Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … կարոմբոլ բիլիարդ
ՖՈՏՈ
Գիտեք, որ բիլիարդ խաղում են նաև երեք գնդով։ Այդ տեսակի խաղը կոչվում է կարոմբոլ, կամ ֆրասիական, կամ առանց լուզայի՝ գրպանի բիլիարդ: Գունդը գրպանը գցելու փոխարեն խաղացողը պետք է կատարի որոշակի քանակի հարվածներ՝ հարվածային գնդով հարվածելով մյուս գնդերին:
Կարոմբոլն առաջին անգամ հիշատակվել է 15-րդ դարում, երբ Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս XI-ն իր համար բիլիարդի սեղան պատվիրեց։ Ֆրանսիացիներն այն ժամանակ ոչ թե հարվածում էին գնդին, այլ հրում այն կրիկետի մուրճով: Ի դեպ, այդ մուրճի բռնակը կոչվում էր կի, և ժամանակի ընթացքում այդ անունն արմատավորվեց բիլիարդում: Սկզբում խաղը խաղում էին գրպանային դասական սեղանների վրա, բայց հետո մշակվեց հատուկ կարոմբոլային սեղան։
18-րդ դարի կեսերին կարոմբոլը հայտնի դարձավ Եվրոպայում և Անգլիայում: 19-րդ դարում առանց լուզաների բիլիարդը տարածվեց ԱՄՆ-ում և ամբողջ աշխարհում, և դրա համար մշակվեցին խաղի միատեսակ կանոններ։ Հետագայում կարոմբոլը ներառվեց Բիլիարդի Համաշխարհային խաղերի ծրագրում այնպես, ինչպես պուլ բիլիարդը և սնուկերը։
Հետաքրքիր փաստ է այն, որ կարոմբոլը ոչ միայն խաղի անվանումն է, այլ նաև այն հարվածի, որի ժամանակ գնդերը բախվում են միմյանց և դուրս ընկնում սեղանից: Խաղում գրպանների բացակայության պատճառով կարելի է բարդ կոմբինացիաներ կառուցել և գնդերին տալ ցանկացած հետագիծ, կատարել կողային հարվածներ և այլ հնարքներ բանեցնել:
Ինչպես նշվեց այդ խաղն անցկացվում է առանց գրպանների սեղանի վրա, որի երկարությունը 10 ոտնաչափ է, իսկ բարձրությունը՝ ավելի քան 2 ոտնաչափ: Կարոմբոլը երեք գնդով խաղ է՝ երկու հարվածային և մեկ կարմիր թիրախային, վերջինին էլ հարվածելով են խաղացողները միավորներ վաստակում: Յուրաքանչյուր խաղացող ունենում է իր հարվածային գունդը, որն ինչ որ կերպ, օրինակ գույնով տարբերվում է մյուս հարվածային գնդից: Ինչպե՞ս են խաղում կարոմբոլ: Հաղթելու համար հարկավոր է որոշակի հաջորդականությամբ դիպչել գնդերին և հավաքել որոշակի քանակությամբ միավորներ: Հարվածային գունդն առաջինը պետք է կպչի կարմիր՝ թիրախային գնդին, յուրաքանչյուր հաջող հարվածի համար տրվում է մեկ միավոր, կան նաև դրա շարունակութան այլ տարբերակներ, երբ լրացուցիչ միավորներ են տրվում: Սխալի դեպքում խաղացողը միավոր է կորցնում, իսկ մրցակիցը ստանում է երկու միավոր և խաղում գնդերը նույն դիրքից: Ամենատարածված սխալը սեղանից դուրս թռած հարվածային գունդն է:
Միավորների ստացման քանակներն ու եղանակները կախված են կարոմբոլի տեսակից։ Ներկայումս կա այդ խաղի յոթ տարբերակ: Բիլիարդի աշխարհի գավաթի շրջանակներում ամեն տարի անցկացվում են երեքբորտային կարոմբոլի մրցաշարեր:
Կ. Խաչիկյան