Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … պաղպաղակ

ՖՈՏՈ

Պաղպաղակի ստեղծման պատմությունը սկսվել է մի քանի հազարամյակ առաջ: Այդ ուտեստի նախնիների մասին առաջին հիշատակություններ կարելի է հանդիպել չինական ժամանակագրության վերաբերյալ գրավոր հղումներից, որոնցից պարզ է դառնում, որ Չինաստանում մրգահյութերը սկսել են սառեցնել նույնիսկ մեր դարաշրջանից առաջ (մոտ մեկ հազարամյակ առաջ):

13-րդ դարում այդ երկիրը նվաճած մոնղոլները փոխառել են չինացիների այդ համեղ «ծարավը կոտրող» քաղցրավենիքը, որն էլ հետագայում ճանաչվել և սիրվել է բազմաթիվ  այլ ժողովուրդների կողմից: Բնականաբար, անհնար է պաղպաղակ անվանել այն ժամանակվա այդ քաղցրավենիքը: Դրանք եղել են ոչ յուղային սառեցված աղանդերներ` մրգահյութեր սառուցի կտորներով, սառեցված հյութեր, եփուկներ և օշարակներ, քաղցր սառույց, սառեցված մրգեր լցոնված քաղցր սառույցով և այլն:

Այն ժամանակ անհայտ աղանդերի բաղադրատոմսը, որը սառցնելու համար օգտագործվել է ձյունը, սառույցը և անգամ սելիտրան, Մարկո Պոլոն է բերել եվրոպական երկրներ 1295 թվականին: Տարողության մեջ, որի մեջ լցված է ջրով խառնած սելիտրա, կամ էլ աղով սառույց տեղադրել են մրգերով կամ այլ ուտեստներով լցված կաղապար: Այնուհետև սկսել են պտտել կաղապարները (ներքին և արտաքին), որի արդյունքում էլ տեղի է ունեցել ուտեստի ինտենսիվ սառեցում, ընդ որում այս դեպքում ուտեստի մեջ չեն առաջանում խոշոր բյուրեղները: 1649 թվականին Ֆրանսիացի արհեստավարժ խոհարար Ժերար Թիերսենը ստեղծել է պատմության մեջ առաջին վանիլային պաղպաղակը: Դրանից հետո սառցե աղանդերների բաղադրատոմսերը սկսել են աստիճանաբար թարմացվել, ինչի վկայություններն են պաղպաղակների բազմաթիվ նոր տեսակների ստեղծումը: Պաղպաղակի բաղադրատոմսը լայն հասարակությունն իմացել է Պրոկոպիո դե Կոլտելիից: Նա առաջինն է Փարիզում բացել պաղպաղակի սրճարան:

Այդ սրճարանում արդեն 1782 թվականին հաճախորդներին առաջարկվել է պաղպաղակների մեծ տեսականի (մինչև 80 տեսակ): Այդ սրճարանը այսօր էլ հաջողությամբ գործում է իր տերերին տալով անսովոր բարձր եկամուտներ: 1881 թվականին Վիսկոնսին նահանգի  Տու Ռիվերս շրջանում, առաջին անգամ պատրաստվել է սերուցքային պաղպաղակ, որի մեջ ավելացվել է օշարակ, մրգեր և ընկույզներ: Պաղպաղակի խանութի սեփականատեր Էդ Բերներսը վաճառելիս է եղել այդ աղանդերը 5 ցենտով և միայն կիրակի օրերին: Պաղպաղակը մատուցվում է ինչպես բաժակներով, պնակներով, այնպես էլ քաշով: Եվրոպայում, 19-րդ դարի վերջին, պաղպաղակ սկսել են  մանրածախ վաճառել թղթե և ստվարաթղթե բաժակների մեջ: Իտալացի էմիգրանտ Իտալիո Մարկոնին 1896 թվականին հորինել է առաջին պաղպաղակի վաֆլե կոնը և այն ներկայացրել Նյու Յորքի հանրությանը: 1903 թվականին նա արտոնագրել է իր այդ  գյուտը:

Իսկ 1919 թվականին պաղպաղակի պատմության մեջ նոր ապրանքատեսակ է  հայտնվել շնորհիվ ամերիկացի Քրիստիան Նելսոնի, որը առաջինն է մշակել էսկիմո պաղպաղակի բաղադրատոմսը: Այդ աղանդերը կոչվել է «Էսկիմո-պայ» (Էսկիմոսի կարկանդակ): Էսկիմոն պաղպաղակ է  շոկոլադով ծածկված: Քրիստիան Նելսոնի գյուտը արտոնագրվել է 1922 թվականին, և միայն 1934 թվականին է էսկիմո պաղպաղակը ստացել իր ժամանակակից պաղպաղակի տեսքը, այսինքն դրվել է փայտիկի վրա:

Կ․ Խաչիկյան

ԱՄՆ-ում դադարեցնում են Դոնալդ Թրամփի դեմ դատական գործերի ընթացքը «Լոկոմոտիվը» հաղթանակ տոնեց․ Սևիկյանը և Թիկնիզյանը մասնակցեցին հանդիպմանը Հայաստանում նախատեսվում է արգելել ֆիզիկական անձանց կողմից սնդիկի ներմուծումը և արտահանումը Լարսում սպասող հայկական բեռնատարների թիվն ավելացել է 150-ով․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Հայտնի չէ, թե երբ է կայանալու Սնուփ Դոգի հետաձգված համերգը. Սնուփ Դոգը նշել է Երևանում նախատեսվող համերգի կարևորությունը Գեղարքունիքում պայմանագրային զինծառայողներ են վթարի ենթարկվելՌուսաստանը ձեռք է բերել մինչև 120 կմ հեռահարությամբ նոր ռումբեր Պրեմիերա. Սիլվա Հակոբյան և Վարդան Գալստյան-«Թել-թել» Մոսկվան պատրաստ է լսել Թրամփի առաջարկները՝ Ուկրաինայում իրավիճակի կարգավորման վերաբերյալ. ՌԴ ԱԳՆ Սևանա լիճ է բաց թողնվել 300 հազար մանրաձուկ Ռուս մարմնամարզուհին հանդես կգա Հայաստանի դրոշի ներքո Սուր շնչառական վարակների քանի դեպք է արձանագրվել. ինչ պատկեր է նախորդ տարվա համեմատ Ձյուն կտեղաՌուսաստանի օդային տարածքում այս գիշեր 50 անօդաչու թռչող սարք է խոցվել. ՌԴ ՊՆ Այսօրվանից ձերբակալվածներին կտեղափոխեն հատուկ մեքենաներով Ալիևը հպարտանում է, որ uտիպել է Փաշինյանին իր հայտնի` «Արցախը Հայաստան է և վե´րջ» կարգախոսը փոխարինել «Ղարաբաղն Ադրբեջան է» ձևակերպումով. Աբրահամյան Կիրանցի գյուղատնտեսական հողերի հասանելիության հարցը մնում է չլուծված Լարսում սպասող հայկական բեռնատարների թիվն հասել է 600-ի Եղեգնաձոր-Նորավանք ճանապարհին մեքենա է կողաշրջվել 2 զոհ, 4 վիրավոր․ Արտաշատում կատարված հանցագործությունը բացահայտվել է Ազգային ժողովում թեժ է լինելու. իշխանությունը պատրաստվում է արտահերթի Չորս տարի առաջ այս օրն ավարտվեց 44-օրյա պատերազմը Լատվիայի հավաքականի հայտացուցակը՝ Հայաստանի և Հս․Մակեդոնիայի ընտրանիների հետ հանդիպումների համար Կփակվի՞ Սլավոնական համալսարանը2019-ի հրդեհից հետո Փարիզի Աստվածամոր տաճարի զանգերն 1-ին անգամ ղողանջել են երեկ «Ո՞վ էր, ինչի՞ սպանեցին, ոչ մեկս չգիտենք․ 5 րոպեա տևել»․ մանրամասներ՝ 17-ամյա տղայից Ջրառատ գյուղում հրդեհից մարդ է այրվել ու մաhացել․ նոր մանրամասներՄԻՊ-ի ներկայացուցիչներն անվտանգության ոլորտի կառավարման թեմայով քննարկման են մասնակցել Նոյեմբերի 11-ին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի ԱԱ․ Հայ շախմատիստների արդյունքները վերջին տուրից առաջ Մեկնարկել է ուսուցիչների կամավոր ատեստավորումը Չինաստանը թիկունք է ցույց տվել. Ռուսաստանում փակվել է ռուսների կողմից սիրված հեռուստատեսային ապրանքանիշեր արտադրող հսկայական գործարանըԵԱՏՄ երկրներում ամենաթանկ բենզինը Հայաստանում էՊետդումայում խոսել են Դոմոդեդովոյում բռնված  ուկրաինական զինված ուժերի հայաստանցի  վարձկանի մասինԹրամփի վարչակազմում Հայաստանի հետ աշխատող պաշտոնյա կլինիՈ՞վ է Նոր Խարբերդում ծեծկռտուքի հետևանքով մաhացած 17-ամյա տղան (լուսանկարներ)Ընդդիմությունը պատրաստվում է ֆորս-մաժորային սցենարների Պարտադրելով խաղաղություն. Ադրբեջանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղարը զգուշացրել է ՀայաստանինՌԴ-ում միկրոավտոբուս է վթարվել․ 12 զոհ կաՀարցազրույց պատմաբանի հետ. Հայաստանում շարունակվում է «Նիկոլաշա-Նիդվորաշա» սերիալըԱմերիկյան ընտրությունների համաշխարհային ու տարածաշրջանային նշանակությունը․ «Փաստ»Կնքվել է Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի դադարեցման մասին եռակողմ հայտարարությունը (09 նոյեմբեր)Հայաստանում երկրաշարժ գրանցվեցԻնչո՞ւ Հայաստանը պետք է ձգտի դառնալ BRICS-ի անդամ․ «Փաստ»17-ամյա Դավիթ Տ․-ն մահացավԱՄՆ-ի ներկայությունը Հայաստանում ավելի պրագմատիկ և իրավիճակային կդառնա՞. «Փաստ»Ռուսական ռուբլին աճում էՋերմաստիճանը կրկին բարձրանում է. լավ լուր՝ եղանակից «Բան չմնաց, իննսուն օր, ինչ ուզում է լինի, տուն եմ գալու». Մաքսիմ Հովհաննիսյանն անմահացել է նոյեմբերի 2-ին Ճարտարի բարձունքում. «Փաստ»Հզոր երկրաշարժ՝ Թուրքիայում (տեսանյութ)
Ամենադիտված