Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … հիգիենիկ ներդիրներ
ՖՈՏՈ
Հիգիենիկ ներդիրները շատ հին պատմություն ունեն։ Իսկ ընդհանրապես շատ իրերի պատմություններ սկսվել են Հին Եգիպտոսից, և ներդիրները ևս բացառություն չեն: Շատ պատմություններ կան այն մասին, թե ինչպես են այն հին ժամանակներում աղջիկները հորինում պապիրուսից տամպոններ։ Հավանաբար կարիք չկա ասելու, որ դրանք ծանր ու անհարմար էին։ Այնուամենայնիվ այդ ամենը ներկայումս համարվում է միայն առասպել և գիտնականները հակված են հավատալու, որ այն ժամանակ աղջիկները ներքնազգեստին բամբակե ներդիրներ էին ամրացնում, որոնք օգտագործելուց հետո լվանում էին։ Հռոմում, օրինակ, մամուռը, բուրդը, խոտը և նույնիսկ կենդանիների կաշին էին օգտագործում որպես նման ներդիրներ։
Իսկ Ճապոնիայում և Չինաստանում, որտեղ հիգիենայի խնդիրները միշտ էլ եղել են ամենաբարձր մակարդակով աղջիկներն օգտագործում էին մեկանգամյա օգտագործման ներդիրներ, որոնք իրականում թղթե անձեռոցիկներ էին՝ ծալված ծրարի ձևով և գոտուն ամրացված հատուկ ժապավենով:
Դեռևս 19-րդ դարի կեսերին արդյունաբերության զարգացումը հանգեցրեց նրան, որ բազմաթիվ հիգիենիկ ապրանքների արտադրություն սկսվեց։ Բայց դա չազդեց կանանց համար հատուկ ապրանքների վրա: Պատճառն այն էր, որ ոչ ոք չգիտեր, թե ինչպես դրանք վաճառել, քանի որ հասարակության մեջ ընդունված չէր խոսել կանանց ֆիզիոլոգիայի մասին, ինչը նշանակում էր, որ անհնար էր գովազդել նման արտադրանքը:
Հիգիենիկ ներդիրներ վաճառելու առաջին պաշտոնական փորձն արվել է 1895 թվականին։ Լոնդոնի հանրախանութներից մեկում հայտնվել էին գերմանական Hartmann ընկերության «հիգիենիկ անձեռոցիկները»։ 1896 թվականին էլ Johnson & Johnson-ը ԱՄՆ-ի շուկա ներկայացրեց «Լիսթերի ներդիրներ» կոչվող արտադրանքը: Օգտագործվել էր Բրիտանացի վիրաբույժ Ջոզեֆ Լիսթերի անունը, ով ամբողջ աշխարհի բժիշկներին սովորեցրել էր ստերիլիզացնել գործիքները։
Բայց նման կենսական անհրաժեշտության ապրանքների վաճառքի փորձը չտվեց ակնկալվող էֆեկտ և բավականին գաղջ ընդունվեց թիրախային լսարանի կողմից, հավանաբար դեր խաղաց կանացի համեստությունը։
Հիգիենիկ ներդիրների ոլորտում իսկական առաջընթաց կատարվեց Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո: Պատերազմի ժամանակ Kimberly-Clark ընկերությունը սկսել էր արտադրել կրաֆտ՝ գոֆրա թղթի վրա հիմնված վիրակապներ։ Այդ նոր նյութը պատրաստվում էր փայտի ցելյուլոզայից, որն ավելի էժան էր, քան բամբակը և ուներ բարձր հիդրոսկոպիկ հատկություններ:
Պատերազմի ավարտին վիրակապերի պահանջարկը կտրուկ ընկավ, և ընկերությունը սկսեց նոր շուկաներ փնտրել։ Հենց այդ պահին էլ ընկերության գրասենյակ հասավ բուժքույրերի մի նամակ, որտեղ նրանք շնորհակալություն էին հայտնում ընկերության որակյալ արտադրանքի՝ վիրակապերի համար: Կանայք նաև գրել էին, որ դրանք օգտագործում են հիգիենիկ նպատակներով և շատ գոհ են արդյունքներից։
Դա հուսադրող էր, բայց արդեն կար Hartmann-ի և Johnson & Johnson-ի տխուր փորձերը, որոնք միայն կորուստներ ունեցան նոր արտադրանքից: Այդուհանդերձ, Kimberly-Clark-ը որոշեց ռիսկի դիմել և անցյալ դարի 30-ականներին սկսեց արտադրել առեղծվածային Kotex անվանումով հիգիենիկ ներդիրները։
Կոտեքս անունը կազմվել է «բամբակ» և «հյուսվածք» բառերից և դարձավ ծածկագիր կանանց խոսակցություններում: Այդ մեկանգամյա օգտագործման ներդիրները մեծ քայլ էին առաջ, քանի որ շատ հարմար էին, մարմնին ամրացնելու կարիք չունեին։
Նոր արտադրանքն արագ սկսեց ժողովրդականություն ձեռք բերել: Դրան մեծապես նպաստեց այն փաստը, որ կանայք ակտիվացել էին Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, զբաղվում էին հասարակական գործունեությամբ և գիտությամբ, աշխատում էին ձեռնարկություններում և շատ էին ճանապարհորդում։ Kotex-ը հիանալի լուծեց նրանց խնդիրները, և ապրանքանիշը ծաղկեց:
Առանձին արժե խոսել ԽՍՀՄ-ի մասին, քանի որ մենք այնտեղից ենք: Մինչև 1980-ական թվականները ԽՍՀՄ-ում ընդհանրապես անհնար էր հիգիենիկ ներդիրներ գտնել։ Այնուհետև 90-ականների սկզբին դրանք սկսեցին հայտնվել և կոչվում էին «հիգիենիկ միջոցներ», այսինքն ամբողջությամբ կրկնօրինակվում էր 30-ականներ ԱՄՆ-ի իրավիճակը։
Կ. Խաչիկյան
