Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Այս խոտաբույսը սպանում է քաղցկեղածին բջիջների 98 տոկոսը` ընդամենը 16 ժամվա ընթացքում

Քաղցկեղը (կարցինոմա) չարորակ ուռուցք է, որը զարգանում է տարբեր օրգանների, այդ թվում՝ մաշկի էպիթելային հյուսվածքի բջիջներից։ NEWS.am Medicine-ի թղթակցի հետ զրույցում օնկովիրաբույժ Յորգ Հութերը՝ University Hospital of Salzburg-ից (Ավստրիա) մի քանի փաստ է ներկայացրել, որոնց մասին պետք է իմանան բոլորը։ 

1. Քաղցկեղն աշխարհում մահացության գլխավոր պատճառներից է

Աշխարհում չարորակ ուռուցքներով հիվանդության տարեկան շուրջ 6 մլն նոր դեպք է գրանցվում եւ հիվանդությունը շարունակում է աճել։ Շատ մասնագետներ դրա աճը կապում են բնակչության ծերացման եւ կյանքի միջին տեւողության աճի հետ։ Պատահական չէ, որ ուռուցքներ հիմնականում առաջանում են 50 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ, իսկ յուրաքանչյուր երկրորդ օնկոլոգիական հիվանդությամբ տառապող 60 տարեկանից բարձր է։ Սակայն վերջին տարիներին քաղցկեղածին հիվանդություններ սկսել են հաճախ ախտորոշվել նաեւ երիտասարդների շրջանում։ Օնկոլոգիական հիվանդությունների պատճառով մահացությունն աշխարհում երրորդ տեղն է զբաղեցնում։ Ըստ մահացության ցուցանիշի՝ քաղցկեղը զիջում է միայն սիրտ-անոթային եւ շնչառական համակարգի հիվանդություններին։ Յորգ Հութերի խոսքով՝ եվրոպական երկրներում գրեթե յուրաքանչյուր երկրորդ մահ կապված է քաղցկեղի հետ։

2. Քաղցկեղը կարելի է կանխարգելել

Շատ գիտնականներ պնդում են, որ քաղցկեղը կարելի է կանխել առողջ կենսակերպ վարելու միջոցով։ Յորգ Հութերը նշեց, որ դրա համար անհրաժեշտ է իմանալ ռիսկի գործոնների մասին եւ անել ամեն ինչ՝ դրանք բացառելու համար։

Ռիսկի որոշ գործոնների վրա (օրինակ՝ ժառանգականության) մարդը չի կարող ազդել, սակայն մյուսները նրանից են կախված։ Օրինակ՝ ծխելը թոքերի քաղցկեղի, միզապարկի եւ քաղցկեղի այլ տեսակների զարգացման հիմնական գործոն է համարվում։ Ծխելուց հրաժարվելը պրոֆիլակտիկ առաջին միջոցն է։ 

3. Սքրինինգային հետազոտությունները կօգնեն ժամանակին հայտնաբերել քաղցկեղը

Որպես կանոն՝ քաղցկեղածին հիվանդությունների արդյունավետ բուժումը հաճախ կախված է ժամանակին ախտորոշումից։ Սակայն քաղցկեղի շատ տեսակներ վաղ փուլերում ախտանշաններ չունեն։ Դրանք ի հայտ են գալիս այն ժամանակ, երբ հիվանդությունը տարածված է լինում, իսկ բուժումը ցանկալի արդյունք չի տալիս։

Քաղցկեղը ժամանակին հայտնաբերելուն կօգնեն սքրինինգային հետազոտությունները։ Օրինակ՝ կոլոնոսկոպիան կարող է օգնել ախտորոշել աղեհամակարգի քաղցկեղը եւ նույնիսկ նախաքաղցկեղային վիճակը։ Եվրոպայում խորհուրդ են տալիս 50 տարեկանում կոլոնոսկոպիա անել, եթե նույնիսկ հիվանդության ախտանշաններ չկան։ Եթե պարզ լինի, որ աղեհամակարգն առողջ է, դա պետք է կրկնել 7 տարի անց։ Իսկ եթե հիվանդի մոտ գտնեն փոքր պոլիպներ, որոնք հետագայում կարող են քաղցկեղի վերածվել, հեշտությամբ կարելի է հեռացնել։

Պրոֆիլակտիկայի եւ քաղցկեղը վաղ փուլում հայտնաբերելու համար կանանց խորհուրդ է տրվում տարին մեկ անգամ մամոգրաֆիա անցնել, իսկ տղամարդկանց՝ PSA թեստ։

Իսկ 50 տարեկանից բարձր ծխողներին խորհուրդ է տրվում ժամանակ առ ժամանակ թոքերի ռենտգեն կամ համակարգչային տոմոգրաֆիա անցնել։

4. Քաղցկեղը մահվան դատավճիռ չէ 

Յորգ Հութերը նշեց, որ Հայաստանում շատերը դեռ կարծում են, որ եթե հիվանդ են քաղցկեղով, կմահանան, ուստի ավելի լավ է ինքնասպանություն գործել, քան մահանա; քաղցկեղի պատճառով։ Իրականում քաղցկեղն ամենեւին էլ մահվան դատավճիռ չէ, եւ եթե մարդու մոտ քաղցկեղ է հայտնաբերվել, չի նշանակում, որ նա անպայման պետք է մահանա։

Ժամանակակից ախտորոշման պարագայում քաղցկեղի շատ տեսակներ բուժելի են։ Մասնագետը նշեց նաեւ, որ քաղցկեղը քրոնիկական բնույթ կարող է ունենալ։ Մարդը կարող է տարիներ շարունակ ապրել այդ հիվանդությամբ եւ ժամանակ առ ժամանակ բուժում ստանալ։ Հնարավոր է՝ ամբողջությամբ բուժվել չհաջողվի, բայց հիվանդը կարող է բավական երկար կյանք ունենալ եւ կյանքի լավ որակ ապահովել։

5. Քաղցկեղի բուժումն ամենեւին էլ սարսափելի չէ 

Շատերը վախենում են քիմիաթերապիայից եւ բուժման այլ մեթոդներից՝ կարծելով, որ բուժման ընթացքում անպայման կկորցնեն մազերը, սրտխառնուք կունենան եւ իրենց շատ վատ կզգան։ Մասնագետը պնդում է, որ այդ ամենն առասպելներ են։ Բացի այդ՝ բժշկությունը տեղում չի դոփում։ Այսօր քաղցկեղի բուժման համար գործածվում է իմունաթերապիան, հակամարմինների օգտագործմամբ թերապիան, բուժման ժամանակակից շատ մեթոդներ, որոնք ավելի քիչ կողմնակի ազդեցություններ ունեն եւ բավական խոստումնալից են թվում։

Մասնագետը նշել է, որ հանրությունը պետք է իմանա, որ բուժման նման մեթոդներ գոյություն ունեն, իսկ կառավարությունն ու առողջապահական համակարգը այդ բոլոր մեթոդները երկրի քաղաքացիների համար հասանելի պետք է դարձնեն։

Առավել մանրամասն՝ Այստեղ

Զոհված զինծառայողների ծնողներն Անկախության օրը կդիմավորեն ԵռաբլուրումԴիլիջանի ոլորաններում փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել բեռնատարի կցորդիչըՉպետք է թույլ տալ, որ ադրբեջանական իշխանությանը հաջողվի մոռացության մատնել հայ ժողովրդի նկատմամբ հանցանքները․ Արման ԹաթոյանԱմերիկան ու Ռուսաստանը կարող են Նիկոլից օրինակ վերցնել՝ տարածքներ հանձնեն, որ լավ ապրեն. Աշոտյան (տեսանյութ)Դատախազը պահանջեց Ազգային հերոս Անդրանիկ Փիլոյանին զրկել կոչումներից, 8 տարի ժամկետով ազատազրկել«Մաքուր Երկաթ» գործարանի տնօրենը ձերբակալվել էՌուսաստանը չի ցանկանում Արևմուտքի հետ հակամարտության սրացում․ ԼավրովԴիլիջան-Իջևան ճանապարհին «Mercedes»-ը, դեռևս անհայտ հանգամանքներում, դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց և ընկել Աղստև գետըՀՀ մտել է 1 տոննայից ավել կոկաին, բայց փաստաթղթերի մեջ 730 կգ է․ դուք պետք է որպես այսօրվա իշխանություն այնպես անեիք, որ ՀՀ տարածք կոկաին չմտներ․ Միհրան ՊողոսյանԱլեքսանդրա Գրիգորյանը բրոնզե մեդալ է նվաճել երիտասարդների աշխարհի առաջնությունումԹուրքիան և ԵՄ-ն պետք է համակարգված գործեն Կովկասում․ ՖիդանՀՀ-ն հավատարիմ է խաղաղության օրակարգին ու տարածաշրջանում կայունության ապահովմանը․ Փաշինյանը՝ ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալինՀայաստան-Ադրբեջան բանակցային օրակարգում արցախցիների հավաքական վերադարձի և այլ իրավունքների հարցերը բացակայում են, ինչն անթույլատրելի է․ Արցախի ՄԻՊՈւկրաինան մտադիր է այս տարի «վերջակետ» դնել Ռուսաստանի հետ hшկամшրտությանը․ ԶելենսկիՀՀ ԱԽ քարտուղարն ու ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են Հայաստան-ԱՄՆ երկկողմ հարաբերությունների օրակարգային հարցերՍպասվո՞ւմ է նոր համավարակ Հայաստանում․ Հարցը քննարկել են ԳԱԱ-ումՓաշինյանը ԱՄՆ-ում Հայաստանի ռազմական կցորդ է նշանակելՆախատեսվում է «3+3» ձևաչափով հանդիպում անցկացնել ԹուրքիայումԸնտանիքի կյանքը խլած հիմնական կասկածյալը հայտնաբերվել էԱրթիկում, դեռևս անհայտ հանգամանքներում, «KamAZ»-ը կողաշրջվել է․ 1 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոցԵՄ-ն կարող է կասեցնել Վրաստանի հետ վիզային ռեժիմի ազատականացումը. POLITICOՊարզվել է 2 մարդու մահվան պատճառ դարձած ավտոպատահարի իրական մեղավորը. վերջինս կալանավորվել է. ՔԿՆիկոլի օրոք արժեզրկվել են Հայաստանի բոլոր տոներն ու սգո օրերը. ԱշոտյանԼիբանանից շուրջ 150 հրթիռ է արձակվել Իսրայելի ուղղությամբՀոսանքի անջատումների պատճառը համակարգի մաշվածությունն է. սպասարկման որակի բարելավմանը 65 միլիարդով քիչ ներդրում է ուղղվելՓաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել են Երևանի քաղաքապետարանի քաղաքաշինական ծրագրերըԵռաբլուրն այսօր (լուսանկարներ)Երեւանի ավագանին նոր անդամ ունի. նա գրնցվել է ԿԸՀ-ն հերթական նիստում Սկանդալային ձայնագրությունների հետքերովՎրաստանը կարող է զրկվել առանց վիզային ռեժիմից, Եվրամիությունը զգուշացում է արել․ ո՞րն է պատճառը «Ռադիոլուր»-ի պատասխանը Փլուզված առաստաղ, վնասված կահույք. ինչ իրավիճակ է ՌԴ-ում՝ երկրարժից հետո (տեսանյութ) Լևոն Արոնյանը հաղթանակ է պարգևել ԱՄՆ-ի հավաքականին Ալիևը օկուպացված Ստեփանակերտից նոր հայտարարություն է արելԲաքվի բանտերում 23 հայ բանտարկյալներ սպասում են իրենց ճակատագրի որոշմանը. Le Figaro Հանրային ռադիոյում տրամադրություններ են շոշափում Խայտառակ և ամոթալի որոշում. Փաշինյանը վախենում է նոր ընտրություններում պարտվելուցՌուսաստանը ծաղրում է Փաշինյանի հայտարարությունները Քաղաքագետ Տարասովը մեղադրել է Հայաստանի իշխանություններին հեղաշրջման մասին տեսություններ հորինելու մեջԶախարովան վստահեցրել է, որ շուտով կսկսվի ԼՂ-ում ռուս խաղաղապահներին սպանած ադրբեջանցիների դատավարությունը Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … գարսոն սանրվածք ՖԻԴԵ-ն Հայաստանի շախմատի տղամարդկանց հավաքականին ճանաչել է 100-ամյակի լավագույն թիմ:2024 թ. օգոստոսին 33 հարկ վճարող խախտել է «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» ՀՀ օրենքի պահանջները. ՊԵԿ ՉԼ․ մրցաշարային աղյուսակն առաջին տուրից հետո Աշտարակի կամրջի վրա «Lada»-ն մխրճվել է երկաթե արգելապատնեշների մեջ, վիրավnր կաԳագիկ Սուրենյանը լավ լուր հայտնեց Գնալու եմ մինչև հաղթանակ․ Բագրատ Սրբազան Երևանում բախվել են «Honda» մակնիշի ավտոմեքենան ու «BMW» մոտոցիկլը. վերջինը կողաշրջվել է. բժիշկները պայքարում են մոտոցիկլավարի ու նրա ուղևորի կյանքի համարՄոտ 77 միլիոնից մինչեւ 116 միլիոն դրամի գողություն․ կանխվել է hանցավոր կազմակերպություն ստեղծելու դեպք (տեսանյութ)Սահմանադրության փոփոխությունները պետք է ուղղված լինեն ոչ թե պատմական ճշմարտությունից հրաժարվելուն, այլ պետականության և տարածքային ամբողջականության պահպանմանը. Արշակ Կարապետյան
Ամենադիտված