Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … Խառը մարտարվեստ՝ ՄՄԱ

ՖՈՏՈ

Ներկայումս խառը մարտարվեստի ՄՄԱ հապավումն է չափազանց տարածված, որը բացվում է որպես Mixed Martial Arts: Խառը մարտարվեստի մրցումները գրավում են մեծ թվով երկրպագուներ դահլիճներում և լայնորեն լուսաբանվում են հեռուստատեսությամբ: Եվ, չնայած այն հանգամանքին, որ ՄՄԱ-ն համեմատաբար վերջերս է սկսել ժողովրդականություն ձեռք բերել, քիչ երկրպագուներ գիտեն, որ դրա ծագումը խորը անցյալում է եղել:

Խառը ոճով կռիվների մասին առաջին հիշատակումը վերաբերում է մ.թ.ա. 648 թվականին: Հենց այդ ժամանակ էր, որ հնագույն Օլիմպիական խաղերի ժամանակ հույները մրցում էին «պանկրատիում» կոչվող մենամարտերում, որը ըմբշամարտի և բռունցքամարտի խառնուրդ էր: Հետագայում պանկրատիումը վերաճեց էտրուսկական և հռոմեական «պանկրատիումի»։ Դրանք դաժան մարտեր էին, որոնք տեղի էին ունենում նույնիսկ Կոլիզեյում։ Այդ ոճի լավագույն մարտիկների արձանները տեղադրվել են Հռոմեական կայսրության շատ քաղաքներում հանրային ցուցադրության համար։ Հռոմեական կայսրության անկումից հետո խառը ոճի մենամարտը տարալուծվեց շատ երկրների մարտարվեստներում։ Հետո խառը մարտարվեստները զարգացման խթան են ստացել 19-րդ դարի վերջին։ Այդ ժամանակահատվածում Եվրոպայում և Հեռավոր Արևելքի երկրներում չափազանց տարածված էին տարբեր ոճերը ներկայացնող մարտիկների մասնակցությամբ մրցաշարերը։ Օրինակ բռնցքամարտիկը մենամարտում էր ընդդեմ ըմբիշի։

Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո խառը մարտարվեստները բաժանվեցին երկու շարժման։ Առաջին շուտրռեստլինգն էր, որը բնութագրում էր որպես իրական մենամարտեր, երկրորդ միտումը բեմականացված մենամարտերն էին, որոնք ժամանակի ընթացքում վերածվեցին ռեսթլերների մարտերի, որն ավելի շուտ նման է շոուի:

Չինական մարտարվեստի դերասան և վարպետ Բրյուս Լին է հսկայական ներդրում ունեցել խառը մենամարտերի հանրահռչակման գործում։ Անցյալ դարի 60-ական թվականներին նա սկսել է ակտիվորեն առաջ մղել տարբեր մարտարվեստները մեկ ոճում միավորելու գաղափարը: Բրյուս Լիի համակարգը, որը կոչվում է «ջիթքուն», ներառում է մենամարտերի բազմաթիվ տեխնիկաներ ու սկզբունքներ, և որոնցից շատերը հանդիպում են ժամանակակից ՄՄԱ-ում: Խառը մենամարտերի ոճի հանրահռչակման գործում առանձնահատուկ դեր են խաղացել այդ հայտնի դերասանի մասնակցությամբ ֆիլմերը։

ՄՄԱ-ի զարգացման հաջորդ փուլն ընթացել է երկու ուղղությամբ: Դրանցից առաջինը 20-րդ դարի առաջին կեսին Բրազիլիայում ծագած «վալետուդո» շուտրռեստլինգ մրցաշարերն են։ Ճապոնիան էլ դարձել է մեկ այլ ուղղության սկիզբը: Այդ երկրում դեռ 1970-ականներին պրոֆեսիոնալ ըմբիշ Կանջի Ինոկին սկսեց մենամարտեր կազմակերպել օգտագործելով խառը մարտի կանոններ։ Այդ մենամարտերից մեկն էլ հենց Ինոկիի և Մուհամմադ Ալիի հանդիպումն էր։

Մենամարտի կանոններին համապատասխան ոտքերով հարվածներ կարելի էր կատարել միայն ռինգում պառկած վիճակում։ Ամբողջ մենամարտի ընթացքում Ինոկին, մեջքի վրա պառկած, հարվածեց բռնցքամարտիկի ոտքերին ծանր վիրավորելով նրան։ Հանդիպումն ավարտվեց ոչ-ոքի և ընդ որում այնքան էլ դիտարժան չէր։ Արդյունքում կարծիք ձևավորվեց, որ ոճերի անհամատեղելիության պատճառով նման մենամարտերը տեղին չեն։ Բայց ճապոնացիները չհրաժարվեցին նման մարտեր կազմակերպելու փորձերից։ Հիմնականում դրա պատճառով էլ 1986 թվականին հայտնվեց պատմության մեջ առաջին խառը մարտարվեստի կազմակերպությունը, որը կոչվում էր «Շուտո»:

ՄՄԱ-ի արագ զարգացումը ԱՄՆ-ում սկսվել է 1993 թվականի սկզբից, երբ Դենվերում անցկացվեց UFC-ի առաջին առաջնությունը (Ultimate Fighting Championship), 4 տարի անց Ճապոնիայում սկսեց իր աշխատանքը Pride Fighting Championship կոչվող կազմակերպությունը, որը շատ արագ դարձավ ՄՄԱ խոշորագույն կազմակերպություններից մեկը: Ավելի ուշ սկսեցին ի հայտ գալ  այլ կազմակերպություններ։

Այն մարդիկ, ովքեր ՄՄԱ-ն համարում են առանց կանոնների մենամարտեր, խորապես սխալվում են։ Այսօր ՄՄԱ մենամարտերը կանոնակարգված մենամարտեր են, որտեղ մարտիկները բաժանվում են քաշային կարգերի և մասնակցում 3 ռաունդից բաղկացած մենամարտերի՝ յուրաքանչյուրը 5 րոպե տևողությամբ։ Այստեղ արգելված են մի շարք տեխնիկական հնարքներ՝ կծելը, աչքերը կանխամտածված վնասելը, աճուկի հատվածին և կոկորդին հարվածելը։

Կ. Խաչիկյան

ԱՄՆ-ում դադարեցնում են Դոնալդ Թրամփի դեմ դատական գործերի ընթացքը «Լոկոմոտիվը» հաղթանակ տոնեց․ Սևիկյանը և Թիկնիզյանը մասնակցեցին հանդիպմանը Հայաստանում նախատեսվում է արգելել ֆիզիկական անձանց կողմից սնդիկի ներմուծումը և արտահանումը Լարսում սպասող հայկական բեռնատարների թիվն ավելացել է 150-ով․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Հայտնի չէ, թե երբ է կայանալու Սնուփ Դոգի հետաձգված համերգը. Սնուփ Դոգը նշել է Երևանում նախատեսվող համերգի կարևորությունը Գեղարքունիքում պայմանագրային զինծառայողներ են վթարի ենթարկվելՌուսաստանը ձեռք է բերել մինչև 120 կմ հեռահարությամբ նոր ռումբեր Պրեմիերա. Սիլվա Հակոբյան և Վարդան Գալստյան-«Թել-թել» Մոսկվան պատրաստ է լսել Թրամփի առաջարկները՝ Ուկրաինայում իրավիճակի կարգավորման վերաբերյալ. ՌԴ ԱԳՆ Սևանա լիճ է բաց թողնվել 300 հազար մանրաձուկ Ռուս մարմնամարզուհին հանդես կգա Հայաստանի դրոշի ներքո Սուր շնչառական վարակների քանի դեպք է արձանագրվել. ինչ պատկեր է նախորդ տարվա համեմատ Ձյուն կտեղաՌուսաստանի օդային տարածքում այս գիշեր 50 անօդաչու թռչող սարք է խոցվել. ՌԴ ՊՆ Այսօրվանից ձերբակալվածներին կտեղափոխեն հատուկ մեքենաներով Ալիևը հպարտանում է, որ uտիպել է Փաշինյանին իր հայտնի` «Արցախը Հայաստան է և վե´րջ» կարգախոսը փոխարինել «Ղարաբաղն Ադրբեջան է» ձևակերպումով. Աբրահամյան Կիրանցի գյուղատնտեսական հողերի հասանելիության հարցը մնում է չլուծված Լարսում սպասող հայկական բեռնատարների թիվն հասել է 600-ի Եղեգնաձոր-Նորավանք ճանապարհին մեքենա է կողաշրջվել 2 զոհ, 4 վիրավոր․ Արտաշատում կատարված հանցագործությունը բացահայտվել է Ազգային ժողովում թեժ է լինելու. իշխանությունը պատրաստվում է արտահերթի Չորս տարի առաջ այս օրն ավարտվեց 44-օրյա պատերազմը Լատվիայի հավաքականի հայտացուցակը՝ Հայաստանի և Հս․Մակեդոնիայի ընտրանիների հետ հանդիպումների համար Կփակվի՞ Սլավոնական համալսարանը2019-ի հրդեհից հետո Փարիզի Աստվածամոր տաճարի զանգերն 1-ին անգամ ղողանջել են երեկ «Ո՞վ էր, ինչի՞ սպանեցին, ոչ մեկս չգիտենք․ 5 րոպեա տևել»․ մանրամասներ՝ 17-ամյա տղայից Ջրառատ գյուղում հրդեհից մարդ է այրվել ու մաhացել․ նոր մանրամասներՄԻՊ-ի ներկայացուցիչներն անվտանգության ոլորտի կառավարման թեմայով քննարկման են մասնակցել Նոյեմբերի 11-ին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի ԱԱ․ Հայ շախմատիստների արդյունքները վերջին տուրից առաջ Մեկնարկել է ուսուցիչների կամավոր ատեստավորումը Չինաստանը թիկունք է ցույց տվել. Ռուսաստանում փակվել է ռուսների կողմից սիրված հեռուստատեսային ապրանքանիշեր արտադրող հսկայական գործարանըԵԱՏՄ երկրներում ամենաթանկ բենզինը Հայաստանում էՊետդումայում խոսել են Դոմոդեդովոյում բռնված  ուկրաինական զինված ուժերի հայաստանցի  վարձկանի մասինԹրամփի վարչակազմում Հայաստանի հետ աշխատող պաշտոնյա կլինիՈ՞վ է Նոր Խարբերդում ծեծկռտուքի հետևանքով մաhացած 17-ամյա տղան (լուսանկարներ)Ընդդիմությունը պատրաստվում է ֆորս-մաժորային սցենարների Պարտադրելով խաղաղություն. Ադրբեջանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղարը զգուշացրել է ՀայաստանինՌԴ-ում միկրոավտոբուս է վթարվել․ 12 զոհ կաՀարցազրույց պատմաբանի հետ. Հայաստանում շարունակվում է «Նիկոլաշա-Նիդվորաշա» սերիալըԱմերիկյան ընտրությունների համաշխարհային ու տարածաշրջանային նշանակությունը․ «Փաստ»Կնքվել է Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի դադարեցման մասին եռակողմ հայտարարությունը (09 նոյեմբեր)Հայաստանում երկրաշարժ գրանցվեցԻնչո՞ւ Հայաստանը պետք է ձգտի դառնալ BRICS-ի անդամ․ «Փաստ»17-ամյա Դավիթ Տ․-ն մահացավԱՄՆ-ի ներկայությունը Հայաստանում ավելի պրագմատիկ և իրավիճակային կդառնա՞. «Փաստ»Ռուսական ռուբլին աճում էՋերմաստիճանը կրկին բարձրանում է. լավ լուր՝ եղանակից «Բան չմնաց, իննսուն օր, ինչ ուզում է լինի, տուն եմ գալու». Մաքսիմ Հովհաննիսյանն անմահացել է նոյեմբերի 2-ին Ճարտարի բարձունքում. «Փաստ»Հզոր երկրաշարժ՝ Թուրքիայում (տեսանյութ)
Ամենադիտված