Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Այս խոտաբույսը սպանում է քաղցկեղածին բջիջների 98 տոկոսը` ընդամենը 16 ժամվա ընթացքում

Քաղցկեղը (կարցինոմա) չարորակ ուռուցք է, որը զարգանում է տարբեր օրգանների, այդ թվում՝ մաշկի էպիթելային հյուսվածքի բջիջներից։ NEWS.am Medicine-ի թղթակցի հետ զրույցում օնկովիրաբույժ Յորգ Հութերը՝ University Hospital of Salzburg-ից (Ավստրիա) մի քանի փաստ է ներկայացրել, որոնց մասին պետք է իմանան բոլորը։ 

1. Քաղցկեղն աշխարհում մահացության գլխավոր պատճառներից է

Աշխարհում չարորակ ուռուցքներով հիվանդության տարեկան շուրջ 6 մլն նոր դեպք է գրանցվում եւ հիվանդությունը շարունակում է աճել։ Շատ մասնագետներ դրա աճը կապում են բնակչության ծերացման եւ կյանքի միջին տեւողության աճի հետ։ Պատահական չէ, որ ուռուցքներ հիմնականում առաջանում են 50 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ, իսկ յուրաքանչյուր երկրորդ օնկոլոգիական հիվանդությամբ տառապող 60 տարեկանից բարձր է։ Սակայն վերջին տարիներին քաղցկեղածին հիվանդություններ սկսել են հաճախ ախտորոշվել նաեւ երիտասարդների շրջանում։ Օնկոլոգիական հիվանդությունների պատճառով մահացությունն աշխարհում երրորդ տեղն է զբաղեցնում։ Ըստ մահացության ցուցանիշի՝ քաղցկեղը զիջում է միայն սիրտ-անոթային եւ շնչառական համակարգի հիվանդություններին։ Յորգ Հութերի խոսքով՝ եվրոպական երկրներում գրեթե յուրաքանչյուր երկրորդ մահ կապված է քաղցկեղի հետ։

2. Քաղցկեղը կարելի է կանխարգելել

Շատ գիտնականներ պնդում են, որ քաղցկեղը կարելի է կանխել առողջ կենսակերպ վարելու միջոցով։ Յորգ Հութերը նշեց, որ դրա համար անհրաժեշտ է իմանալ ռիսկի գործոնների մասին եւ անել ամեն ինչ՝ դրանք բացառելու համար։

Ռիսկի որոշ գործոնների վրա (օրինակ՝ ժառանգականության) մարդը չի կարող ազդել, սակայն մյուսները նրանից են կախված։ Օրինակ՝ ծխելը թոքերի քաղցկեղի, միզապարկի եւ քաղցկեղի այլ տեսակների զարգացման հիմնական գործոն է համարվում։ Ծխելուց հրաժարվելը պրոֆիլակտիկ առաջին միջոցն է։ 

3. Սքրինինգային հետազոտությունները կօգնեն ժամանակին հայտնաբերել քաղցկեղը

Որպես կանոն՝ քաղցկեղածին հիվանդությունների արդյունավետ բուժումը հաճախ կախված է ժամանակին ախտորոշումից։ Սակայն քաղցկեղի շատ տեսակներ վաղ փուլերում ախտանշաններ չունեն։ Դրանք ի հայտ են գալիս այն ժամանակ, երբ հիվանդությունը տարածված է լինում, իսկ բուժումը ցանկալի արդյունք չի տալիս։

Քաղցկեղը ժամանակին հայտնաբերելուն կօգնեն սքրինինգային հետազոտությունները։ Օրինակ՝ կոլոնոսկոպիան կարող է օգնել ախտորոշել աղեհամակարգի քաղցկեղը եւ նույնիսկ նախաքաղցկեղային վիճակը։ Եվրոպայում խորհուրդ են տալիս 50 տարեկանում կոլոնոսկոպիա անել, եթե նույնիսկ հիվանդության ախտանշաններ չկան։ Եթե պարզ լինի, որ աղեհամակարգն առողջ է, դա պետք է կրկնել 7 տարի անց։ Իսկ եթե հիվանդի մոտ գտնեն փոքր պոլիպներ, որոնք հետագայում կարող են քաղցկեղի վերածվել, հեշտությամբ կարելի է հեռացնել։

Պրոֆիլակտիկայի եւ քաղցկեղը վաղ փուլում հայտնաբերելու համար կանանց խորհուրդ է տրվում տարին մեկ անգամ մամոգրաֆիա անցնել, իսկ տղամարդկանց՝ PSA թեստ։

Իսկ 50 տարեկանից բարձր ծխողներին խորհուրդ է տրվում ժամանակ առ ժամանակ թոքերի ռենտգեն կամ համակարգչային տոմոգրաֆիա անցնել։

4. Քաղցկեղը մահվան դատավճիռ չէ 

Յորգ Հութերը նշեց, որ Հայաստանում շատերը դեռ կարծում են, որ եթե հիվանդ են քաղցկեղով, կմահանան, ուստի ավելի լավ է ինքնասպանություն գործել, քան մահանա; քաղցկեղի պատճառով։ Իրականում քաղցկեղն ամենեւին էլ մահվան դատավճիռ չէ, եւ եթե մարդու մոտ քաղցկեղ է հայտնաբերվել, չի նշանակում, որ նա անպայման պետք է մահանա։

Ժամանակակից ախտորոշման պարագայում քաղցկեղի շատ տեսակներ բուժելի են։ Մասնագետը նշեց նաեւ, որ քաղցկեղը քրոնիկական բնույթ կարող է ունենալ։ Մարդը կարող է տարիներ շարունակ ապրել այդ հիվանդությամբ եւ ժամանակ առ ժամանակ բուժում ստանալ։ Հնարավոր է՝ ամբողջությամբ բուժվել չհաջողվի, բայց հիվանդը կարող է բավական երկար կյանք ունենալ եւ կյանքի լավ որակ ապահովել։

5. Քաղցկեղի բուժումն ամենեւին էլ սարսափելի չէ 

Շատերը վախենում են քիմիաթերապիայից եւ բուժման այլ մեթոդներից՝ կարծելով, որ բուժման ընթացքում անպայման կկորցնեն մազերը, սրտխառնուք կունենան եւ իրենց շատ վատ կզգան։ Մասնագետը պնդում է, որ այդ ամենն առասպելներ են։ Բացի այդ՝ բժշկությունը տեղում չի դոփում։ Այսօր քաղցկեղի բուժման համար գործածվում է իմունաթերապիան, հակամարմինների օգտագործմամբ թերապիան, բուժման ժամանակակից շատ մեթոդներ, որոնք ավելի քիչ կողմնակի ազդեցություններ ունեն եւ բավական խոստումնալից են թվում։

Մասնագետը նշել է, որ հանրությունը պետք է իմանա, որ բուժման նման մեթոդներ գոյություն ունեն, իսկ կառավարությունն ու առողջապահական համակարգը այդ բոլոր մեթոդները երկրի քաղաքացիների համար հասանելի պետք է դարձնեն։

Առավել մանրամասն՝ Այստեղ

Յամալի նոր պայմանագիրը կկնքվի 6 տարի ժամկետով Հռոմում տեղի է ունեցել Արցախի սրբավայրերի պահպանմանը նվիրված գիտաժողով Էրդողանը «խիզախ» է որակել Նեթանյահուին կալանավորելու մասին Միջազգային քրեական դատարանի որոշումը «Ինձ հետ այդքան էլ հեշտ չէ, որքան թվում է կողքից». Քրիստինե Պեպելյան Մեծ Բրիտանիայում գործող HSBC բանկը դադարեցրել է վճարումներ ընդունել Ռուսաստանից և Բելառուսից Պենտագոնի ղեկավարը վերահաստատել է ԱՄՆ անսասան հանձնառությունը Իսրայելի անվտանգության հարցում ՌԴ ՊՆ-ն հրապարակել է Ուկրաինայի զինված ուժերի` ՄիԳ-29 ինքնաթիռի կործանման կադրերը (տեսանյութ) «Արմավիր» ՔԿՀ-ի դատապարտյալի համար բերված աղցաններում հայտնաբերվել են թմրամիջոցներ․ հանձնուք բերած կինը ձերբակալվել է Չեմ պատրաստվում Մբապեին սովորեցնել, թե ինչպես հանդես գալ հարձակման գծում․ Անչելոտի «Եթե ես արվեստին մոտ չլինեի, գուցե նրան բեմում տեսնելիս խանդի տեսարաններ սարքեի». Նարեկ Բավեյանը՝ ամուսնալուծության և 2-րդ ամուսնության մասին Դիվանագիտական սկանդալ` Թեհրանի և Մոսկվայի միջև Ուկրաինան կորցրել է Կուրսկում գրաված տարածքի ավելի քան 40 տոկոսը. Reuters ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ «Գոյ» թատրոնի փակման փորձերը սպառնում են ազգային և առաջադեմ մշակութային կենտրոնների գոյությանը Բազմաթիվ հասցեներում 24 ժամ ջուր լինիՀյուսիսկորեական 170 մմ-ոց ինքնագնաց «Չուչխե-պո» հաուբիցն աշխարհի ամենահեռահարներից մեկն է Հայաստանի կառավարությունում հրաժարականների մասինՀայաստանի վարչապետը հայտարարել է, որ Ռուսական կայսրությունը և ԽՍՀՄ-ը հայերին խորթ պետություններ են եղելՊետդումայում գնահատել են Փաշինյանի հայերի հակապետական ենթագիտակցության մասին հայտարարությունը. «Պատմական դավաճանություն» Փաշինյանը «պատահականության մեթոդով» փոխում է նախարարներին  ԽԾԲՏ՝ քպական ձևով. Կոնջորյանի կնոջը բարձր վարձատրվող աշխատանք են տվել Պադավատապետության «հայրը» բողոքում է պադավատներից. Փաշինյանի երկերեսանությունը Աղազարյանը մերժելու է. Փաշինյանի խնդրանքը կմնա՞ անպատասխան Փաշինյանը խոստովանում է իր կատարած հանցագործությունը Ծառերի սպանդ՝ ԵրևանումԹուրքիայում ուժեղ քամու պատճառով փլուզումներ են եղել ՌԴ-ում զորահավաքի նոր «ալիքի» սպասե՞լ. Կրեմլի պարզաբանումըԱրագածոտնում «ԳԱԶ 31»-ը գլխիվայր հայտնվել է երթևեկելի գոտուց դուրս, վիրավnրներ կան Շիրակի Ամասիայի տներից մեկի բակում խոշոր հրդեհ է եղել․ Shamshyan Ադրբեջանում գրանցված երկրաշարժը զգացվել է նաև Սյունիքում Հայաստանի ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Մոսկվա Ձյունը ծածկել է Լենինգրադի մարզըՄյասնիկյան պողոտայում բախվել են «Range Rover»-ն ու «BMW X6»-ը, վիրավnր կա․ Shamshyan Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Բեյրութի հարավին Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ երրորդ հայցն է ներկայացրել ՄՔԴ. «Փաստ»Լամին Յամալը նոր պայմանագիր կկնքի «Բարսելոնայի» հետ Հունգարիայի մայրաքաղաքում սկսվել է հայ սպա Գուրգեն Մարգարյանին դաժանաբար կացնահարած ադրբեջանցի սպա Ռամիլ Սաֆարովի նկատմամբ դատավարությունը․ պատմության այս օրը (23 նոյեմբեր)Պալատական հեղաշրջումից պաշտպանվելու և քաղաքացիներին խաբելու հերթական պոպուլիստական փորձ. «Փաստ»Արարատում 1-ամյա երեխան այրվածքներով հոսպիտալացվել էԱրփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ «Կորյունի տնկած այգին է ինձ ապրեցնում, ամեն ինչ անում եմ, որ նրա չարչարանքը չկորչի». եֆրեյտոր Կորյուն Սառիկյանն անմահացել է հոկտեմբերի 14-ին Հորադիզում. «Փաստ»Ռուբլու բարձր փոխարժեք սահմանվեցԻշխանության խոստումների տրամաբանությամբ չի լուծվելու․ Աբրահամյան Արևմուտքի ամոթն ու Բաքվի համաժողովի նրբերանգները. «Փաստ»Գլոբալ իրողությունների և տարածաշրջանային գործընթացների միահյուսումը. «Փաստ»Հայտնի է Մկրտիչ Ղազարյանի մահվան պատճառըՏնտեսական հետընթացի ու պետական պարտքի աճի... «հեղափոխությունը». «Փաստ»Մինչև -40 ցուրտ կգրանցվիՆոյեմբերի 25-ի հոսանքազրկման հասցեները«Արվում են քայլեր, տեղի են ունենում գործընթացներ, որտեղ դժվար է գտնել Հայաստանի ազգային և պետական շահը». «Փաստ»
Ամենադիտված