Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Թող աշխարհն իմանա՝ սպասում եմ իմ Արտակին, չեմ հավատում, որ նա զոհվել է». լեյտենանտ Արտակ Ղազարյանի մայրիկը շարունակում է սպասել որդու վերադարձին. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Շատ դժվարությամբ լույս աշխարհ եկավ Արտակս»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Հասմիկը՝ Արտակի մայրիկը: Վերհիշում է որդու մանկությունը. «Շատ չարաճճի էր: Ամենուր էր, կարող էիր մեկ էլ տանիքին տեսնել: Շատ ակտիվ էր»: Դպրոցական տարիների մասին խոսելիս նշում է՝ որդին շատ գեղեցիկ էր ասմունքում. «Սիրում էր Սևակին, Շիրազին: Գրականության հանդեպ յուրահատուկ վերաբերմունք ուներ: Պատմությունն արտակարգ գիտեր: Սահմանին ենք ապրում՝ Տավուշի մարզի սահմանապահ Բերդավան գյուղում: Մեր տունը գտնվում է դիրքերի տակ, ուղիղ գծով 500 մետրից մեկ կիլոմետր չկա մեր ու ադրբեջանցիների արանքում: Պատահական չէր իր ակնածանքը, վերաբերմունքը զինվորական գործի հանդեպ»: Դպրոցական տարիներին Արտակը հաճախել է թեքվանդոյի խմբակ։ Մասնակցել է տարածաշրջանային ու հանրապետական մի շարք մրցումների, մի քանի անգամ արժանացել առաջին և երկրորդ մրցանակների, նաև՝ սև գոտու:

Դպրոցը գերազանց առաջադիմությամբ ավարտելուց հետո Արտակն անվճար ընդունվել է Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի ճարտարագիտության ֆակուլտետի «Հողաշինություն-հողային կադաստր» բաժինը: Ուսումնառության տարիներին արժանացել է «Լավագույն ուսանող», «Ակտիվ ուսանող», «Լավագույն գիտական հոդվածի հեղինակ» մրցանակների, 2019 թվականին՝ համալսարանի «Ոսկե հասկ» բարձրագույն մրցանակին: Հեղինակել է մոտ մեկ տասնյակ հոդված: Շուրջ 3 տարի զբաղեցրել է ուսանողական գիտական ընկերության նախագահի պաշտոնը: Համալսարանն ավարտել է գերազանց առաջադիմությամբ: Զուգահեռ ընդունվել է նաև Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարան, որը նույնպես ավարտելով գերազանց առաջադիմությամբ՝ լեյտենանտի կոչումով ծառայության է անցել «Մարտունի-3»-ում՝ որպես դասակի հրամանատար։

Նախքան պատերազմի մասին զրուցելը, տիկին Հասմիկը պատմում է Արտակի երազանքների մասին. «Նա պլանավորել էր իր իննսուն տարվա կյանքը: Ասում էր՝ ամուսնանալու եմ, երկու երեխա ունենամ: Մեծ այգի ունենք, իր հայրիկի հետ այն կարգի բերեց, խաղողի այգի հիմնեցին: Երևանից շատ ենք հեռու ապրում, ով գալիս է մեզ մոտ, զարմանում է, որ այստեղ այգի կա: Ջրի խնդիր ունենք, սահմանին մոտ է: Բայց Արտակը գործի մարդ էր և հիմնեց այդ այգին: Ուզում էր ամեն ինչ ունենալ, ունենալ և բոլորին տալ: Հյուրասեր էր, սիրում էր մարդկանց հետ սեղան նստել: Իր դասընկերներն իրեն կոչում էին «մեր մեծ թամադան»: Պետք է ասմունքեր, միջոցառումը վարեր: 24 ժամ հոգնել չուներ: Իր ուսանողական ընկերներն են պատմում՝ պետք է 90 րոպե դաս անեին կամ ժողով, Արտակը մեկ վայրկյան չէր նստում, անընդհատ պետք է քայլեր, խոսեր, իր մտքերն ասեր: Մեր գինիները համտեսի էր տարել համալսարան: Խաղողի եզակի տիպեր ունենք, դրանք շատ տեղերում գրեթե վերացել են, իսկ Արտակը հայրիկի հետ այդ տիպերը շատացրեց, այգիներ հիմնեցին: Արտակը մեծ ծրագիր էր գրել ու համալսարանում համտեսի ժամանակ այն օտարերկրացիներին ներկայացրել: Պայմանավորվել էր մեծ ծրագրի իրականացման մասին: Գինետուն էր ուզում սարքել, համտեսի առանձին սենյակ և այլն: Սովորելու ընթացքում կադաստրային գրասենյակում կես դրույքով աշխատում էր: Իր դասախոսն էր նրան տեղավորել աշխատանքի՝ Արտակի գիտելիքներն ու աշխատասիրությունը նկատելով: Երբ իրեն առաջարկեցի Երևան տեղափոխվել, բնակարան գնել, ասաց. «Երևանում չեմ կարող ապրել, շունչս կտրվում է, իմ պապական օջախից ոչ մի տեղ չեմ գնա: Որ մենք սահմանը չպահենք, ո՞վ պետք է մեր տունը պահի»»:

Պատերազմի մասին: «2020 թ. ամռանը մեկնեց Արցախ, որոշ ժամանակ հետո իրեն ուղարկեցին Հայաստան վերապատրաստման: Այստեղ պետք է մնար մինչև հոկտեմբերի 5-ը, հետո կրկին վերադառնար Արցախ: Բայց սկսվեց պատերազմը, զանգեց ու ասաց, որ Արցախի ճանապարհին է: Խնդրեցի իրեն չգնալ, բայց ինձ չլսեց. «Զորքիս թողել եմ առանց սպայի: Իրենց սպան զորացրվել է, երեխեքիս ո՞նց թողնեմ մենակ»: Իր տեսակով էր այդպիսին: Ու նաև հավելեց՝ մա՛մ, ես վախ չունեմ, կրակոցների տակ եմ մեծացել, ինձ բան չի լինի»:

Արտակը 14 օր եղել է կռվի մեջ: «Մարտունի-3» զորամասի 3-րդ գումարտակի 7-րդ վաշտի 73 զինծառայողները հայտնվել էին թշնամու ծուղակում: Սա շատ հայտնի պատմություն է, որի առթիվ հարուցվել է քրեական գործ, ընթանում է դատավարություն, որը գուցե կտա ծնողների բազմաթիվ հարցերի պատասխանները: Տիկին Հասմիկը վերհիշում է պատերազմի օրերը. «Արտակս ամեն օր զանգել է տուն, առավոտյան ժամը 7-ին զանգում էր, ասում՝ ես լավ եմ, կենդանի եմ: Եվ անջատում էր: Երբ ուզում էի մի բան հարցնել, ամուսինս թույլ չէր տալիս՝ ԱԹՍ-ները պտտվում են: Հոկտեմբերի 10-ին իմ ծննդյան օրն էր՝ 45-ամյակս: Երեխես զանգեց պատերազմի դաշտից. «Մա՛մ ջան, ծնունդդ շնորհավոր, իմ ջոկատն էլ է շնորհավորում: Մա՛մ, նահանջում ենք, ապահով է, հանգիստ կարող ենք խոսել»: Որևէ այլ բան չասաց, թե ուր են գնում կամ այլ մանրամասներ: 14 օրվա մեջ առաջին անգամ իմ տղայի հետ լիարժեք խոսեցի: Հարցրեցի՝ Արտա՛կ ջան, ի՞նչ կա: «Մա՛մ ջան, մինչև Աղդամի գլուխ գնացինք»: Անգամ թշնամու դիրքեր են գրավել, բայց հետո նահանջի հրաման ստացել, գրագետ կռիվ է վարել այդ վաշտը: Հարցրեց՝ մեզ մոտ կրակոցներ կա՞ն: 44 օրվա մեջ մեզ մոտ կրակոցներ չեն հնչել, իրեն ասացի, որ հանգիստ է, կրակոցներ չկան, ասաց՝ լավ է: Զրուցեցինք ու հրաժեշտ տվեցինք իրար: Երեկոյան աղջիկս զանգեց, ասաց, որ չի խոսել եղբոր հետ ու անհանգիստ է, իսկ հեռախոսն էլ անընդհատ զբաղված է, երբ ինքն է զանգահարում: Մտածեցինք՝ գուցե ինձ է զանգահարում, ամբողջ գիշեր սպասեցի, բայց այդպես էլ Արտակից զանգ չստացա: Արտակս չէր զանգում, ամուսինս էլ թույլ չէր տալիս, որ ես զանգահարեի՝ հանկարծ մեր զանգով իրեն չվնասենք: Եղբայրս էր տեղեկություններ փնտրում, իմացավ, որ տղաներին տարել են Հադրութ, և նրանք շրջափակման մեջ են»:

Իսկ հետո արդեն տեղեկությունների տեղատարափն է սկսվում. տղաները շրջափակման մեջ են, որոշ ժամանակ հետո ասում են, թե ոմանք կարողացել են շրջափակումից դուրս գալ, հետո ծնողներին հանգստացնում են, որ երեխաները անտառներում են, կգան: «Ով ինչ ուզում, հորինում էր այդ օրերին և մեզ հանգստացնում: Բայց իրեն ամեն տեղ էինք փնտրում»: Փնտրելու օրերին տիկին Հասմիկը նաև արյուն է հանձնում՝ վստահ լինելով, որ իր որդուն որևէ բան չի կարող պատահել, բայց ապահովության համար թող լինի: «2021 թ. հունվարի 15-ին քննիչը զանգեց ու ասաց՝ մայրիկի ԴՆԹ-ի հետ մի փոքր համընկնում ունենք: Այդտեղ էլ բազմաթիվ հանելուկներ կան ինձ համար մինչև հիմա: ԴՆԹ-ն այդ ժամանակ նորմալ չէր կատարվում: Ամուսինս էլ արյուն հանձնեց: Փետրվարի 3-ին քննիչը զանգեց՝ համընկնում կա: Դրոշակով փաթաթված մասունքներ բերեցին: Գիշերն ուզում էի բացել ու տեսնել, թե ներսում ինչ կա: Եղբայրս ասաց, որ երկու կտոր մասունք է:

Չեմ հավատում, որ իմ Արտակը զոհվել է: Ոմանք ասում են՝ չես տեսել, դրա համար չես հավատում: Բայց այլ պատճառներ ունեմ: Նախ՝ սկզբից շատ զանգեր էի ստանում: Պատերազմից հետո բոլոր հնարավոր համարներին զանգահարում էի, իր հեռախոսահամարին՝ ևս: Մի անգամ զանգիս պատասխանեց: Արտակս կարծես սարը բարձրանալիս լիներ, երեք անգամ «ալո» ասաց: Որքան ասացի՝ Արտակ ջան…, նա կարծես ինձ չլսեր: Հարևաններս կողքիս էին, իրենք էլ լսեցին այդ ձայնը, թե չէ մարդիկ կմտածեին, թե խելագարվել եմ, չէին հավատա: Դիմեցի ազգային անվտանգության ծառայությանը, խնդրեցի հեռախոսահամարով որոշել տարածքը, իսկ ինձ պատասխանեցին՝ այսօր արդեն 360 անգամ զանգել եք, տիկին, այլևս չզանգեք այս համարին: Ես էլ զանգեր չստացա: Տղաս երեք-չորս անգամ հայտնվեց երազիս, ասաց՝ աջ ոտքս վիրավորվել է: Պատասխանել եմ իրեն՝ կապիր ոտքդ, մինչև հասնես ինձ, ես կբուժեմ: Ինձ դրական պատասխան տվեց: Հիմա երազներ չեմ տեսնում, հինգ տարի է՝ չեմ քնում: Մի անգամ երազումս ասաց. «Մա՛մ, ով ինչ ուզում է ասի, կենդանի եմ, դուք ինձ սպասեք»:

Ամեն տարի հոկտեմբերի 11-ին կեսօրից հետո գերեզմաններ եմ գնում: Տղաներին այդ ժամանակ են տարել ու կրակի մեջ գցել: Ես մասունքները հուղարկավորել եմ գյուղի գերեզմանատանը, շուրջբոլորը կարգի բերել, բայց տապանաքար չենք տեղադրել: Ո՞ւմ եմ հուղարկավորել, չգիտեմ: Ով ուզում է լինի, իմ զինվորն է, իրեն ամեն անգամ ծաղիկներ եմ տանում: Բայց չեմ ընդունում, որ այնտեղ իմ Արտակն է: Սպասում եմ իրեն: Թող աշխարհն իմանա, որ ես իմ Արտակին սպասում եմ»:

Հ. Գ. - Լեյտենանտ Արտակ Ղազարյանը հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» և «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով: Պարգևատրվել է նաև ՀԿ-ի կողմից:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Իսրայելը Գազայում սպանել է ՀԱՄԱՍ-ի ղեկավարին. Al Hadath Ինչ եղանակ է սպասվում առաջիկայում Իրազեկում՝ մայիսի 27-ին աշխատող քաղաքացիների համար Ամուսինների մոտ «կրիստալ» տեսակի թմրամիջոց են հայտնաբերել Հայ շախմատիստները մասնակցում են ԱՄԷ-ում անցկացվող միջազգային մրցաշարին Դիտավորություն չի եղել. Իսրայելցի մեկնաբանը ներողություն է խնդրել «Եվրատեսիլ»-ի Հայաստանի մասնակցի մասին մեկնաբանության համար Ավտոբուսների պարկի մոտ մեքենան բախվել է եզրաքարին, վիրավորներ կան Հայաստանը կրկին կփորձի երկարաձգել իր ատոմակայանի շահագործման ժամկետը Ահաբեկչություն՝ Կալիֆոռնիայում. կա 1 զոհ, 4 վիրավոր (տեսանյութեր) Գերեզմանատան մոտ խմած վարորդը գլխիվայր հայտնվել է ջրատարում․ վիրավորներ կան Ադրբեջանն ու Իրանը համատեղ զnրավարժnւթյnւններ կանցկացնեն Արցախում (տեսանյութ) «Ռուսաստանը անհուսալի մատակարար է». «Դեմոկրատական» հայկական լրատվամիջոցները նշել են «ՆԱՏՕ-ի չափանիշների» հրետանու անցնելու անհրաժեշտությունըՎատիկանում պատրաստվում են Հռոմի պապի գահակալության արարողությանը (տեսանյութ) ՌԴ-ն գիշերն Ուկրաինան գրոհել է 273 անօդաչուով Թուրքիայում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Պետական ​​Դումայում դիմել են հայերին՝ Ստալինգրադի ճակատամարտի մասին Հովաննիսյանի խոսքերից հետոՍրբապղծութուն՝ Երևանում․ «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնի տարածքից գողացել են արծաթափայլ եղևնիներ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են Ռուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօր Փաշինյանը չի հավատում դաշինքներին. «Սահմանադրական վա–բա՞նկ» խորհրդարանական ընտրություններից առաջՆախապատրաստվում է Պուտին-Թրամփ հեռախոսազրույց. Կրեմլը հաստատել է Հայտնի է, որ հորիզոնականն է զբաղեցրել Հայաստանը «Եվրատեսիլում» 24-ժամ ջուր չի լինի Երևանի, Կոտայքի, Արմավիրի և Արարատի մարզերի մի շարք հասցեներում Վախճանվել է ամերիկահայ գրող Ուիլյամ Սարոյանը. պատմության այս օրը (18 մայիս)Բունդեսլիգա․ ովքեր են առաջնության լավագույնները Օդի ջերմաստիճանը կհասնի +29 աստիճանի․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Հայտնի է «Եվրատեսիլ 2025»-ի հաղթողը Իրաքը 40 մլն դոլար կհատկացնի Գազայի և Լիբանանի վերականգնման համար Բացառիկ տեսանյութ՝ սպանության վայրից. իրավապահները մտել են Կաթնաջուր գյուղի դաշտԱնչելոտին գնահատել է «Բարսելոնայի» չեմպիոնությունը Լա Լիգայում Թրամփի վարչակազմը մեղմացրել է Թուրքիայի նկատմամբ պատժամիջոցները․ Էրդողան «Պաշտոնապես պատրաստ եմ ամռանը». Վաչե Թովմասյանի ֆոտոշարքը Ստամբուլում կայացած բանակցությունների ընթացքում բոլոր կառուցողական առաջարկներն արել է Ռուսաստանը․ ԶախարովաԿարևոր է Անգլիայի գավաթը նվաճելը․ մենք կանենք հնարավոր ամեն ինչ, որպեսզի հաղթենք եզրափակչում․ ՀոլանդՀրդեհ Վանաձոր քաղաքումՎեհափառը մեկնել է Բելառուս․ նա կհանդիսապետի Բելառուսում կառուցված առաջին հայկական եկեղեցու օծման արարողությունըԼոռու մարզում 29-ամյա երիտասարդի են կյանքից զրկելԶելենսկին հաղթաթուղթ չունի Ուկրաինայի շուրջ բանակցություններում․ Թրամփ Երևանում «BMW X6»-ը մոտ 2 մետր բարձրությունից ընկել ու կողաշրջվել էՊուտինի և Զելենսկու հանդիպումը հնարավոր է․ Պեսկովը մի շարք հայտարարություններ է արել Նորեկ` Հայաստանի ազգային հավաքականում Քրիստոնյա հայերը ապօրինի պահվում են Բաքվում. GB News Ամառը մոտենում է. օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 10 աստիճանով Երկիրը ծածկվելու Է մագնիսական փոթորիկներով Առանց ինձ գործարք չի լինի․ Թրամփ Bloomberg-ը պարզել է՝ ինչ «կոշտ պահանջներ» է Մոսկվան ներկայացրել Կիևին Ստամբուլում «ԱԺ-ում եղած խուլիգանությունը վկայում է չարիքի իշխանության վախերի մասին»․ Բագրատ Սրբազան Պուտինը հրամանագրեր է ստորագրել Ղրիմի երկնքում ուկրաինական ԱԹՍ-ներ են խոցվել Վեդիի դպրոցից 10-ամյա աղջնակի մաhվան գործը մնում է «օդում կախված»
Ամենադիտված