Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Թող աշխարհն իմանա՝ սպասում եմ իմ Արտակին, չեմ հավատում, որ նա զոհվել է». լեյտենանտ Արտակ Ղազարյանի մայրիկը շարունակում է սպասել որդու վերադարձին. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Շատ դժվարությամբ լույս աշխարհ եկավ Արտակս»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Հասմիկը՝ Արտակի մայրիկը: Վերհիշում է որդու մանկությունը. «Շատ չարաճճի էր: Ամենուր էր, կարող էիր մեկ էլ տանիքին տեսնել: Շատ ակտիվ էր»: Դպրոցական տարիների մասին խոսելիս նշում է՝ որդին շատ գեղեցիկ էր ասմունքում. «Սիրում էր Սևակին, Շիրազին: Գրականության հանդեպ յուրահատուկ վերաբերմունք ուներ: Պատմությունն արտակարգ գիտեր: Սահմանին ենք ապրում՝ Տավուշի մարզի սահմանապահ Բերդավան գյուղում: Մեր տունը գտնվում է դիրքերի տակ, ուղիղ գծով 500 մետրից մեկ կիլոմետր չկա մեր ու ադրբեջանցիների արանքում: Պատահական չէր իր ակնածանքը, վերաբերմունքը զինվորական գործի հանդեպ»: Դպրոցական տարիներին Արտակը հաճախել է թեքվանդոյի խմբակ։ Մասնակցել է տարածաշրջանային ու հանրապետական մի շարք մրցումների, մի քանի անգամ արժանացել առաջին և երկրորդ մրցանակների, նաև՝ սև գոտու:

Դպրոցը գերազանց առաջադիմությամբ ավարտելուց հետո Արտակն անվճար ընդունվել է Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի ճարտարագիտության ֆակուլտետի «Հողաշինություն-հողային կադաստր» բաժինը: Ուսումնառության տարիներին արժանացել է «Լավագույն ուսանող», «Ակտիվ ուսանող», «Լավագույն գիտական հոդվածի հեղինակ» մրցանակների, 2019 թվականին՝ համալսարանի «Ոսկե հասկ» բարձրագույն մրցանակին: Հեղինակել է մոտ մեկ տասնյակ հոդված: Շուրջ 3 տարի զբաղեցրել է ուսանողական գիտական ընկերության նախագահի պաշտոնը: Համալսարանն ավարտել է գերազանց առաջադիմությամբ: Զուգահեռ ընդունվել է նաև Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարան, որը նույնպես ավարտելով գերազանց առաջադիմությամբ՝ լեյտենանտի կոչումով ծառայության է անցել «Մարտունի-3»-ում՝ որպես դասակի հրամանատար։

Նախքան պատերազմի մասին զրուցելը, տիկին Հասմիկը պատմում է Արտակի երազանքների մասին. «Նա պլանավորել էր իր իննսուն տարվա կյանքը: Ասում էր՝ ամուսնանալու եմ, երկու երեխա ունենամ: Մեծ այգի ունենք, իր հայրիկի հետ այն կարգի բերեց, խաղողի այգի հիմնեցին: Երևանից շատ ենք հեռու ապրում, ով գալիս է մեզ մոտ, զարմանում է, որ այստեղ այգի կա: Ջրի խնդիր ունենք, սահմանին մոտ է: Բայց Արտակը գործի մարդ էր և հիմնեց այդ այգին: Ուզում էր ամեն ինչ ունենալ, ունենալ և բոլորին տալ: Հյուրասեր էր, սիրում էր մարդկանց հետ սեղան նստել: Իր դասընկերներն իրեն կոչում էին «մեր մեծ թամադան»: Պետք է ասմունքեր, միջոցառումը վարեր: 24 ժամ հոգնել չուներ: Իր ուսանողական ընկերներն են պատմում՝ պետք է 90 րոպե դաս անեին կամ ժողով, Արտակը մեկ վայրկյան չէր նստում, անընդհատ պետք է քայլեր, խոսեր, իր մտքերն ասեր: Մեր գինիները համտեսի էր տարել համալսարան: Խաղողի եզակի տիպեր ունենք, դրանք շատ տեղերում գրեթե վերացել են, իսկ Արտակը հայրիկի հետ այդ տիպերը շատացրեց, այգիներ հիմնեցին: Արտակը մեծ ծրագիր էր գրել ու համալսարանում համտեսի ժամանակ այն օտարերկրացիներին ներկայացրել: Պայմանավորվել էր մեծ ծրագրի իրականացման մասին: Գինետուն էր ուզում սարքել, համտեսի առանձին սենյակ և այլն: Սովորելու ընթացքում կադաստրային գրասենյակում կես դրույքով աշխատում էր: Իր դասախոսն էր նրան տեղավորել աշխատանքի՝ Արտակի գիտելիքներն ու աշխատասիրությունը նկատելով: Երբ իրեն առաջարկեցի Երևան տեղափոխվել, բնակարան գնել, ասաց. «Երևանում չեմ կարող ապրել, շունչս կտրվում է, իմ պապական օջախից ոչ մի տեղ չեմ գնա: Որ մենք սահմանը չպահենք, ո՞վ պետք է մեր տունը պահի»»:

Պատերազմի մասին: «2020 թ. ամռանը մեկնեց Արցախ, որոշ ժամանակ հետո իրեն ուղարկեցին Հայաստան վերապատրաստման: Այստեղ պետք է մնար մինչև հոկտեմբերի 5-ը, հետո կրկին վերադառնար Արցախ: Բայց սկսվեց պատերազմը, զանգեց ու ասաց, որ Արցախի ճանապարհին է: Խնդրեցի իրեն չգնալ, բայց ինձ չլսեց. «Զորքիս թողել եմ առանց սպայի: Իրենց սպան զորացրվել է, երեխեքիս ո՞նց թողնեմ մենակ»: Իր տեսակով էր այդպիսին: Ու նաև հավելեց՝ մա՛մ, ես վախ չունեմ, կրակոցների տակ եմ մեծացել, ինձ բան չի լինի»:

Արտակը 14 օր եղել է կռվի մեջ: «Մարտունի-3» զորամասի 3-րդ գումարտակի 7-րդ վաշտի 73 զինծառայողները հայտնվել էին թշնամու ծուղակում: Սա շատ հայտնի պատմություն է, որի առթիվ հարուցվել է քրեական գործ, ընթանում է դատավարություն, որը գուցե կտա ծնողների բազմաթիվ հարցերի պատասխանները: Տիկին Հասմիկը վերհիշում է պատերազմի օրերը. «Արտակս ամեն օր զանգել է տուն, առավոտյան ժամը 7-ին զանգում էր, ասում՝ ես լավ եմ, կենդանի եմ: Եվ անջատում էր: Երբ ուզում էի մի բան հարցնել, ամուսինս թույլ չէր տալիս՝ ԱԹՍ-ները պտտվում են: Հոկտեմբերի 10-ին իմ ծննդյան օրն էր՝ 45-ամյակս: Երեխես զանգեց պատերազմի դաշտից. «Մա՛մ ջան, ծնունդդ շնորհավոր, իմ ջոկատն էլ է շնորհավորում: Մա՛մ, նահանջում ենք, ապահով է, հանգիստ կարող ենք խոսել»: Որևէ այլ բան չասաց, թե ուր են գնում կամ այլ մանրամասներ: 14 օրվա մեջ առաջին անգամ իմ տղայի հետ լիարժեք խոսեցի: Հարցրեցի՝ Արտա՛կ ջան, ի՞նչ կա: «Մա՛մ ջան, մինչև Աղդամի գլուխ գնացինք»: Անգամ թշնամու դիրքեր են գրավել, բայց հետո նահանջի հրաման ստացել, գրագետ կռիվ է վարել այդ վաշտը: Հարցրեց՝ մեզ մոտ կրակոցներ կա՞ն: 44 օրվա մեջ մեզ մոտ կրակոցներ չեն հնչել, իրեն ասացի, որ հանգիստ է, կրակոցներ չկան, ասաց՝ լավ է: Զրուցեցինք ու հրաժեշտ տվեցինք իրար: Երեկոյան աղջիկս զանգեց, ասաց, որ չի խոսել եղբոր հետ ու անհանգիստ է, իսկ հեռախոսն էլ անընդհատ զբաղված է, երբ ինքն է զանգահարում: Մտածեցինք՝ գուցե ինձ է զանգահարում, ամբողջ գիշեր սպասեցի, բայց այդպես էլ Արտակից զանգ չստացա: Արտակս չէր զանգում, ամուսինս էլ թույլ չէր տալիս, որ ես զանգահարեի՝ հանկարծ մեր զանգով իրեն չվնասենք: Եղբայրս էր տեղեկություններ փնտրում, իմացավ, որ տղաներին տարել են Հադրութ, և նրանք շրջափակման մեջ են»:

Իսկ հետո արդեն տեղեկությունների տեղատարափն է սկսվում. տղաները շրջափակման մեջ են, որոշ ժամանակ հետո ասում են, թե ոմանք կարողացել են շրջափակումից դուրս գալ, հետո ծնողներին հանգստացնում են, որ երեխաները անտառներում են, կգան: «Ով ինչ ուզում, հորինում էր այդ օրերին և մեզ հանգստացնում: Բայց իրեն ամեն տեղ էինք փնտրում»: Փնտրելու օրերին տիկին Հասմիկը նաև արյուն է հանձնում՝ վստահ լինելով, որ իր որդուն որևէ բան չի կարող պատահել, բայց ապահովության համար թող լինի: «2021 թ. հունվարի 15-ին քննիչը զանգեց ու ասաց՝ մայրիկի ԴՆԹ-ի հետ մի փոքր համընկնում ունենք: Այդտեղ էլ բազմաթիվ հանելուկներ կան ինձ համար մինչև հիմա: ԴՆԹ-ն այդ ժամանակ նորմալ չէր կատարվում: Ամուսինս էլ արյուն հանձնեց: Փետրվարի 3-ին քննիչը զանգեց՝ համընկնում կա: Դրոշակով փաթաթված մասունքներ բերեցին: Գիշերն ուզում էի բացել ու տեսնել, թե ներսում ինչ կա: Եղբայրս ասաց, որ երկու կտոր մասունք է:

Չեմ հավատում, որ իմ Արտակը զոհվել է: Ոմանք ասում են՝ չես տեսել, դրա համար չես հավատում: Բայց այլ պատճառներ ունեմ: Նախ՝ սկզբից շատ զանգեր էի ստանում: Պատերազմից հետո բոլոր հնարավոր համարներին զանգահարում էի, իր հեռախոսահամարին՝ ևս: Մի անգամ զանգիս պատասխանեց: Արտակս կարծես սարը բարձրանալիս լիներ, երեք անգամ «ալո» ասաց: Որքան ասացի՝ Արտակ ջան…, նա կարծես ինձ չլսեր: Հարևաններս կողքիս էին, իրենք էլ լսեցին այդ ձայնը, թե չէ մարդիկ կմտածեին, թե խելագարվել եմ, չէին հավատա: Դիմեցի ազգային անվտանգության ծառայությանը, խնդրեցի հեռախոսահամարով որոշել տարածքը, իսկ ինձ պատասխանեցին՝ այսօր արդեն 360 անգամ զանգել եք, տիկին, այլևս չզանգեք այս համարին: Ես էլ զանգեր չստացա: Տղաս երեք-չորս անգամ հայտնվեց երազիս, ասաց՝ աջ ոտքս վիրավորվել է: Պատասխանել եմ իրեն՝ կապիր ոտքդ, մինչև հասնես ինձ, ես կբուժեմ: Ինձ դրական պատասխան տվեց: Հիմա երազներ չեմ տեսնում, հինգ տարի է՝ չեմ քնում: Մի անգամ երազումս ասաց. «Մա՛մ, ով ինչ ուզում է ասի, կենդանի եմ, դուք ինձ սպասեք»:

Ամեն տարի հոկտեմբերի 11-ին կեսօրից հետո գերեզմաններ եմ գնում: Տղաներին այդ ժամանակ են տարել ու կրակի մեջ գցել: Ես մասունքները հուղարկավորել եմ գյուղի գերեզմանատանը, շուրջբոլորը կարգի բերել, բայց տապանաքար չենք տեղադրել: Ո՞ւմ եմ հուղարկավորել, չգիտեմ: Ով ուզում է լինի, իմ զինվորն է, իրեն ամեն անգամ ծաղիկներ եմ տանում: Բայց չեմ ընդունում, որ այնտեղ իմ Արտակն է: Սպասում եմ իրեն: Թող աշխարհն իմանա, որ ես իմ Արտակին սպասում եմ»:

Հ. Գ. - Լեյտենանտ Արտակ Ղազարյանը հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» և «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով: Պարգևատրվել է նաև ՀԿ-ի կողմից:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

ՀԱՊԿ-ը կրճատում է ճգնաժամային որոշումների նախապատրաստման ժամկետը Թրամփը «կոտրել է» Կիևի ռեժիմը․ Մեդվեդև ԱՄՆ-ում արտաքսման սպասող ներգաղթյալները իրենց մարմիններով SOS ազդանշան են գրել Նոր Նորքում ծեծկռտուքի հետ կապված քրեական հետապնդում է հարուցվել ևս 2 անձի նկատմամբ Խոշոր վթար, «Mazda»-ն բախվել է կայանված մեքենաների, որոնք էլ այլ մեքենաներիԻսրայելը օգնություն է խնդրել Ադրբեջանից Ծեծի ենթարկված Արթուր Չախոյանի նկատմամբ հարուցվել է հանրային քրեական հետապնդում «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի հաջողված առաքելությունը ԴուբայումԱռաջին դասարանցիների հայտագրումը կընթանա 3 փուլովԵվրոպան նախընտրում է Բաքվի նավթը Արտուշ Գաբրիելյանը օրինակ՝ Փաշինյանի այլ կամակատարների համար Ռուսաստանի աչքում Հայաստանի դերը բարձրացել է«Եվրոբռնություն». Զավենիչի կուսակցությունն արդարացնում է կուսակցի խայտառակ վարքը ՆԳՆ-ն զգուշացնում է․ գործարկվելու է էլեկտրական շչակ Ի՞նչ են դարձել ռուսները հայերի համարԵրևանի ազդանշանը Մոսկվային. Փաշինյանը խոստում է տվել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների վերաբերյալՄայիսի 2-5-ին սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ Իրանի նախագահը հայտարարել է, որ Ադրբեջանը կարող է կամրջող դեր խաղալ Ռուսաստանի հետ հարաբերություններումԻնչու է Երուսաղեմի հայ համայնքը «հալվում»Սյունիքում անօդաչու թռչող սարքեր են նկատվելԱշխատավորների համերաշխության, գարնան և աշխատանքի միջազգային օր․ պատմության այս օրը (01 մայիս)Ջուր չի լինի բազմաթիվ հասցեներում Իրականացվելու են պայթեցման աշխատանքներ «Nissan»-ը վրաերթի է ենթարկել 30-ամյա հետիոտնի, ով հետո տեղափոխվել է հիվանդանոցՌԴ ՀՕՊ ուժերն ուկրաինական ԱԹՍ-ներ են գիշերը ոչնչացրել Հայ-թուրքական սահմանի բացումը դաժան հետևանքներ կունենա Հայաստանի համար Կիեւը համաձայնել է ՌԴ-ի հետ հակամարտությունը դադարեցնելու 22 կոնկրետ պայմանի․ ի՞նչ սպասել ՉԼ․ «Բարսելոնա»-«Ինտեր»՝ 3:3. Մխիթարյանի գոլը չգրանցվեց, նա մասնակցեց ամբողջ հանդիպմանը Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Արտուշ Գաբրիելյանը կալանավորվեց ՀԷՑ-ը տեղեկացնում է․ մայիսի 2-ին լույս չի լինելուԲախվել են «Toyota»-ն և «Hyundai»-ն, վիրավորներ կան Նարեկ Զեյնալյանը հայտնվել է․ «Հրապարակ» Վառելիք իրացնող մի շարք ընկերություններ տուգանվել են 1 մլրդ 78 մլն ՀՀ դրամով . «Ժողովուրդ» 2 տարի պայքարեց` 5 ամիս հազիվ աշխատեց․ «Հրապարակ» Փորձելու է Մոսկվայի եւ Կրեմլի վստահությունը նորից շահել. Փաշինյանը մայիսի 9-ի առթիվ Մոսկվա կմեկնի. «Ժողովուրդ» Երկրաշարժ՝ ՀայաստանումԷդիտա Գ․-ն հայտնաբերվել է մահացածԴուբայում նախատեսվում է 1 մլրդ դոլար արժողությամբ Trump Tower աշտարակ կառուցել (լուսանկարներ)Կոտայքում հրդեհ է բռնկվել կայանված «Daewoo»-ում«Ռեալի» ևս մեկ խաղացողի համար մրցաշրջանն ավարտված է Շատ է խոսվում կառավարության դանդաղության մասին, բայց կառավարությունը պետք է լինի դանդաղ, պետք է յոթ չափի, մեկ կտրի. Նիկոլ ՓաշինյանԱշտարակում հայտնաբերվել է 190 գրամից ավելի մարիխուանա (տեսանյութ) ՌԴ-ում շուրջ 600 հյուսիսկորեացի զինծառայող է զոհվել. Reuters Ուկրաինայում ձերբակալվել է 120,000 անորակ արկ մատակարարած ռազմական գործարանի ղեկավարությունըՆեթանյահուի այցն Ադրբեջան կտևի 5 օր «Ջրահարսը՝ լողավազանում»․ Էվա Խաչատրյանի նոր ֆոտոշարքը՝ լողազգեստովԵթե ես նախագահ չընտրվեի, Պուտինն ամբողջ Ուկրաինան գրшված կլիներ. Թրամփ Թրամփը Եգիպտոսի նախագահին ասել է, որ ԱՄՆ նավերը պետք է անխոչընդոտ անցնեն Սուեզի ջրանցքով. WSJՀայկականի պահպանման առաքելությամբ. ԱրարատԲանկը հովանավորում է «Արցախ» նվագախմբի համերգը
Ամենադիտված