Ինչու պետք չէ երազը պատմել որևէ մեկին
ՖՈՏՈՄի ընկեր ունեի, ով ջանքեր էր գործադրում իր երազների մեծ մասը հիշելու համար։ Գրում է Blogs.scientificamerican.com-ի սյունակագիրը` ավելացնելով, որ իր այդ ընկերը կարող էր գրի առնել իր երազներն ու պատմել մարդկանց։ Բայց նա դադարեց անել դա, որովհետև դա սկսել էր խառնվել նրա սոցիալական կյանքին։ Նա կարող էր սկսել խոսել իր երազների մասին, և մարդիկ կլքեին սենյակը։ Երկու հիմնական տեսություն կա այն մասին, թե ինչու ենք երազներ տեսնում։ Առաջին տեսության համաձայն՝ երազներն ամենօրյա գործունեության մեկնաբանությունն են ուղեղի կողմից։
Բացատրություններից մեկը, թե ինչու երազները կարող են այդքան տարօրինակ լինել, այն է, որ դրանք ստացվում են քաոսային տեղեկատվությունից։ Ուղեղի ավելի հասունացած հատվածները մեր հիմնական զգացմունքների գտնվելու վայրն են։ Այս տեսության համաձայն՝ զգացմունքներն առաջինն են գալիս, իսկ երազները ստեղծված են զգացմունքներին իմաստ հաղորդելու համար։ Մյուս տեսության համաձայն՝ երազելու կարողությունը հնարավորություն է՝ սովորել, թե ինչպես է պետք վարվել վախեցող իրադրություններում։ Բազմաթիվ հանգամանքներ կան, որոնք վկայում են այս տեսության ճշմարտացիության մասին՝ երազներում զգացմունքների մեծ մասը բացասական են, երազներում տեսնում ենք ժառանգական վախեր՝ ընկնել, հետապնդվել, բնական աղետներ, և այդպես շարունակ։ Ընդ որում, այս տեսարանները հաճախ չափազանցված են։ Շատերը երազում տեսնում են, թե հետանդվում են կենդանու կողմից, բայց որքա՞ն հաճախ է դա տեղի ունենում իրական կյանքում։ Այսպիսի երազներ տեսնում են նաև երեխաները, ինչը նշանակում է, որ մենք ի ծնե վախ ունենք դրանցից։
Ի հակադրություն դրա՝ մենք երազներում հազվադեպ ենք տեսնում «ժամանակակից» վախեր, ինչպես, օրինակ՝ սրտի նոպաներ։ Ինչո՞ւ ենք կարիք ունենում խոսել երազների մասին։ Երազների մասին երկրորդ տեսությունն այդ երևույթը կապում է «երկու գլուխն ավելի լավ է, քան մեկը» մտքի հետ. երազների քննարկումը կարող է օգտակար լինել, եթե օգնի հոգեբանորեն պատրաստվել վախերին։ Մենք սիրում ենք խոսել մեր երազների մասին, որպեսզի այն օգնի պատրաստվել, թե ինչպես է հարկավոր վարվել ապագայում՝ վտանգավոր իրավիճակներում։ Ինչու ենք մեր երազներն այդքան հետաքրքիր համարում։ Այս առումով մի քանի պատճառ է նշվում. Բացասական նախատրամադրվածություն։ Սա մեզ ստիպում է ուշադրություն դարձնել վտանգավոր երևույթներին։ Երկրորդ պատճառը կապված է զգացմունքային «գերազանցության» հետ։ Երազների մեծ մասը շատ զգացմունքային են, հետևաբար՝ մարդիկ դրանք կարևոր են համարում, սակայն այդ զգացումը չունեցած մարդիկ դժվարությամբ են դա կարևոր համարում։
Մենք հակված ենք կարծելու, թե մեր երազներն իսկապես տարօրինակ են, բայց իրականում երազների 80 տոկոսը պատկերում են սովորական իրավիճակներ։ Մենք առավել շատ հիշում ու խոսում ենք այն երազների մասին, որոնք առավել տարօրինակ են։ Տեղեկատվությունը, որը մենք չենք հասկանում, արթնացնում է մեր հետաքրքրությունը, հատկապես, եթե այն ուղեկցվում նաև ուժեղ զգացումներով։ Ահա այն պատճառները, թե ինչու ձեր երազները կարող են շատ ձանձրալի թվալ մյուսներին։ Եթե ամեն դեպքում պատրաստվում եք պատմել դրանք, խոսեք այն երազների մասին, որոնցում նոր կերպ եք բախվել որոշակի խնդիրների։ Բացասական նախատրամադրվածությունը նրանց համար կարող է ավելի հետաքրքիր լինել, և, եթե զգացել եք, որ որևէ նոր բան եք սովորել, թե ինչպես է հարկավոր առնչվել վտանգին, հնարավոր է՝ ձեր լսարանը ևս նոր բան սովորի։