Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Այս երեխայի ծնվելուց րոպեներ անց նրա սիրտը կանգ առավ, այնուհետև հանկարծակի կենդանացավ....Տարիներ անց, երբ նա արդեն 9 տարեկան է պատմում է, թե իրականում ինչ էր իր հետ տեղի ունեցել....

Առավել մանրամասն՝ Այստեղ

 

Կլինիկական մահ վերապրածների պատմությունները թունելի, պայծառ լույսի, մահացած հարազատների հետ հանդիպման վերաբերյալ միաժամանակ ե՛ւ վախեցնում են, ե՛ւ ապշեցնում: Արժե՞ արդյոք հավատալ այս վկայություններին, գուցե մահամերձության վիճակը պարզապես մեռնող ուղեղի պատրանքն է: Բելգիացի գիտնականները կարողացել են պարզել, ​​թե արդյոք իրակա՞ն են հիվանդների հիշողությունները, ովքեր դուրս են եկել կոմայից:

«Ես թռչում էի մի հսկա խողովակի վրայով: Թռիչքի զգացողությունները ծանոթ էին, նույնատիպ իրավիճակ ես զգացել էի երազում: Մտովի փորձում էի դանդաղեցնել թռիչքը կամ փոխել  նրա ուղղությունը: Եվ ստացվեց. ոչ մի վախ կամ սարսափ չկար, միայն` երանություն: Փորձեցի վերլուծել կատարվածը, եզրակացություններն ակնթարթային էին:  Այն աշխարհն, ուր հայտնվել էի, գոյություն ունի»,- պատմում է կլինիկական մահ վերապրած Վլադիմիր Եֆրեմովը:

Մահամերձության վերաբերյալ հետաքրքրությունն անսպառ է: Մենք ցանկանում ենք իմանալ հավերժական հարցի պատասխանը. կա՞ արդյոք «այնտեղ» ինչ-որ բան` կյանքի ավարտից հետո: Կլինիկական մահը վերապրածների մոտ մեծ մասամբ միեւնույն պատկերներն են` թունել, պայծառ լույս, անսովոր թեթեւություն ամբողջ մարմնով մեկ, հաճախ նաեւ մահացած հարազատների եւ մտերիմների հետ հանդիպման մասին պատմություններ:

Այս պատմություններն են, որ կարծես վկայում են հանդերձյալ կյանքի գոյության մասին: Մարդիկ մեծ մասամբ ուզում են հավատալ դրան: Իսկ կարելի՞ է արդյոք հավատալ այդ վկայություններին, գուցե դրանք մտացածին են: Բայց չէ՞ որ ստի դետեկտորների կամ ուղեղի համակարգչային տոմոգրաֆիայի միջոցով կարելի է պարզել՝ սու՞տ են դրանք, թե՞ ոչ:

♦ Կա  տարածված մի վարկած, որն ընդունում են բազմաթիվ  բժիշկներ, ըստ որի մեռնողի գիտակցությունը մթագնում է, իսկ տեսադաշտը՝ նեղանում:  Թունելի տեսիլքը պարզապեստեսադաշտի նեղացման արդյունք էիսկ սպիտակ լույսը՝ վիրաբուժական կամ ինտենսիվթերապիայի սենյակի լամպը:

♦ Ըստ մեկ այլ վարկածի՝ պայծառ լույսի կամ հանդերձյալ կյանքի տեսիլքը կարող են լինել զգայախաբության արդյունք, ուղեղի օրգանական ախտահարման հետեւանք, նույնիսկմեռնողի հոգեբանական պաշտպանական հակազդում:

Բելգիայի Լիեժյան համալսարանի հետազոտողները ստեղծել են մի մեթոդ, որը կօգնի պարզել, թե ինչքանով են իրական կլինիկական մահ վերապրած հիվանդների տպավորությունները՝ արդեն դրամատիկ իրադարձություններից հետո: Բանն այն է, որ ուղեղը կարող է պահել ինչպես իրականում ապրած հիշողությունները, այնպես էլ սեփական երեւակայությունները` գրքերից եւ այլ հորինվածքներից վերցված: Բայց այդ հիշողությունները պահվում են ուղեղի տարբեր գոտիներում, եւ նրանց ակտիվացման ժամանակ ներառում են երկու տարբեր մեխանիզմներ: Այսպիսով ուղեղի տոմոգրամայի միջոցով այնքան էլ դժվար չի լինի պարզել, թե իրակա՞ն են մահվան հիշողությունները, թե՞ ոչ: Գիտնականներն աշխատել են այն մարդկանց հետ, ովքեր թմբիրի մեջ են եղել: Նրանք հարցում են արել առօրյա կյանքի իրական դեպքերի, ապա նաեւ մահամերձության մասին` արձանագրելով ուղեղի աշխատանքն այս կամ այն հիշողությունների ժամանակ: Այնուհետեւ հիվանդների ուղեղի գործունեությունը համեմատել են  այն մարդկանց ուղեղի աշխատանքի հետ, ովքեր երբեք կոմայի մեջ չեն հայտնվել:

Արդյունքները զարմանալի են եղել, բայց տալ հստակ պատասխան, թե կա՞ արդյոք կյանք մահվանից հետո, ցավոք, ինչպես եւ նախկինում, ասել հնարավոր չէ: Կլինիկական մահվան հիշողությունները եղել են ավելի քան իրական, որոնք սակայն տարբերվել են իրական կյանքի հիշողություններից` պատկերները եղել են ավելի հստակ ու պայծառ:

Ըստ էության, մահամերձի ուղեղը պետք է աշխատի անկանոն՝ ընդհատումներով, քանի որ այդ պահին օրգանիզմը շարքից դուրս է գալիս: Այնուամենայնիվ, բելգիացի գիտնականների փորձարկումները պարզել են, որ այդ պահին հիվանդների ուղեղն աշխատել է ավելի հստակ, քան նորմալ կյանքի ժամանակ:

Պրագմատիկ գիտնականները դեռ առաջարկում են այս ֆենոմենի բժշկական մոդելի բացատրությունը: Մասնագետները ենթադրում են, որ մարմինը թողնելու պատրանքը ընկալվում է որպես իրական՝ տվյալ գոտում նեյրոնների դիսֆունկցիայի շնորհիվ: Հնարավոր է մահանալիս ուղեղն «առաջացնում» է մի հետաքրքրաշարժ պատմություն մեզ համար, բայց մենք զգում ենք այն որպես բացարձակապես իրականություն: Ընդ որում, այս բացատրությունը միայն վարկած է: Չնայած Լիեժյան ինստիտուտի աշխատակիցների փորձն անշուշտ շատ հետաքրքիր է, այնուամենայնիվ, հանդերձյալ կյանքի ո՛չ բացակայությունը եւ ո՛չ էլ իրականությունն այն չի ապացուցել:

ՌԴ-ում COVID-19-ի և գրիպի դեպքերի կտրուկ աճ է գրանցվելՆիկոլ, թուրքական պահանջները կատարելուց հրաժարվող Կիպրոսի նախագահի հետ հանդիպել ես, որ ի՞նչ անես․ Շարմազանովը՝ ՓաշինյանինՓաշինյանը հանդիպել է Էրդողանի հետ (լուսանկարներ)Կիպրոսի պաշտպանության նախարարը ժամանել է ՀայաստանԼՂ-ից տեղահանված հայերի՝ իրենց տներն անվտանգ վերադառնալու իրավունքը չափազանց կարևոր է․ Քամալա ՀարիսՀատուկ ռազմական գործողությունը կավարտվի այն ժամանակ, երբ Մոսկվան կհասնի իր նպատակներին․ Պեսկովը՝ Զելենսկուն«Նոան» 2-0 հաշվով հաղթեց «Փյունիկ»-ինԶուրաբիշվիլին ամեն օր խախտում է Վրաստանի Սահմանադրությունը, և միակ մխիթարությունն այն է, որ նրա պաշտոնավարման ավարտին 2 ամիս է մնացել․ խորհրդարանի նախագահԱդրբեջանի Սահմանադրության մեջ կան տարածքային պահանջներ ՀՀ-ի նկատմամբ, սակայն հայկական կողմը դա չի դարձնում բանակցային թեմա․ Փաշինյանը՝ ԵԽ գլխավոր քարտուղարինՄԱԿ է գնացել՝ հեծանվի հայտնագործության գյուտով․ Կարևորը «պոզիտիվ» մտածելն է․ Պատգամավորը՝ Փաշինյանի ելույթի մասինՎտանգված է Սյունիքի մարզի «Շիկահող» պետական արգելոցը․ Ներքին Հանդ գյուղում Արման Թաթոյանի գլխավորած աշխատանքային խումբն իրականացրել է փաստահավաք աշխատանքներՓաշինյանը Կիպրոսի նախագահի հետ հանդիպման ժամանակ անդրադարձել է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացին` շեշտելով հայկական կողմի հավատարմությունը խաղաղության օրակարգինԵրևանի և Բաքվի միջև հարաբերությունների կարգավորումը կազդի նաև Թուրքիայի հետ հարաբերությունների վրա․ ԷրդողանՓաշինյանը ներկա է գտնվել ՄԱԿ-ի Գլխավոր վեհաժողովի 79-րդ նստաշրջանի ընդհանուր քննարկումների բացմանըՀոկտեմբերին Ժնևում կհանդիպեն ՀՀ ԱԺ նախագահը և Ադրբեջանի Միլի մեջլիսի նախագահըԴպրոցի անձնակազմը հոգեբանի կարիք ունի, իմ աղջկան են ասում ագրեսիվ․ կոմայի մեջ գտնվող աղջնակի հայրՈւկրաինայի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները քննարկել են տարածաշրջանում տիրող իրավիճակըՀայաստանից մաքսանենգ ճանապարհով 303 500 տուփ ծխախոտ են փորձել տեղափոխել ՌուսաստանՔրեական վարույթի շրջանակներում բացահայտվել է առանց ակցիզային դրոշմապիտակների ծխախոտի իրացման և արտահանման փորձի դեպք․ ՔԿ«ՄԱԿ-ի ամբիոնն օգտագործել և չխոսել Արցախի, գերիների մասին, ուղղակի անտրամաբանական է»․ Արցխի ՄԻՊ-ը՝ Փաշինյանի երեկվա ելույթի մասինԳիշերային ժամերին փակ է լինելու Դ. Մալյան փ.-Գայի պ. խաչմերուկից մինչև Դ. Մալյան փ.-Խուդյակովի փ. խաչմերուկն ընկած ճանապարհահատվածըՏասնյակ հազարավոր զոհեր կունենանք, եթե Ուկրաինային թույլ չտրվի արևմտյան զենքերով հարվածել ՌԴ-ի խորքին. ԶելենսկիԻսրայելը հարվածել է ԲեյրութինՎեհափառը ողջունել է Հայաստանի, Վրաստանի, Ռուսաստանի և Արևելյան Եվրոպայի Հայ Կաթողիկե եկեղեցու նորանշանակ առաջնորդի առաջին այցը Մայր ԱթոռՊետք է պատրաստվենք պատերազմի. ԼուկաշենկոԾիլքար գյուղի մոտակայքում ավտոմեքենան շրջվել է ձորըԿրեմլի արձագանքը՝ Զելենսկու հայտարարությանը Արաբական միապետությունները տեղահանելով Ռուսաստանին ուժեղացնում են իրենց դիրքերն Անդրկովկասում. Փորձագետ Ի՞նչ է պատրաստում Փաշինյանը Սյունիքի գլխին Ի՞նչ կորոշի ՍԴ-ն. խնդրահարույց հարցեր կան «Եվրաքվեն» ձախողման եզրին է. արևմտամետները խուճապի մեջ են Կոմայի մեջ գտնվող 10-ամյա աղջիկը հավանաբար ընկել է աստիճանահարթակից. դպրոցի տնօրեն Փաշինյանական կեղծ թեզերը հասան Նյու Յորք. ոչ մի բառ Արցախի մասին Իշխանությունը սահմանները փոխելու իրավասություն չունի. Կարապետյան Գլխավորը մանևրելն է. Հայաստանը «դիվերսիֆիկացիայի» որոնման մեջՓարիզը Երևանին հեռացնում է ՄոսկվայիցԲագրատ Սրբազանն ուղերձով դիմում է քաղաքացիներին «Հայաստանը շարունակում է հավասարակշռել ԵՄ-ի և ԵԱՏՄ-ի միջև» Փաշինյանի դեմարշը. Հայաստանը հասել է անվերադարձելիության կետին, Ռուսաստանի պատասխանը կլինի ոչ ստանդարտԽոշոր վթար՝ Արարատում. բախվել են «Dodge»-ն ու «UAZ»-ը, վիրավnրները կոմայի մեջ հայտնված երեխայի հարազատներն ենԼարված իրավիճակ է ստեղծվել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանագծի հյուսիս–արևելյան հատվածում․ պատմության այս օրը (24 սեպտեմբեր) Ալթայի մարզում ինքնաթիռ է կործանվել․ մանրամասներ ՆԳՆ-ն զգուշացնում է․ նորից շչակներ են գործարկվելու որոշ բնակավայրերում Ատոմային ուրվականն է շրջում Հայաստանում. փոքր մոդուլային ռեակտորները դեռ բավականաչափ փորձարկված չեն. «Փաստ»Երևանում 20-ամյա վարորդը կանգառում վրաերթի է ենթարկել 3 հետիոտնիWizz Air-ը, British Airways-ը, Azerbaijan Airlines-ը չեղարկել են չվերթները դեպի ԻսրայելՈչ ՀՀ իշխանությունը, ոչ Ազգային ժողովը չունեն սահմանազատման իրավասություններ, ժողովուրդը նրանց այդ իրավունքը չի տվել․ Արշակ ԿարապետյանԸնդամենը փորձ՝ խնդիրները բարդել Մոսկվայի վրա. «Փաստ»Այսօր Ս. Կույսեր Փեփրոնեի, Մարիանեի և Մեծ Վարդանի դստեր` Շուշանի հիշատակության օրն է«Ընկերասեր էր, բարի, երբեք որևէ հարցում չտրտնջացող». Սպարտակ Ղազարյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Իշխանասարում. «Փաստ»
Ամենադիտված