«Տիկնիկային թատրոնը պետք է գունեղ լինի». Վանաձորի տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարը տարեցտարի հանդիսատեսի թվի աճ և հետաքրքրություն է նկատում. «Փաստ»
ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Տեխնոլոգիաների զարգացումն ազդում է ոչ միայն մարդկային պարզ շփումների որակի վրա, այլև, տալով մեզ լայն հնարավորություններ, «կտրում» է թատրոնից, զբոսանքից, հանդիպումներից: Վանաձորի տիկնիկային թատրոնի տնօրեն, գեղարվեստական ղեկավար Սևակ Սարգսյանը, օրինակ՝ երբևէ չի համաձայնել այն կարծիքի հետ, որ տեխնոլոգիական զարգացումը ինչ-որ պահի կարող է թատրոնին դուրս մղել մեր կյանքից: «Ժամանակին, երբ նոր-նոր ստեղծվում էր կինոն, այդ կանխատեսումը կար, ասում էին՝ թատրոնն արդեն կգնա մարելու, եթե ֆիլմը կա, էլ ի՞նչ թատրոն:
Ժամանակը ցույց տվեց, որ թատրոնը մնաց իր դիրքում: Հետո հեռուստատեսությունը մտավ բոլորի տուն, կրկին ասում էին՝ էլ ո՞վ կգնա թատրոն, հատկապես, երբ հնարավոր է՝ թատրոնը, հեռուստաներկայացումների տեսքով, հասցնել մարդկանց տներ: Կյանքը ցույց տվեց, որ դա սխալ կանխատեսում էր: Թատրոնը մնաց իր բարձրության վրա՝ շարունակելով իրականացնել իր առաքելությունը, և հընթացս կատարելագործվեց: Հատկապես տիկնիկային թատրոնների պարագայում այդ հարցը մշտապես առաջ է մղվում՝ կարո՞ղ են տեխնոլոգիաները հետին պլան մղել այն: Տիկնիկային թատրոնի պարագայում մեր հանդիսատեսը երեխաներն են, որոնց հետաքրքրությունը հեռախոսների, պլանշետների և, ընդհանուր առմամբ, համացանցի սահմաններում է:Եվ հաճախ էինք կարծիքներ լսում, որ երեխաները թատրոն չեն այցելի:
Բայց կյանքը և վերջին տարիների մեր աշխատանքը ցույց տվեցին, որ այս կանխատեսումը սխալ էր: Մեր թատրոնի գործունեության վիճակագրությանը հետևելով՝ տեսնում ենք, որ տարին տարվա համեմատ ունենում ենք հանդիսատեսի թվաքանակի աճ: Համացանցային անկյանք աշխարհում սկզբունքորեն մարդկային ոչ մի էմոցիա չկա, այս պարագայում, կարծես, երեխաների շրջանում առավել շատացել է հետաքրքրությունը բեմական արվեստի նկատմամբ: Վերջին շրջանում դա ավելի եմ նկատել: Երեխաները համացանցային տիրույթում աներևակայելի բաներ են տեսնում, գաղափարներ, որոնց հնարավոր է ինչ-ինչ տեխնոլոգիաներով կենդանություն հաղորդել, օրինակ՝ արհեստական բանականության միջոցով: Բայց այդ նույն երեխան գալիս է տիկնիկային թատրոն, և ուղղակի պետք է տեսնել նրա հայացքը, դեմքի արտահայտությունը, երբ նա կենդանի շփման մեջ է մտնում տիկնիկի հետ:
Համոզվում եմ, որ ինչքան էլ տեխնոլոգիաները, կինոն ու հեռուստատեսությունը զարգանան, համացանցային ու սոցիալական հարթակներ ստեղծվեն, այնուամենայնիվ, մարդու մեջ ծնված օրվանից կա բնական պահանջ կենդանի շփման բոլոր ասպարեզներում: Թատրոնը լիուլի սպասարկում է մարդու այդ պահանջմունքը՝ կենդանի շփում և դերակատարում: Մարդը կարողանում է երկուստեք շփումը տեսնել, զգալ, ունենալ ավելի ազնիվ և ուղիղ զգացողություններ բեմական արվեստի հետ: Այդ իմաստով վստահ եմ, որ տեխնոլոգիաները չեն կարողանալու թատրոնին խեղճացնել»,-«Փաստի» հետ զրույցում նշում է Սարգսյանը:
Այս ամենին զուգահեռ թատրոնը ևս փորձում է ժամանակի պահանջներին համահունչ քայլել, նորամուծություններից հետ չմնալ: «Եթե ժամանակի հետ չքայլեցինք, միանշանակ կորուստներ կունենանք: Այստեղ երկու կարծիք լինել չի կարող: Այսօր կարևոր է նորագույն տեխնոլոգիաներն օգտագործել բեմական գործունեության մեջ, որպեսզի մեր հանդիսատեսն իր կյանքի ու առօրյայի ինչ-ինչ իրավիճակներ նաև բեմում տեսնի և հասկանա, որ այն, ինչ ունի իր կյանքում, ինչ կատարվում է իր միջավայրում, նա կարող է տեսնել նաև բեմում: Այդ իմաստով ձգտում ենք նաև նորարարությունների, փոփոխությունների, ավելի կատարելագործման:
Հիմա այնպիսի ճոխությամբ ու գեղեցկությամբ մուլտֆիլմեր ու մուլտհերոսներ են ստեղծվում, որ ժամանակակից երեխային հնարավոր չէ հին տարբերակի տիկնիկներով զարմացնել: Նորարարությունն այն պետք է լինի, որ բեմական միջավայրը, որտեղ երեխան պետք է նստի և դիտի ներկայացումը, իր գույներով և մնացյալով չզիջի այն ամենին, ինչը երեխան իր առօրյայում տեսնում է: Նա թատրոնում չպետք է անգույն միջավայր տեսնի: Թատրոնը պետք է գունեղ լինի: Մեր խնդիրն է յուրաքանչյուր հաջորդ ներկայացում ավելի կատարելագործել, տեխնիկապես հագեցած տիկնիկներ ստեղծել, լուսային ավելի գեղեցիկ էֆեկտներ ապահովել: Այժմ ներկայացումներում շատացել են տեխնիկական էֆեկտները: Եթե նախկինում կարող էինք ունենալ դասական ձևաչափի ներկայացում, և դրանում պայմանականություններ շատ կլինեին, ապա հիմա փորձում ենք այդ պայմանականությունները երբեմն փոխարինել տեխնիկական էֆեկտներով, որոնք ավելի իրական ու ազդեցիկ կդարձնեն տեսարանը: Սա շատ կարևոր է: Պիտի կարողանանք համացանցային գեղեցիկ տեսանյութերին այլընտրանք առաջարկել»,-նշում է մեր զրուցակիցը:
Թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարի խոսքով, տիկնիկային թատրոնների պարագայում խաղացանկի կազմումը մի փոքր այլ սկզբունքով է իրականացվում: «Եթե դրամատիկ թատրոնները դրանք կարող են թողնել առավելապես բեմադրիչների ճաշակին, ապա մանկական թատրոնների պարագայում պետք է ուշադրություն դարձնենք դպրոցական ծրագրերին: Վերջին տարիներին ԿԳՄՍ նախարարությունը պարբերաբար ծրագրեր է իրականացնում՝ և՛ դրամաշնորհային, և՛ դպրոցական բաժանորդային ծրագիրը, որի մաս է նաև Վանաձորի տիկնիկային թատրոնը: Այդ իմաստով պետք է խաղացանկը կազմելիս համահունչ քայլենք պետական քաղաքականությանը և, մասնավորապես, կրթական ծրագրերին, որպեսզի երեխաների համար, որոնք դպրոցում այս կամ այն հեղինակի ստեղծագործությունների հետ են ծանոթանում, հնարավորություն ստեղծվի նաև այդ հեղինակի որևէ ստեղծագործություն տեսնել բեմական միջավայրում»,-ընդգծում է նա: Զրույցների ընթացքում փորձում ենք անդրադառնալ նաև առկա խնդիրներին: «Երբ վերջին տարիներին հնչում էր հարցը, թե ի՞նչ խնդիրներ ունի Վանաձորի տիկնիկային թատրոնը, անդրադառնում էինք մեր ամենացավոտ կողմին՝ թատրոնի շենքային պայմաններին, որոնք, մեղմ ասած, հեռու էին ստեղծագործական միջավայրից: Երբ նույն հարցն ինձ տալիս են 2024 թ.-ին, պատասխանում եմ՝ այս պահին թատրոնն իր առջև ունի մեկ խնդիր, այն է՝ ստեղծել որակյալ, բարձրակարգ և ճաշակով ներկայացումներ: 2023 թ.ին կառավարություն և համայնք սուբվենցիոն ծրագրով ամբողջությամբ վերակառուցվեց տիկնիկային թատրոնի շենքը: Հիմա սպասման ռեժիմի մեջ ենք, որ մուտք գործենք մեր նոր շենք: Կան աշխատանքային բոլոր անհրաժեշտ պայմանները, ենթակառուցվածքները, և մեզ՝ որպես թատրոնի աշխատողներ և ծառայողներ, մնում է մեկ խնդիր՝ ստեղծել բարձրաճաշակ, գեղեցիկ ու որակյալ ներկայացումներ»,-ասում է թատրոնի տնօրենը:
Հետաքրքրվում ենք՝ ինչպե՞ս է թատրոնում տեղի ունենում տիկնիկավարների սերնդափոխությունը: «Վանաձորի տիկնիկային թատրոնը ստեղծվել է 1992 թ.-ին, բայց ունենք փաստական տվյալներ, որ 1960-70ական թվականներից Վանաձոր քաղաքում պարբերաբար ստեղծվել են տարբեր տիկնիկային թատերախմբեր, թատրոններ, որոնք գործունեություն են իրականացրել: Այս ամբողջ շղթան 1992 թ.-ին ի մի է բերվել «Վանաձորի տիկնիկային թատրոն» ՀՈԱԿ-ի կազմի մեջ: Այս պահին թատրոնի ստեղծագործական կազմը կարելի է բաժանել երեք սերնդի: Արտիստ ունենք, որ թատրոնի ստեղծման օրվանից աշխատում է այստեղ, մյուսը՝ թատրոնում արդեն 10-15 տարվա աշխատանքային գործունեություն է ծավալել, և ունենք երիտասարդ արտիստներ: Մեր քաղաքում գործում է Երևանի կինոյի և թատրոնի պետական ինստիտուտի Վանաձորի մասնաճյուղը, այն հրաշալի կադրեր է պատրաստում: Այսօր քաղաքի թատրոններում ստեղծագործող արտիստների զգալի մասն այդ ինստիտուտի շրջանավարտներն են:
Ցավոք, ինստիտուտը չունի բաժին, որտեղ կպատրաստվեին տիկնիկավարներ մեր թատրոնի համար: Դա ունի իր պատճառը, քաղաքում այդ մեկ տիկնիկային թատրոնն է, անձնակազմն էլ այնքան մեծ չէ, որ պահանջարկ լինի: Դա փորձում ենք լրացնել հետևյալ կերպ. համագործակցելով ինստիտուտի հետ՝ հրավիրում ենք ուսանողների, որոնք ներգրավվում են ներկայացումների մեջ, և զուգահեռ մեր փորձառու արտիստները նրանց հետ վարպետության դասեր են անցկացնում և կարողանում են իրենց փորձը փոխանցել երիտասարդներին: Այսպիսով՝ կկարողանանք սերնդափոխության պրոցեսն անխափան իրականացնել, որպեսզի հանկարծ ինչ-որ պահի փաստի առաջ չկանգնենք՝ հասկանալով, որ, օրինակ՝ չունենք երիտասարդ տիկնիկավարներ, որոնք կկարողանան շարունակել խաղացանկը»,-եզրափակում է Վանաձորի տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
