ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (15 հունվար)
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Վիքիպեդիայի համաշխարհային օր, Եգիպտոս՝ Ծառ տնկելու օր:
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
1841– վախճանվել է գերմանացի գիտնական, բնագետ, բժիշկ Ֆրիդրիխ Պարրոտը, որը 1829 թվականին Խաչատուր Աբովյանի հետ միասին բարձրացել է Արարատի գագաթը:
1855- Փարիզում հրատարակվել է «Մասեաց աղավնի» ամսագիրը (խմբագիր Գ. Այվազովսկի):
1892 – ծնվել է գրող Հրաչ Զարդարյանը:
1911 - ծնվել է հայ խորհրդային ճարտարապետ Սոս Մանուկյանը:
1916– ծնվել է դրամատուրգ Գրիգոր Տեր-Գրիգորյանը:
1922 –ծնվել է թատերական գործիչ, ռեժիսոր Սոկրատ Աքմաքչյանը:
1924 - ծնվել է հայ խորհրդային լեզվաբան Ալեքսանդր Մարգարյանը:
1959- տեղի է ունեցել համամիութենական մարդահամար, որի տվյալներով Երևանի բնակչությունը կազմել է 509.340 մարդ:
1990-ազգամիջյան հակամարտությունը դադարեցնելու նպատակով Լեռնային Ղարաբաղ է մտցվել խորհրդային բանակ ԼՂՀ և նրան սահմանակից ադրբեջանական շրջաններ, ինչպես նաև հայկական Գորիսի շրջանում հայտարարվել է արտակարգ դրություն, ստեղծվել է արտակարգ դրության պարետատուն:
1992-Հայաստանը դիվանագիտական հարաբերություններ է հաստատել Ավստրալիայի հետ:
1993- Առաջին ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղի հակաօդային պաշտպանության ուժերը խփել են ադրբեջանական МиГ-21 մարտական ինքնաթիռ:
1995 —վախճանվել է օրիգինալ ժանրի արտիստ, ռեժիսյոր Սերգեյ Կաշտելյանը:
1999 - վախճանվել է քանդակագործ Սուրեն Նազարյանը:
2002- որպես բարի կամքի դրսևորում Թուրքիան մեղմացրել է վիզային ռեժիմը Հայաստանի քաղաքացիների համար, ըստ այդմ՝ հայերը կարող են մուտքի վիզա ստանալ ցանկացած սահմանային անցակետում: Մինչ այդ գործող ընթացակարգի համաձայն, վիզաները հարկավոր էր ձեռք բերել նախապես:
2003-Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը (ԿԸՀ) որպես նախագահի թեկնածու պաշտոնապես չի գրանցել Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Րաֆֆի Հովհաննիսյանին՝ հիմնավորելով դա վերջին տասը տարիների ընթացքում Հովհաննիսյանի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի չլինելով:
2012- Երևանի տասը խաչմերուկներում սկսել են գործել խախտումներն արձանագրող տեսախցիկներ:
2016- 100-ամյա պատմություն ունեցող Արամի 30 հասցեում գտնվող հին կառույցը, որը կառավարության կողմից գերակա շահ էր ճանաչվել դեռ 8 տարի առաջ, գիշերը քանդվել է:
2020-Ոստիկանությունն ընդդեմ «քրեական ենթամշակույթի» գործողությունների շրջանակում իրավապահները «գետնին պառկեցնելու» շուրջկալներ են իրականացրել տարբեր կասկածելի վայրերում։
ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
69 - Օթոնը Հռոմում զավթել է իշխանությունը:
730 – Բյուզանդական կայսրությունում արգելվել է սրբապատկերների պաշտամունքը, այն համարվել է հանցագործություն:
1208 —տեղի է ունեցել պապական լեգատ Պյեռ դե Կաստելնոյի սպանությունը, որը պատճառ է հանդիսացել Հռոմի պապ Ինոկենտի 3-րդի կողմից Ալբիգոնյան խաչակրաց արշավանք հայտարարելու համար:
1559 - Եղիսաբեթ 1-ինը թագադրվել է որպես Անգլիայի թագուհի:
1622 –ծնվել է ֆրանսիացի դրամատուրգ Մոլիերը:
1759– բացվել է Լոնդոնի Բրիտանական թանգարանը, որն աշխարհի ամենամեծ թանգարաններից մեկն է:
1775 – վախճանվել է իտալացի կոմպոզիտոր Ջովաննի Սամարտինին:
1793 –ծնվել է ավստրիացի նկարիչ Ֆերդինանդ Վալդմյուլլերը:
1795 –ծնվել է ռուս գրող Ալեքսանդր Գրիբոյեդովը:
1826- լույս է տեսել ֆրանսիական «Le Figaro» թերթի առաջին համարը:
1891– ծնվել է ռուս բանաստեղծ, թարգմանիչ և գրականագետ Օսիպ Մանդելշտամը:
1892 –դպրոցական թերթում Ջեյմս Նեյսմիթը հրապարակել է բասկետբոլի առաջին կանոնները:
1906 —ծնվել է հույն նավատեր, միլիարդատեր Արիստոտել Օնասիսը:
1919– ԱՄՆ-ի Բոստոն քաղաքը հեղեղվել է օշարակով, այն հորդել է ալկոհոլային գործարանի օշարակի հսկայական պահեստից, զոհվել է 21 մարդ:
1919 –մահապատժի են ենթարկվել գերմանացի կոմունիստական գործիչներ Ռոզա Լուքսեմբուրգը և Կարլ Լիբկնեխտը:
1929– ծնվել է ամերիկացի ճարտարալեզու բապտիստ քարոզիչ Մարտին Լյութեր Քինգը, որն առաջնորդել է ԱՄՆ-ում քաղաքացիական իրավունքների զանգվածային շարժումը, արժանացել խաղաղության Նոբելյան մրցանակի:
1943 – ավարտվել է ԱՄՆ-ի Պաշտպանության նախարարության շենքի՝ Պենտագոնի կառուցումը:
1973 —Վիետնամական պատերազմի ընթացքում կապված Փարիզում ընթացող խաղաղության բանակցությունների հետ ԱՄՆ-ի զինված ուժերը դադարեցրել են բոլոր ռազմական օպերացիաները Հյուսիսային Վիետնամի դեմ:
1981– ծնվել է ամերիկացի ռեփեր, երգիչ-երգահան և երաժշտական պրոդյուսեր Պիտբուլը՝ Արմանդո Քրիստիան Պերեսը:
1993 —ԱՄՆ-ում NBC հեռուստաալիքում եթեր է արձակվել «Սանտա-Բարբարա» սերիալի վերջին 2137-րդ սերիան:
2001– ստեղծվել է ազատ բովանդակությամբ, բազմալեզու հանրագիտարանային նախագիծ Վիքիպեդիան:
2021-Ռուսաստանը դուրս է եկել Խաղաղ երկնքի մասին միջազգային պայմանագրից:
2023- մահացել է խորհրդային և վրացի երգիչ, դերասան ու ռեժիսոր Վախթանգ Կիկաբիձեն։
Կ. Խաչիկյան