Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … Խառը մարտարվեստ՝ ՄՄԱ

ՖՈՏՈ

Ներկայումս խառը մարտարվեստի ՄՄԱ հապավումն է չափազանց տարածված, որը բացվում է որպես Mixed Martial Arts: Խառը մարտարվեստի մրցումները գրավում են մեծ թվով երկրպագուներ դահլիճներում և լայնորեն լուսաբանվում են հեռուստատեսությամբ: Եվ, չնայած այն հանգամանքին, որ ՄՄԱ-ն համեմատաբար վերջերս է սկսել ժողովրդականություն ձեռք բերել, քիչ երկրպագուներ գիտեն, որ դրա ծագումը խորը անցյալում է եղել:

Խառը ոճով կռիվների մասին առաջին հիշատակումը վերաբերում է մ.թ.ա. 648 թվականին: Հենց այդ ժամանակ էր, որ հնագույն Օլիմպիական խաղերի ժամանակ հույները մրցում էին «պանկրատիում» կոչվող մենամարտերում, որը ըմբշամարտի և բռունցքամարտի խառնուրդ էր: Հետագայում պանկրատիումը վերաճեց էտրուսկական և հռոմեական «պանկրատիումի»։ Դրանք դաժան մարտեր էին, որոնք տեղի էին ունենում նույնիսկ Կոլիզեյում։ Այդ ոճի լավագույն մարտիկների արձանները տեղադրվել են Հռոմեական կայսրության շատ քաղաքներում հանրային ցուցադրության համար։ Հռոմեական կայսրության անկումից հետո խառը ոճի մենամարտը տարալուծվեց շատ երկրների մարտարվեստներում։ Հետո խառը մարտարվեստները զարգացման խթան են ստացել 19-րդ դարի վերջին։ Այդ ժամանակահատվածում Եվրոպայում և Հեռավոր Արևելքի երկրներում չափազանց տարածված էին տարբեր ոճերը ներկայացնող մարտիկների մասնակցությամբ մրցաշարերը։ Օրինակ բռնցքամարտիկը մենամարտում էր ընդդեմ ըմբիշի։

Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո խառը մարտարվեստները բաժանվեցին երկու շարժման։ Առաջին շուտրռեստլինգն էր, որը բնութագրում էր որպես իրական մենամարտեր, երկրորդ միտումը բեմականացված մենամարտերն էին, որոնք ժամանակի ընթացքում վերածվեցին ռեսթլերների մարտերի, որն ավելի շուտ նման է շոուի:

Չինական մարտարվեստի դերասան և վարպետ Բրյուս Լին է հսկայական ներդրում ունեցել խառը մենամարտերի հանրահռչակման գործում։ Անցյալ դարի 60-ական թվականներին նա սկսել է ակտիվորեն առաջ մղել տարբեր մարտարվեստները մեկ ոճում միավորելու գաղափարը: Բրյուս Լիի համակարգը, որը կոչվում է «ջիթքուն», ներառում է մենամարտերի բազմաթիվ տեխնիկաներ ու սկզբունքներ, և որոնցից շատերը հանդիպում են ժամանակակից ՄՄԱ-ում: Խառը մենամարտերի ոճի հանրահռչակման գործում առանձնահատուկ դեր են խաղացել այդ հայտնի դերասանի մասնակցությամբ ֆիլմերը։

ՄՄԱ-ի զարգացման հաջորդ փուլն ընթացել է երկու ուղղությամբ: Դրանցից առաջինը 20-րդ դարի առաջին կեսին Բրազիլիայում ծագած «վալետուդո» շուտրռեստլինգ մրցաշարերն են։ Ճապոնիան էլ դարձել է մեկ այլ ուղղության սկիզբը: Այդ երկրում դեռ 1970-ականներին պրոֆեսիոնալ ըմբիշ Կանջի Ինոկին սկսեց մենամարտեր կազմակերպել օգտագործելով խառը մարտի կանոններ։ Այդ մենամարտերից մեկն էլ հենց Ինոկիի և Մուհամմադ Ալիի հանդիպումն էր։

Մենամարտի կանոններին համապատասխան ոտքերով հարվածներ կարելի էր կատարել միայն ռինգում պառկած վիճակում։ Ամբողջ մենամարտի ընթացքում Ինոկին, մեջքի վրա պառկած, հարվածեց բռնցքամարտիկի ոտքերին ծանր վիրավորելով նրան։ Հանդիպումն ավարտվեց ոչ-ոքի և ընդ որում այնքան էլ դիտարժան չէր։ Արդյունքում կարծիք ձևավորվեց, որ ոճերի անհամատեղելիության պատճառով նման մենամարտերը տեղին չեն։ Բայց ճապոնացիները չհրաժարվեցին նման մարտեր կազմակերպելու փորձերից։ Հիմնականում դրա պատճառով էլ 1986 թվականին հայտնվեց պատմության մեջ առաջին խառը մարտարվեստի կազմակերպությունը, որը կոչվում էր «Շուտո»:

ՄՄԱ-ի արագ զարգացումը ԱՄՆ-ում սկսվել է 1993 թվականի սկզբից, երբ Դենվերում անցկացվեց UFC-ի առաջին առաջնությունը (Ultimate Fighting Championship), 4 տարի անց Ճապոնիայում սկսեց իր աշխատանքը Pride Fighting Championship կոչվող կազմակերպությունը, որը շատ արագ դարձավ ՄՄԱ խոշորագույն կազմակերպություններից մեկը: Ավելի ուշ սկսեցին ի հայտ գալ  այլ կազմակերպություններ։

Այն մարդիկ, ովքեր ՄՄԱ-ն համարում են առանց կանոնների մենամարտեր, խորապես սխալվում են։ Այսօր ՄՄԱ մենամարտերը կանոնակարգված մենամարտեր են, որտեղ մարտիկները բաժանվում են քաշային կարգերի և մասնակցում 3 ռաունդից բաղկացած մենամարտերի՝ յուրաքանչյուրը 5 րոպե տևողությամբ։ Այստեղ արգելված են մի շարք տեխնիկական հնարքներ՝ կծելը, աչքերը կանխամտածված վնասելը, աճուկի հատվածին և կոկորդին հարվածելը։

Կ. Խաչիկյան

Յամալի նոր պայմանագիրը կկնքվի 6 տարի ժամկետով Հռոմում տեղի է ունեցել Արցախի սրբավայրերի պահպանմանը նվիրված գիտաժողով Էրդողանը «խիզախ» է որակել Նեթանյահուին կալանավորելու մասին Միջազգային քրեական դատարանի որոշումը «Ինձ հետ այդքան էլ հեշտ չէ, որքան թվում է կողքից». Քրիստինե Պեպելյան Մեծ Բրիտանիայում գործող HSBC բանկը դադարեցրել է վճարումներ ընդունել Ռուսաստանից և Բելառուսից Պենտագոնի ղեկավարը վերահաստատել է ԱՄՆ անսասան հանձնառությունը Իսրայելի անվտանգության հարցում ՌԴ ՊՆ-ն հրապարակել է Ուկրաինայի զինված ուժերի` ՄիԳ-29 ինքնաթիռի կործանման կադրերը (տեսանյութ) «Արմավիր» ՔԿՀ-ի դատապարտյալի համար բերված աղցաններում հայտնաբերվել են թմրամիջոցներ․ հանձնուք բերած կինը ձերբակալվել է Չեմ պատրաստվում Մբապեին սովորեցնել, թե ինչպես հանդես գալ հարձակման գծում․ Անչելոտի «Եթե ես արվեստին մոտ չլինեի, գուցե նրան բեմում տեսնելիս խանդի տեսարաններ սարքեի». Նարեկ Բավեյանը՝ ամուսնալուծության և 2-րդ ամուսնության մասին Դիվանագիտական սկանդալ` Թեհրանի և Մոսկվայի միջև Ուկրաինան կորցրել է Կուրսկում գրաված տարածքի ավելի քան 40 տոկոսը. Reuters ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ «Գոյ» թատրոնի փակման փորձերը սպառնում են ազգային և առաջադեմ մշակութային կենտրոնների գոյությանը Բազմաթիվ հասցեներում 24 ժամ ջուր լինիՀյուսիսկորեական 170 մմ-ոց ինքնագնաց «Չուչխե-պո» հաուբիցն աշխարհի ամենահեռահարներից մեկն է Հայաստանի կառավարությունում հրաժարականների մասինՀայաստանի վարչապետը հայտարարել է, որ Ռուսական կայսրությունը և ԽՍՀՄ-ը հայերին խորթ պետություններ են եղելՊետդումայում գնահատել են Փաշինյանի հայերի հակապետական ենթագիտակցության մասին հայտարարությունը. «Պատմական դավաճանություն» Փաշինյանը «պատահականության մեթոդով» փոխում է նախարարներին  ԽԾԲՏ՝ քպական ձևով. Կոնջորյանի կնոջը բարձր վարձատրվող աշխատանք են տվել Պադավատապետության «հայրը» բողոքում է պադավատներից. Փաշինյանի երկերեսանությունը Աղազարյանը մերժելու է. Փաշինյանի խնդրանքը կմնա՞ անպատասխան Փաշինյանը խոստովանում է իր կատարած հանցագործությունը Ծառերի սպանդ՝ ԵրևանումԹուրքիայում ուժեղ քամու պատճառով փլուզումներ են եղել ՌԴ-ում զորահավաքի նոր «ալիքի» սպասե՞լ. Կրեմլի պարզաբանումըԱրագածոտնում «ԳԱԶ 31»-ը գլխիվայր հայտնվել է երթևեկելի գոտուց դուրս, վիրավnրներ կան Շիրակի Ամասիայի տներից մեկի բակում խոշոր հրդեհ է եղել․ Shamshyan Ադրբեջանում գրանցված երկրաշարժը զգացվել է նաև Սյունիքում Հայաստանի ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Մոսկվա Ձյունը ծածկել է Լենինգրադի մարզըՄյասնիկյան պողոտայում բախվել են «Range Rover»-ն ու «BMW X6»-ը, վիրավnր կա․ Shamshyan Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Բեյրութի հարավին Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ երրորդ հայցն է ներկայացրել ՄՔԴ. «Փաստ»Լամին Յամալը նոր պայմանագիր կկնքի «Բարսելոնայի» հետ Հունգարիայի մայրաքաղաքում սկսվել է հայ սպա Գուրգեն Մարգարյանին դաժանաբար կացնահարած ադրբեջանցի սպա Ռամիլ Սաֆարովի նկատմամբ դատավարությունը․ պատմության այս օրը (23 նոյեմբեր)Պալատական հեղաշրջումից պաշտպանվելու և քաղաքացիներին խաբելու հերթական պոպուլիստական փորձ. «Փաստ»Արարատում 1-ամյա երեխան այրվածքներով հոսպիտալացվել էԱրփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ «Կորյունի տնկած այգին է ինձ ապրեցնում, ամեն ինչ անում եմ, որ նրա չարչարանքը չկորչի». եֆրեյտոր Կորյուն Սառիկյանն անմահացել է հոկտեմբերի 14-ին Հորադիզում. «Փաստ»Ռուբլու բարձր փոխարժեք սահմանվեցԻշխանության խոստումների տրամաբանությամբ չի լուծվելու․ Աբրահամյան Արևմուտքի ամոթն ու Բաքվի համաժողովի նրբերանգները. «Փաստ»Գլոբալ իրողությունների և տարածաշրջանային գործընթացների միահյուսումը. «Փաստ»Հայտնի է Մկրտիչ Ղազարյանի մահվան պատճառըՏնտեսական հետընթացի ու պետական պարտքի աճի... «հեղափոխությունը». «Փաստ»Մինչև -40 ցուրտ կգրանցվիՆոյեմբերի 25-ի հոսանքազրկման հասցեները«Արվում են քայլեր, տեղի են ունենում գործընթացներ, որտեղ դժվար է գտնել Հայաստանի ազգային և պետական շահը». «Փաստ»
Ամենադիտված