտվի «լցակայանների» քաղաքականության հետ. Վարդան Ոսկանյան ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատնից զգուշացնում ենԻսրայելը ԱՄՆ-ին տեղեկացրել է, որ պատրաստվում է հարձակվել Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա. NYTՀայաստանը թույլտվություն չի տալիս Կապանում ռուսական հյուպատոսության համար Հայաստանում վարակիչ հիվանդության աճ է գրանցվելՎթար՝ Երևանում, բախվել են «Nissan X-Trail» ու «ՎԱԶ 2104», վիրավոր կաԴանակահարության հետևանքով 5 անչափահաս է մաhացել․ ՌԴԱպօրինի գույքի օրենքը խնդիրներ է հարուցելու իշխանության համար Փողով ծառայությունից ազատվելու օրինագիծը մնացել է ՔՊ-ի կոկորդինԳազ չի լինելուՍպորտային մարմնամարզության ԵԱ․ հայ մարզիկներն անցան եզրափակիչ փուլԵրևանում տանը բռնկված հրդեհի հետևանքով 5 ամսական երեխան այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց Այսօր ԱՄՆ դեսպանատունը փակ է Ակտիվ ցիկլոնը Հայաստանում է․ որքա՞ն կշարունակվեն անձրևներըԾանոթ ու միաժամանակ անհայտ … էվերկլեր լիկյորՀԷՑ-ը՝ վաղվա անջատումների մասին«Հայաստանի համար Թուրքական ընդհանուր պետությանը սարերի հետևում չէ» «Այսօրվա Հայաստանի համար Ռուսաստանն է անվտանգության գլխավոր երաշխավորը» Անչափահասը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին․ վերջինս տեղում մահացել էՀայաստանի առաջին հանրապետության օր․ պատմության այս օրը (28 մայիս)Վերջին զանգի համերգին կռվել են, հետո եկել «կալցեվոյ»՝ «ռազբիրատի»․ մանրամասներ՝ Վեդիի ողբերգական դեպքիցՌուբլին ռեկորդային բարձր փոխարժեք է գրանցել Հայտնի է՝ երբ կմեկնարկի առաջին դասարանցիների հայտագրումը ՔՊ-ականները պահանջում են Սուրեն Պապիկյանին․ «Հրապարակ» «Շիշ բռնող»-ը ՔՊ-ում քննություն կհանձնի. նիստ է սպասվում. «Ժողովուրդ» Հովիկ Հովսեփյանի քրոջն ազատել են աշխատանքից․ «Հրապարակ» Իրավապահ համակարգում վրդովված են անարդարությունից. ՔԿ նախագահն իրեն է վերագրել դարի հանցանքի բացահայտումը. «Ժողովուրդ» ՔՊ-ական որ կանանց է ընտրում Փաշինյանը․ «Հրապարակ» Լճաշեն համայնքում գործող կաթնամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը կասեցվել էՌաուլը հեռացել է «Ռեալից» Երևանում «BMW»-ն կոտրել է ավտոլվացման կետերից մեկի պատը և մոտ 4.5 մետրից գլխիվայր ընկել կիսակառույց շինության մեջՍտամբուլում շատ լավ է. Լավրովն առաջարկում է Ուկրաինայի հետ բանակցությունները շարունակել ԹուրքիայումԽոշոր չափերով թմրամիջոց տեղափոխելու պահին ձերբակալվել է Գորիսի 37-ամյա բնակիչ (տեսանյութ)ԱԺ-ն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց ցեմենտի ներմուծման պետական տուրքի բարձրացման նախագիծըՀրաձգություն՝ Ֆիլադելֆիայի զբոսայգիներից մեկում. կան զոհեր և վիրավորներ
Ամենադիտված