Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ի՞նչ մոտիվացիաներ են թաքնված պատերազմների հետևում. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Պատերազմները ողբերգական իրադարձություններ են, որոնք զոհերի, ավերումի ու մարդկային տառապանքի պատճառ են դառնում։ Ու այս համատեքստում է, որ հարց է ծագում, թե այդ դեպքում ի՞նչն է պատճառը, որ պատերազմներն ու զինված հակամարտությունները շարունակվում են մեծ թափով։ Թերևս հակամարտությունների բորբոքումը կարելի է վերլուծել մի քանի շերտով։ Այն կարող է պայմանավորված լինել առաջին հերթին աշխարհաքաղաքական համատեքստում շահերի բախմամբ։ Օրինակ՝ այսօր Ուկրաինայում ընթացող պատերազմը նման բնույթ ունի, քանի որ Ռուսաստանը ՆԱՏՕ-ի և Արևմուտքի ազդեցության գոտու տարածումը Ուկրաինայի վրա, ավելի կոնկրետ՝ իր սահմանների մոտ, անընդունելի է համարում։

Իր հերթին էլ Արևմուտքն է իր համար վտանգավոր համարում Ուկրաինայի վրա ռուսական ազդեցության տարածումը, քանի որ ուկրաինական հարցում հաջողություն արձանագրելուց հետո Ռուսաստանը փորձելու է նույնպիսի քայլեր ձեռնարկել Արևել յան Եվրոպայի այն երկրների նկատմամբ, որոնք ժամանակին Խորհրդային Միության ազդեցության տակ էին։ Աշխարհաքաղաքական շահերի բախմամբ է պայմանավորված նաև ԱՄՆ-ի և Չինաստանի մրցակցությունը։ Թայվանում հաստատվելու և Հարավչինական ծովում իր վերահսկողությունը սահմանելու արդյունքում Չինաստանը Հարավարևել յան Ասիայում հնարավորություն կստանա հաստատուն դարձնել իր բացարձակ գերակայությունը։ Արդյունքում ԱՄՆ-ը դուրս կմնա տարածաշրջանից։ Հենց այս սցենարն է փորձում կանխել Վաշինգտոնը։

Ընդ որում, ԱՄՆ-ը ոչ միայն ռազմաբազաների տեսքով ավելացնում է իր ներկայությունը տարածաշրջանում, այլև փորձում է տարածաշրջանային երկրներին համախմբել Չինաստանի աճող հավակնությունները զսպելու նպատակով։ Մյուս կողմից էլ՝ Չինաստանը շարունակաբար պատրաստվում է ռազմական ճանապարհով իր վերահսկողությունը հաստատել Թայվանի վրա, ինչը լիովին կփոխի տարածաշրջանային դասավորվածությունը։ Բայց Թայվանի շուրջ էսկալացիան առավել մեծ աշխարհաքաղաքական ու տնտեսական ռեզոնանս կարող է ունենալ, քան Ուկրաինայի դեպքում էր, քանի որ հակամարտությունն իր մեջ ընդգրկելու է աշխարհի երկու ամենախոշոր տնտեսություններն ունեցող երկրներին՝ ԱՄՆ-ին ու Չինաստանին։ Մյուս շերտով էլ ռազմական բախումներ ու պատերազմներ սկսելու հիմքում ընկած են որոշ տնտեսական, քաղաքական շրջանակների ու անգամ պետության ղեկավարների շահեր։

Ուկրաինայում և Գազայի հատվածում ընթացող պատերազմների ու այլ վայրերում պոտենցիալ հակամարտությունների թեժացման պայմաններում ռազմական ինդուստրիան ահռելի ռեսուրսներ է ներգրավում։ Միլիարդավոր դոլարներ հոսում են դեպի ռազմական ոլորտ։ Ու այս ոլորտում արտահանում և մատակարարումներ իրականացնող կազմավորումները կամ ընկերությունները միլիարդավոր դոլարների շահույթ են ստանում։ Օրինակ՝ ԱՄՆ-ը ահռելի ռազմական օգնություն է տրամադրում Ուկրաինային, որը կատարվում է այնպիսի ընկերությունների արտադրանքի միջոցով, ինչպես «Lockheed Martin», «Raytheon», «General Dynamics», «Northrop Grumman»-ը և այլն։ Արդյունքում այս ընկերությունների բաժնետոմսերի և շահաբաժինների գներն աճում են, ինչն էլ հենց ռազմական լոբբիի նպատակն է։ Այնինչ, ահռելի գումարները, որոնք ուղղում են ռազմական ոլորտ, կարող էին ներդրվել մի շարք այլ ուղղություններում (օրինակ՝ առողջապահություն, կրթություն, գիտություն, սոցիալական ապահովություն և այլն), ինչը մեծ օգտակարություն կապահովեր քաղաքացիների կյանքը բարելավելու համար։

Ընդ որում, ԱՄՆից Ուկրաինային հատկացվող օգնությունը տրամադրվում է պետական միջոցներից։ Եվ եթե նոր միջոցներ ներգրավելու համար ԱՄՆ կառավարությունը բարձրացնի հարկերը, ապա ամերիկյան բիզնես շրջանակներում կարող է մեծ դժգոհություն հասունանալ երկրի ղեկավարության վարած արտաքին քաղաքականության հետ կապված։ Ուստի, Ուկրաինային օգնությունը տրամադրվում է նաև ԱՄՆ պետական պարտքի ավելացման հաշվին։ Իսկ ամերիկյան պետական պարտքն արդեն գերազանցում է 31 տրիլիոն դոլարը։ Ստացվում է, որ պարտքային բեռի հաշվին որոշ շրջանակներ պատերազմից մեծ օգուտներ են ստանում։

Ինչ վերաբերում է պատերազմն անձնական շահերին ծառայեցնելու թեմային, ապա պետք է նշել, որ այն լիովին տեսանելի է Ադրբեջանի պարագայում։ Ալիևին հաջողվել է Ադրբեջանում ստեղծել բռնապետական համակարգ։ Բայց քանի որ այդ բռնապետական համակարգը կարող է ճաքեր տալ, երբ ադրբեջանական հասարակությունը իր իրավունքները վերականգնելու պահանջներ դնի, ուստի Ալիևը իր իշխանության պահպանման հիմնական նախապայման է դարձրել Հայաստանի ու հայ ժողովրդի նկատմամբ թշնամությունը։ Ալիևին պետք են հաղթանակներ, քանի որ Ադրբեջանի քաղաքացիները կարող են բարձրացնել այն հարցը, թե ինչու են միլիարդավոր դոլարներ ծախսվել ահռելի քանակությամբ սպառազինություններ գնելու ուղղությամբ, երբ այդ ֆինանսական միջոցները կարող էին ներդրվել ադրբեջանական տնտեսության մեջ ու նպաստել զարգացմանը։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Երգչուհի Աստղիկ Սաֆարյանի նոր ֆոտոշարքը Ուկրաինան 5 երկրի խնդրել է իրեն էլեկտրաէներգիա մատակարարել «Ինտեր»-ին գեղեցիկ հանդիպում է սպասվում առաջնությունը գլխավորող թիմի հետ․ Ինձագի ՌԴ-ի և Ուկրաինայի միջև ԱԹՍ-ներով զանգվածային փոխադարձ հարձակում է եղել. ռուսական կողմն արձակել է 145, ուկրաինականը՝ 70 անօդաչու Բայդենն ու Թրամփը կհանդիպեն չորեքշաբթի օրը Սպիտակ տանը Ադրբեջանի պահանջով Հորդանանը հետ է կանչել «Օսկարի» ներկայացված 11-ամյա արցախցի Վրեժի մասին պատմող ֆիլմը Արագածոտնում կինը համացանցում խարդախության միջոցով ստացել է շուրջ 10 մլն դրամ Ավստրալիայի ներկայացուցիչը ճանաչվել է «Միսս Երկիր 2024» Թիկնիզյանը նշել է` ում կցանկանար տեսնել Հայաստանի հավաքականի մարզչի պաշտոնում Ադրբեջանն ու Հայաստանը մոտ են խաղաղության պայմանագրի տեքստի շուրջ վերջնական համաձայնության գալուն. Ալիևը՝ Շոլցին Կենդանակերպ. չար հորոսկոպ Բիթքոինի գինն առաջին անգամ գերազանցել է 79,000 դոլարը «Շենգավիթ» ԲԿ-ում 5 կգ քաշով երեխա է ծնվել Ե՞րբ կնշվեն «Տաղավար տոները» 2025 թվականին Արտակարգ դեպք՝ Երևանում․ հրազենային վնասվածքով հիվանդանոց է տեղափոխվել 31-ամյա տղամարդ Հզոր անտիցիկլոն. Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասինՈւկրաինային օգնելը կշարունակի մնալ ԵՄ-ի օրակարգային խնդիր. ԲորելՈստիկանները վնասազերծել են ՏՏ տեսակի ատրճանակով զինված՝ ծեծկռտուքի վայրից փախուստի դիմած երիտասարդին Մոսկվա թռչող ինքնաթիռը նորմալ վայրէջք է կատարել. Աերոֆլոտի մամուլի ծառայությունը հաղորդագրություն է տարածել Թբիլիսիում` նոր ցույցերի մասինՆոյեմբերի 12-ին տեղի կունենա Գարի Քյոսայանի ջազ-քառյակի «Ազնավուր» համերգ-ներկայացումը2 զոհ, 15 վիրավոր. Իզմիր-Ստամբուլ երթուղով ընթացող 33 ուղևորներով ավտոբուսը կողաշրջվել էՀայտնի է, թե Հայաստանից ում օգտին են քվեարկել 2024 թվականի Ոսկե գնդակի մրցանակի համարԱվտոբուսը կանգառում վրաերթի է ենթարկել թոշակառուին. նրան փրկել չի հաջողվել. ՌԴ (տեսանյութ 18+) Ավագ Մանուկյանը որոնվում է որպես անհետ կորածԻ գիտություն կամավոր ատեստավորմանը մասնակցած ուսուցիչների. ԿԳՄՍՆ իրազեկումը Նոր տղեկություններ՝ Նոր Խարբերդում 17-ամյա տղայի մահվան դեպքից Ե՞րբ կմեկնարկեն դասերը դպրոցներում ամանորյա տոներից հետո Բազմազավակ ընտանիքը թունավորվել է անհայտ նյութից, երկու տարեկան երեխան մահացել է. ՌԴ Գեղարքունիքի մարզում քույրը փրկել է եղբոր կյանքը, իսկ նրանց հայրն օրեր առաջ էր վերջ տվել իր կյանքին Քաղաքագետ Բելյակով. Երևանի և Բաքվի բանակցություններում առաջընթաց է գրանցվել, բայց բեկում չկաՓրկարարները հայտնաբերել են Գեղաշենի սարերում մոլորված քաղաքացիներին Ավտովթար Երևան-Երասխ ավտոճանապարհին. կան տուժածներ Կինը «Instagram»-ի միջոցով առաջարկել է աշխատանք և գրանցումն իրականացնելու համար պահանջել է վճարում Վրաստանն արգելափակում է Հայաստան սպառազինության առաքումը. «Դրա մեջ կա տրամաբանություն»Ուկրաինան ԱԹՍ-ներով զանգվածային գրոհ է իրականացրել Մոսկվայի վրա. կա տուժած (տեսանյութ) Երևանում՝ Իսակովի պողոտայում, հրդեհ է բռնկվել «Kia Sorrento» մակնիշի ավտոմեքենայում Ժամը 10:00-18:00-ը ջուր չի լինի. հասցեներ Bloomberg. ԵՄ-ն բանակցություններ է վարում Ադրբեջանից Ուկրաինայի տարածքով գազի մատակարարման շուրջ Անօդաչուներով հարձակում է եղել Մոսկվայի վրա. ներդրվել է «Կարպետ» պլան, օդանավակայանները դադարեցրել են թռիչքները Եվրոն էժանացել է, ռուբլին թանկացել. փոխարժեքն այսօր՝ նոյեմբերի 10-ին «Հայաստանը դառնում է իրանական «չարիքի առանցքի» մաս. Վերջին մետամորֆոզների մասին»ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են Ով է Նոր Խարբերդում ծեծկռտուքի հետևանքով կյանքից հեռացած 17-ամյա տղան Արագ շախմատի հաղթող է դարձել Աշոտ Նադանյանը Հրապարակվել է Ղարաբաղում պատերազմի դադարեցման մասին եռակողմ հայտարարության տեքստը. պատմության այս օրը (02 նոյեմբեր)Նոյեմբերի 13-ին Բայդենն ու Թրամփը կհանդիպեն Սպիտակ տանը Ձյուն կտեղա․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Խոշոր ու ողբերգական ավտովթար․ կա 1 զոհ․ 4 վիրավորներից 2-ը անչափահասներ են ԱՄՆ-ում դադարեցնում են Դոնալդ Թրամփի դեմ դատական գործերի ընթացքը
Ամենադիտված