Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … եփած երշիկ
ՖՈՏՈԵփած երշիկը մեզ ուղեկցում է ամենուր՝ խանութներում, առօրյա կյանքում և նույնիսկ տոնական օրերին: Արժե ավելին իմանալ այդ ապրանքի մասին:
Այսօր արդեն անհնար է ճշգրիտ նշել առաջին եփած երշիկի ի հայտ գալու վայրն ու ժամանակը։ Պատմաբանները կարծում են, որ ստամոքսապատով փաթաթված խաշած աղացած միսը տարածված է եղել դեռ Հին Հունաստանում և Պարսկաստանում: Եփած երշիկեղենի պատրաստման եղանակների մասին որոշ հիշատակումներ են պահպանվել նաև միջնադարից։ Այնուամենայնիվ, այն ժամանակ այդ «եփած»-ն ավելի շատ դիրքավորվում էր որպես ճաշատեսակ, քան որպես լիարժեք երշիկային արտադրանք:
Նորագույն պատմության մեջ գերմանացիներն են սկսել արտադրել առաջին եփած երշիկները 19-րդ դարի սկզբին։ Արտադրելով ապխտած, շոգեխաշած և տապակած երշիկների տասնյակ տեսակներ երշիկագործները որոշել են ստեղծել հատուկ տեսականի, որը կունենա անսովոր համ։ Բաղադրիչների և աղացած մսի մշակման մեթոդների փորձերի արդյունքն էլ եղել է եփած երշիկը, որը երկար ժամանակ հնարավոր չէր պահել, բայց համեմատած ավանդական գերմանական նրբերշիկների և երշիկների հետ ուներ օրիգինալ համային հատկություններ։
Ռուսաստանում երշիկեղենի ամենանուրբ եփած տեսակները հայտնվել են խորհրդային իշխանության օրոք։ 1936 թվականին Միկոյանի անվան գործարանը, հատկապես «Քաղաքացիական պատերազմի և ցարական դեսպոտիզմի հետևանքով վատառողջ հիվանդների համար», մշակել է դիետիկ արտադրանք, որը կոչվում էր «Բժշկական երշիկ»:
Չնայած տեխնոլոգիաների զարգացմանը, եփած երշիկի արդյունաբերական արտադրության սկզբից ի վեր դրա պատրաստման մեթոդները գործնականում չեն փոխվել: Դա դեռ երկար և աշխատատար գործընթաց է, որը ներառում է շատ կարևոր մանիպուլացիաներ: Ամեն ինչ սկսվում է մսի վերամշակման գործարանի ոսկրազերծման կետից, որտեղ հիգիենիկ պահանջներին համապատասխան մասնատում են մորթված կենդանիներին։ Հաջորդ քայլը միսը մանրացնելն է։ Այնուհետև այն մտնում է սառցարան, որտեղ պահվում է առնվազն 48 ժամ։ Ենթադրվում է, որ որքան բարձր է աղացած մսի մարինացումը, այնքան ավելի համեղ է ստացվում երշիկը։ Միասեռ մսի խառնուրդի ստեղծման վերջնական փուլը տեղի է ունենում կտրիչներում, որտեղ աղացած միսը մանրացվում է հատուկ մեքենաներով: Այնուհետև մսային զանգվածը ճնշման տակ լցնում են պատյանների մեջ, որից հետո երշիկն անցնում է կապելու, եփելու, հովացնելու փուլերը և ուղարկվում պահեստ։
Եփած երշիկը համարվում է ամենահայտնին աշխարհում։ Դրա համատարած պահանջարկի գաղտնիքը ցածր կալորիականության մեջ է, ինչի պատճառով էլ շատ երկրներում եփած երշիկը համարվում է դիետիկ արտադրանք։ Պարզվում է, որ այդ օգտակար երշիկը հավելումներ ունի։ Դրանցից են բուսական սպիտակուցը, որը խորհուրդ է տրվում դիետիկ սննդի համար, օսլան, որն ունի հակաքաղցկեղային հատկություն և կորրագենանը, որը պաշտպանում է ճառագայթումից։
Ինչպես ցանկացած այլ ապրանք, եփած երշիկը ևս ունի որոշ թերություններ: Այնուամենայնիվ, դրանք ավելի քան փոխհատուցվում են բազմաթիվ առավելություններով, որոնք արտահայտվում են գերազանց համով, օգտագործման հարմարավետությամբ և բազմակողմանիությամբ:
Կ․ Խաչիկյան