Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … Ունիկում բալզամ
ՖՈՏՈ
Խոսենք Հունգարիայի խորհրդանիշներից մեկի և, հավանաբար, ամենահայտնի ալկոհոլային խմիչքի՝ դառը Zwack Unicum-ի՝ Ունիկում բալզամի մասին: Անգլախոս աշխարհում դառը խմիչքները կոչվում են բիտտերներ, այլ երկրներում, ինչպես և մեզ մոտ դրանք անվանում ենք բալզամներ, այսինքն խոտաբույսերի և դրանց արմատների ալկոհոլային թուրմեր:
Այդ բալզամի բաղադրատոմսը հորինել է Ավստրո-Հունգարիայի կայսր Ջոզեֆ II-ի պալատական բժիշկ Ջոզեֆ Զվակը: Ըստ լեգենդի այդ բալզամի բուժիչ ազդեցությունը զգալուց հետո կայսրը բացականչել է. «Das ist ein Unikum!», որն էլ դարձել է այդ ըմպելիքի անվանումը։ Ավելի ուշ տաղանդավոր բժիշկ–բուսաբանը Բուդապեշտում կազմակերպել է ալկոհոլային թուրմերի՝ բալզամների բավականին շահավետ արտադրություն՝ իր ըմպելիքները մատակարարելով թագավորական արքունիքին։ Արտադրությունը զարգացել է և փոխանցվել սերնդե սերունդ: Սակայն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Զվակների ընտանիքը ստիպված է եղել գաղթել Իտալիա, քանի որ նրանք հրաժարվել են կառավարությանը հայտնել իրենց բալզամի գաղտնի բաղադրատոմսը։ Հունգարիայի կոմունիստական կառավարությունը կազմակերպել է բալզամի սեփական արտադրությունը, բայց դա բաղադրատոմսով տարբերվել է օրիգինալից, թեև ունեցել է նույն անվանումը։ Միայն 1989 թվականին իշխող ռեժիմի անկումից հետո է Յոզեֆ Զվակի հետնորդը՝ Պետեր Զվակը, վերսկսել Ունիկում բալզամի արտադրությունը հունգարական հողում:
Ո՞րն է Unicum-ի բաղադրատոմսը: Ինչպես որոշ այլ թուրմերի դեպքում, դրա պատրաստման բաղադրատոմսը գաղտնի է պահվում։ Այնուամենայնիվ, որոշ բաներ հայտնի են: Մասնավորապես, ենթադրվում է, որ բալզամի արտադրության մեջ օգտագործվում է մոտ 40 տարբեր խոտաբույսեր, որոնց մի մասը թրջում են սպիրտով, որը հետագայում թորում են, իսկ մյուս մասը մեկ ամիս հնեցնում են մաքուր սպիրտով։ Գործընթացի վերջում երկու բաղադրիչները խառնում են և հետագայում հնեցնում կաղնե տակառներում: Գործարանի ոչ մի աշխատակից չգիտի ամբողջական բաղադրատոմսը: Ընդ որում Զվակների ընտանիքը մրցակիցներին մոլորեցնելու համար միտումնավոր գնում է ավելի շատ խոտաբույսերի տեսակներ, քան իրականում օգտագործում է: Ինչ էլ որ լինի, բաղադրատոմսը պահպանվել է նույնությամբ երկու հարյուր տարի։
Ունիկում բալզամն ունի հարուստ մուգ շագանակագույն գույն: Համը հստակ բացահայտում է որդանակի և տարբեր խոտաբույսերի բույրը, այն բավականին դառն է: Ըմպելիքը կարելի է օգտագործել և՛ որպես ապերիտիվ, և՛ որպես դեժիստիվ՝ մի փոքր սառեցնելուց հետո։ Հաշվի առնելով նրա ակտիվ հոմեոպաթիկ բաղադրությունը՝ խորհուրդ չի տրվում բալզամն օգտագործել մեծ քանակությամբ։ Բավական կլինի ուտելուց առաջ ձեր սիրելի ըմպելիքի մեկ բաժակը կամ մեկ թեյի գդալը: Ունիկումն իր հարուստ բույրի շնորհիվ, կատարյալ է նաև կոկտեյլների համար:
Կ. Խաչիկյան
