Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Եվս երկու նախապայման. ինչո՞ւ Հայաստանն ու Ադրբեջանը դեռ խաղաղության պայմանագիր չեն ստորագրել»

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանն ու Ադրբեջանը համաձայնության են եկել խաղաղության պայմանագրի վերջնական տեքստի շուրջ, սակայն խաղաղությունը դեռ շատ հեռու է, հիմնարար հարցերի շուրջ տարաձայնությունները չեն հարթվել, գրում է bbc.com–ը։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը լրացուցիչ պայմաններ ունի՝ Հայաստանի սահմանադրության փոփոխություններ և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարում։ Երևանը պատրաստ է տեղի տալ երկու պահանջներին էլ, սակայն հիմնական օրենքը փոխելը պահանջում է հանրաքվեի անցկացում, որի ելքը կանխատեսելն անհնար է։ Նաև դիտորդները մտավախություն ունեն, որ Ռուսաստանը կմիջամտի բանակցություններին։ «Միայն Մոսկվայի շեղվածության և նրա տարածաշրջանային ազդեցության թուլացման ֆոնին կլինեն լուրջ բանակցություններ, - նշել է տարածաշրջանային փորձագետ Զաուր Շիրիևը,– Ռուսաստանը, զբաղված լինելով իր հարևանի օկուպացիայով կորցրել է վերահսկողությունը տարածաշրջանի վրա»։

Բայց այս պահին Ադրբեջանը դադարել է շտապել հաշտության պայմանագիր կնքել, քանի որ իր հարևանի նկատմամբ ունի անհերքելի ռազմական առավելություն և Եվրամիության կարևոր գազային գործընկերոջ կարգավիճակ։ «Հնարավորությունների պատուհանը նեղանում է, եթե մինչև տարեվերջ համաձայնագիրը չստորագրվի, ապա 2022 թվականից ի վեր ձեռք բերված թափը կարող է մարել»,- գրել է Զաուր Շիրիևը։ Նա կարծում է, որ Ուկրաինայում հնարավոր զինադադարը, հատկապես Մոսկվային ձեռնտու պայմաններով, կարող է կրկին Ռուսաստանի ուշադրությունը վերադարձնել Հարավային Կովկասի վրա, և դա տեղի կունենա այն պայմաններում, երբ ԱՄՆ-ին քիչ է հետաքրքրում հետխորհրդային տարածքում տեղի ունեցողը։ 

Բայդենի վարչակազմը փորձում էր ակտիվ դեր խաղալ տարածաշրջանում, իսկ Թրամփի թիմի գործողություններն ու հայտարարությունները ստիպել են Հայաստանի կառավարությանը «առավել ռացիոնալ» հարաբերություններ փնտրել Մոսկվայի հետ՝ սառը հաշվարկի հիման վրա, կարծում է հայ քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանը։ «Երբ ԱՄՆ-ի նոր վարչակազմն ինքն է կապեր հաստատում Մոսկվայի հետ, բոլորին, և մասնավորապես Երևանին  ուղերձը հետևյալն է՝ լուծեք ձեր խնդիրները ձեր հարևանների ու Ռուսաստանի հետ», - ասել է նա։

Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանի ակտիվությունը տարածաշրջանում ձեռնտու չէ ոչ մեկին։ Ադրբեջանը Ղարաբաղյան առաջին պատերազմում իր պարտությունը համարում է Մոսկվայի քաղաքականության արդյունք, Հայաստանը Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում կրած պարտությունը և դրան հաջորդած սրացումները կապում է Մոսկվայի դավաճանության հետ։ Բացի դա Երևանը սկսել է եվրաինտեգրման գործընթաց: Ադրբեջանն էլ Թուրքիայի նման հուսալի ռազմական և դիվանագիտական դաշնակից ունի, բացի դա նրա երկկողմ հարաբերությունները Մոսկվայի հետ սրվել են ադրբեջանական ինքնաթիռի կործանումից հետո։ «Ռուսաստանը կարող է տարածաշրջան վերադառնալ միայն հակամարտությունների, այլ ոչ թե խաղաղության ճանապարհով»,- կարծում է ադրբեջանցի քաղաքագետ Նաթիգ Ջաֆարլին։

Հայաստանը մտավախություն ունի, որ նույնիսկ նոր սահմանադրության ընդունումից հետո Բաքուն չի շտապի խաղաղության պայմանագրի կնքման հարցում։ Հարավային Կովկասի հարցերով փորձագետ Օլեսյա Վարդանյանը մեջբերել է հայ քաղաքական գործիչներին և օտարերկրյա դիվանագետներին, ովքեր ենթադրում են, որ դրան կհետևեն համազգային ներողություն խնդրելու կամ Ղարաբաղի համար զանգվածային ապաշխարության Բաքվի պահանջները: bbc.com-ի հետ զրույցում քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանը նշել է, որ Ադրբեջանն ավելի ու ավելի է փորձում 2020 թվականի պարտությունից հետո հայկական բանակի վերականգնումը ներկայացնել որպես ռազմականացում և պահանջում է դադարեցնել օտարերկրյա զենքի մատակարարումը Հայաստան։ Նա ենթադրել է, որ սահմանադրությունը փոխելուց և ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարելուց հետո հաջորդ պահանջը կարող է լինել հայկական բանակի քանակի և սպառազինության սահմանափակումը, և որ այդ պահանջները կարող են հանգեցնել նոր սրացման։

Նշենք, որ նոր սահմանադրության հանրաքվեի ելքը սերտորեն կապված է լինելու Փաշինյանի ճակատագրի հետ: Այստեղ նախաձեռնությունն ամբողջությամբ պատկանում է նրան ու իր իշխող կուսակցությանը, իսկ ընդդիմադիր ուժերի մի լայն շրջանակ՝ ռուսամետից մինչև եվրոպամետ կուսակցություններ, դեմ են հիմնական օրենքի փոփոխությանը: Հայաստանում էլ վերջին քվեարկությունների արդյունքները ցույց են տալիս, որ իշխող կուսակցությունն այլևս չունի ընտրողների մեծամասնության աջակցությունը։

Հակամարտության վերսկսման համար պատրվակ կարող են ծառայել նաև երկու հարցեր, որոնք դուրս են մնացել խաղաղության պայմանագրի տեքստից՝ հաղորդակցությունների բացումը և սահմանների սահմանազատումը։ Անընդհատ մեղադրելով Հայաստանին գնդակոծության մեջ Ադրբեջանը խոսում է «պայմանական սահմանի» մասին և Հայաստանի տարածքի համար օգտագործում է ադրբեջանական անվանումներ։ Խաղաղության պայմանագրի կնքումից հետո երկրների միջև սահմանները պետք է բացվեն, բայց թե ի՞նչ պայմաններով՝ չեն կարողանում պայմանավորվել արդեն գրեթե հինգ տարի։ Ադրբեջանը պնդում է «միջանցքի» իրավունքը, որը կկապի իր հիմնական տարածքը Նախիջևանի հետ։ Ըստ Բաքվի, դա պետք է լինի շարունակական երթուղի, որը դուրս է հայ սահմանապահների վերահսկողությունից: Երևանն այդ սցենարը դիտարկում է որպես իր ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության խախտում։ Դրա դիմաց նա առաջարկում է փոխզիջումային լուծումներ, ինչպիսիք են անձնագրային և մաքսային հսկողությունը միջազգային ընկերությանը հանձնելը: Բաքուն հրաժարվում է փոխզիջումային տարբերակներից, բայց միևնույն ժամանակ ակտիվորեն կառուցում է այդ երկաթուղու սեփական հատվածները, որոնք մի օր պետք է գործեն։ Դա նշանակում է, որ Փաշինյանը շուտով կարող է կանգնել երկընտրանքի առաջ՝ գնալ ևս մեկ զիջման այն հարցում, որն ինքն է սահմանել որպես «կարմիր գիծ» Հայաստանի համար, թե՞ հրաժարվել: Եվ դա այն համատեքստում, որ համաշխարհային կամ տարածաշրջանային տերություններից ոչ մեկն այս պահին չի երաշխավորում Հայաստանի անվտանգությունը։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am

Ուկրաինայի ԶՈւ-ն Հաղթանակի շքերթին կմասնակցի Լոնդոնում Անչելոտին նշել է, թե երբ կհայտարարի իր ապագայի վերաբերյալ վեջանական որոշման մասինԵմենի վարչապետը հրաժարական է տվել Փաշինյանն այցելել է Ախթալա և ծանոթացել կամրջի վերականգնման ուղղությամբ իրականացված աշխատանքներինՀամայն Ռուսիո Պատրիարք Կիրիլը ժամանել է Բաքու Իշխանությունը պետք է հեռանա․ Բագրատ Սրբազանը դիմում է ժողովրդինԱՄՆ պետդեպը հաստատել է Ուկրաինային մատակարարած F-16 կործանիչների սպասարկման պայմանագիրըՈւկրաինան չի կարող երաշխավորել մայիսի 9-ին Մոսկվայում կայանալիք միջոցառումներին օտարերկրյա պետությունների ներկայացուցիչների անվտանգությունը. Զելենսկի«Բարսելոնա»-ն կարևոր վերադարձ կունենա «Ինտեր»-ի դեմ պատասխան խաղում․ Ֆլիկը տեղեկություններ է հայտնելՀնդկաստանն արգելք է սահմանել Պակիստանից ապրանքների ներմուծման և տարանցման վրաԲեյոնսեն Լոս Անջելեսի համերգից լուսանկարներ է հրապարակել Թրամփը Հռոմի Պապի կերպարով լուսանկար է հրապարակել Ծանրամարտի պատանեկան և երիտասարդական ԱԱ․ Հայաստանն այսօր ունի երկու ներկայացուցիչԶելենսկուն հաջողվել է համոզել Թրամփին․ Reuters Դավիդ Բեքհեմի շքեղ 50-ամյակը. լեգենդար ֆուտբոլիստը տոնեց հոբելյանը Սևան քաղաքում հացատուն է այրվել․ մանրամասներ «Հնչեղ ապագա» համերգը միավորեց Հայաստանի և Ռուսաստանի պատանի երաժիշտներին Արտակարգ դեպք. «Volkswagen»-ը բախվել է մեքենաների, ապա կոտրել քարե պարիսպն ու մասամբ կախվելԾառուկյանը գրեփլինգի գոտեմարտում վստահ հաղթանակ տարավ Մախաչևի թիմակցի նկատմամբ Իսրայելի զորքերը տեղակայվել են Սիրիայի հարավում Հորդառատ անձրևի մասին է հաղորդվումԵ՞րբ է նշվելու ՎարդավառըԵրկրաշարժ՝ Թուրքիայում Նոր մանրամասներ՝ զինծառայողին կյանքից զրկելու գործովԱդրբեջանական կողմը զոհ ունիՄարսելի քաղաքապետը ժամանել է Հայաստան Լրագրողների անվտանգությունը կրիտիկական է․ Զախարովա Զելենսկին մերժել է Պուտինի՝ Մայիսի 9-ին եռօրյա զինադադարի առաջարկը Ստաս Նամինը ստացել է Հայաստանի քաղաքացիություն և այնտեղ բնակարան գնել ընտանեկան ողբերգությունից հետո Սերգեյ Կիրիենկոն դարձել է Հայաստանի հետ հարաբերությունների համակարգողը Հայաստանում կանխատեսել են Փաշինյանի պարտությունը հաջորդ ընտրություններում Մեծաթիվ ոստիկանական ուժեր՝ Բերդավանում․ ինչ է հայտնիԱդրբեջանը նորից օկուպացված Արցախում հուշարձաններ է ավերել Երևանի հյուրանոցներից մեկում հայտնաբերել են ՀՀ-ում ԵՄ առաքելության դիտորդի մարմինը Հնդկաստան-Պակիստան հակամարտության աշխարհաքաղաքական դիապազոնը. «Փաստ»«Բումերանգի էֆեկտը». ՔՊ-ն քաղում է իր ցանած ատելության պտուղները Մայիսի 3-ը Մամուլի ազատության համաշխարհային օրն է Հայկական եվրոբոնդերն ու թուրք-ադրբեջանական գումարները Ի՞նչ մտավախություն ունեն Բաքվում. «Փաստ»«Իրերով ելքի մոտ». Հայաստանում խոսում են Փաշինյանին իմպիչմենտի ենթարկելու մասին, բայց կա մի նրբերանգ Արդարացնելը հասկանալի է, բայց ո՞վ է պատասխան տալու նրանց, նրանց ընտանիքներին․ Աբրահամյան Աղետի է ենթարկվել «Արմավիա» ավիաընկերության օդանավը, 113 ուղևորները զոհվել են․ պատմության այս օրը (03 մայիս)«Ամեն ինչի դեմ պայքարեցինք, ամեն ինչին հաղթեցինք, բայց պատերազմի դեմ անզոր եղանք». սերժանտ Հայկ Մուրադյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Կուտականի դիրքերում. «Փաստ»Կրասնոդարի երկրամասը ենթարկվել է զանգվածային հարձակմանԵրկիրը ծածկվելու է երկարատև մագնիսական փոթորիկներով «Հրամայականն է ապրել ու արարել՝ հանուն այն հայրենիքի, որի սահմաններն անառիկ պահելու համար տղաներն ամենաթանկ գինն են վճարել». ընթերցողի սեղանին է «Նժդեհի հետնորդները» գիրքը. «Փաստ»Անոմալ եղանակը շարունակվում է. գիշերը սպասվում է մինչև -5 աստիճան ցրտահարություն. ՌԴԱդրբեջանի կեղծարարության մասշտաբները սահմաններ չեն ճանաչում. «Փաստ»Տնտեսական աճի պատրանքի ստվերոտ կողմերն ու խաբկանքը. «Փաստ»Ռուսական ռուբլու առավելագույն արժեք է սահմանվել
Ամենադիտված