Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Միայն կոսմետիկ շարժեր, իսկ ներդրումներ ներգրավելու համար՝ ոչ մի հիմք․ «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

2018 թվականի ապրիլ-մայիսյան իրադարձություններից հետո Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը հայտարարեց «տնտեսական հեղափոխության» մեկնարկի մասին, որի առանցքային բաղադրիչներից մեկը ՀՀ ներդրումային միջավայրի բարելավումը պետք է լիներ, միջազգային ներդրումային դիրքի, գրավչության բարձրացումը և դեպի ՀՀ ներդրումային խոշոր հոսքերի ապահովումը։ Սակայն այս ամենը բարի ցանկություններից ու կենացային մակարդակից այն կողմ չանցավ, որևէ շոշափելի արդյունք այդպես էլ չդարձավ։ Գաղտնիք չէ, որ իշխանության գալուց հետ Նիկոլ Փաշինյանը որդեգրել է յուրաքանչյուր բնագավառում հերթական ձախողման համար նշանակել «մեղավորներ»։ «Տնտեսական հրաշքի» ու «ներդրումային բումի» մասին նրա պոպուլիստական հայտարարությունները ևս այդ շարքից էին։

Ի սկզբանե տեսնելով, որ, այսպես կոչված, «թավշյա, ոչ բռնի հեղափոխությունից» հետո սոցիալ-տնտեսական ոլորտում ոչ միայն զարգացում չկա, այլև գնալով ամեն ինչ ավելի ու ավելի է վատանում, Փաշինյանը փորձեց հանրության առաջ արդարանալու համար հիմնավորումների ու արդարացումների հերթական չափաբաժինը փնտրել։ Նախ՝ նա հայտարարեց, որ ՀՀ-ում ներդրումներ ու տնտեսական առաջընթաց չի լինի, քանի դեռ չի ցրվել խորհրդարանը, և ՀՀ-ն լրիվ նոր կազմով ԱԺ չի ընտրել (բոլորս ենք հիշում հոկտեմբերի 2-ին խորհրդարանը շրջապատելու հայտնի «օպերացիան»)։ Այնուհետև՝ «անձնական օգտագործման» խորհրդարան ձևավորելուց հետո հերթը հասավ դատական համակարգին՝ մասնավորապես Սահմանադրական դատարանին, երբ նա իր «լայվերում» ու հրապարակային ելույթներում հայտարարում էր ՍԴ կազմի փոփոխության առանցքային նշանակության մասին՝ էլի «ներդրումներ չեն լինի, մինչև...» կոնտեքստում։

Իսկ չստացված հանրաքվեից առաջ ամենուր հայտարարում էր, թե ՀՀ զարգացման և «թռիչքաձև աճի» միակ խոչընդոտը նոր Սահմանադրություն ունենալն է: Ի վերջո, ժամանակը ցույց տվեց, որ իրականում ՀՀ-ում շուրջ երեք տարի է՝ տնտեսական ոչ մի էական քայլ չի իրականացվել, ավելին՝ նախկինում գոյություն ունեցած որոշակի հիմքերն ու նախադրյալներն ամբողջովին քամուն են տրվել։ Ասվածի վառ օրինակը ՀՀ-ում ընթացող զանգվածային կապիտալի արտահոսքն է, ինչպես նաև գործող բիզնեսների փակվելը։ Ինչպես վերջերս հայտնեց ներկայիս էկոնոմիկայի նախարարը, 2020 թվականի ընթացքում ՀՀ-ում փակվել է ավելի քան 22 հազար գործող բիզնես. սա, փաստացի, տնտեսական իրական աղետ է, որն էապես տարբերվում է փաշինյանական ստի վրա հիմնված զուգահեռ իրականությունից։

Ըստ էության, ներդրումների իրական խնդիրը կապված է այն մեխանիզմների ու հարթակների ձևավորման հետ, որոնք թույլ կտան ոչ միայն բանկային աղբյուրների, միանվագ ներդրումների, այլև զանգվածային ներդրումների «սայլը» տեղից շարժել։ Այստեղ առանցքային է ամրագրել մի կարևոր բաղադրիչ. արտաքին ներդրողը երբեք մուտք չի գործում այն երկիր, որտեղ ներքին ներդրողն ընդհանրապես ներդրումներ չի անում, այլ ընդհակառակը` փակում է գործող բիզնեսը: Արտաքին ներդրողի համար երկրի կայունությունից (ինչը չունենք), կանխատեսելիությունից (առավել անկանխատեսելի իշխանություն հազիվ թե աշխարհը տեսած լինի) բացի, կարևոր ցուցիչ է ներքին ներդրողի ակտիվությունը: ՀՀ-ում ներկայումս ներդրումային ակտիվությունը զրոյական մակարդակի է իջել, ներդրումների հետ կապված վիճակն ուղղակի կատաստրոֆիկ է: Ըստ էության, եթե ուսումնասիրում ենք 2020 թ. հունվար-սեպտեմբերի իրական հատվածում կատարված օտարերկրյա ներդրումների զուտ հոսքերի դինամիկան, տեսնում ենք, որ այնտեղ ներդրումներ չկան:

Ընդհակառակը, զուտ հոսքեր են. տեղի է ունեցել կապիտալի փախուստ, որը բնութագրական է ընդհանրապես վերջին 2,5-3 տարիներին: Եթե անգամ եղել են ներդրումներ, ապա միայն պորտֆելային ներդրումների ձևով: Այսօր, ըստ էության, Փաշինյանի թիմի կողմից ներդրումային քաղաքականության մշակման, ներդրումային միջավայրը կարգավորող օրենսդրաիրավական դաշտի կատարելագործման ուղղությամբ գործնականում գրեթե ոչինչ չի արվել, ավելին՝ այս մասով խոստումներն առաջիկայում իրականացնելու ոչ մի հեռանկար չկա, և դա բոլորից լավ գիտի հենց Նիկոլը։ Ներկայումս ստեղծվել է մի այնպիսի կոլապսային իրավիճակ, երբ բյուջետային իրավիճակը հատել է կայունության սահմանագիծը: Ֆինանսական միջոցների դեֆիցիտը ստիպում է կառավարությանը նույնիսկ բավականաչափ թանկ փողեր ներգրավել. խոսքը վերջին՝ 750 մլն դոլարի եվրոբոնդերի տեղաբաշխմանն է վերաբերում, ինչը թողարկվել է բավականին բարձր տոկոսադրույքով՝ շուրջ 3,9 տոկոս. որպես կանոն, նման գումարները սովորաբար ակնհայտ ավելի ցածր տոկոսադրույք են ունենում:

Ի դեպ, ոլորտի տարբեր ներկայացուցիչներ պարբերաբար ընդգծում են, որ աշխարհում «թափառող» էժան փողեր շատ կան: Ակնհայտ է, որ ստեղծված այս քաոտիկ իրականության համար միակ պատասխանատուն Փաշինյանի կաբինետի ապիկար քաղաքականությունն է. այսօր ՀՀ կառավարությունը ներդրողների շրջանում ունի ծայրահեղ ցածր վարկանիշ: Մյուս գործոնն այն է, որ ներդրումների գահավիժման պատճառները նաև քաղաքական են: Ըստ էության, միանշանակ է, որ մեր ավանդական ու հիմնական ներդրողի՝ ՌԴ-ի կապիտալը խուսափում է ներդրումներից:

Եթե թվերին նայենք, ապա եթե 2019 թ. հունվար-սեպտեմբերին ՌԴ աղբյուրներից ներդրումները կազմել են 66,6 միլիարդ դրամ, արդեն 2020 թ. տեղի է ունեցել կապիտալի լուրջ փախուստ դեպի Ռուսաստան։ Ամփոփելով՝ փաստենք, որ օրվա իշխանական բուրգի գագաթին գտնվողներն ուղղակի մոռացության են մատնել ներդրումների ներգրավման նպատակով տրված խոստումները և զբաղված են միայն ընթացիկ կարիքների կոսմետիկ բավարարմամբ՝ չմտածելով անգամ ռազմավարական պլանավորման մասին։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Հիանալի է Մեսսիի և Ռոնալդուի հետ նույն առաջնությունում լինելը. Լևանդովսկին՝ ՉԼ-ում 101 գոլի մասին «Հաճախ աջակցելու փոխարեն կանանց զրպարտում ու մեղադրում են». Անահիտ Սիմոնյանը բացել է «կանանց ակումբ», որը կաջակցի ամուսնալուծված կանանց Ինչպես է աշխարհն արձագանքել Լիբանան-Իսրայել hրադադարին 2025թ. խմելու ջրի սակագինը սպառողների համար չի բարձրանա Առաջիկա օրերին ԱՄՆ-ն կփորձի հասնել Գազայում հրադադարին, պատանդների ազատ արձակմանը և պատերազմի ավարտին. Բայդեն Վրաստանի 49 ընդդիմադիր պատգամավորներ հրաժարվել են վերցնել մանդատը Երեք տարեկան երեխան մահացել է գիշերը շոկոլադ ուտելուց հետո Իսրայելի և «Հեզբոլլահ»-ի միջև հրադադարն ուժի մեջ է մտել Apple-ը գրեթե դադարեցրել է կարմիր սմարթֆոնների և այլ սարքերի արտադրությունը ՀՀ ԱԳՆ-ն ողջունում է Լիբանանի և Իսրայելի միջև հրադադարի համաձայնությունը Նոր մանրամասներ՝ Դավիթի սպանության գործովՆոր Եվրահանձնաժողովը կսկսի ռուսական բնական գազի դուրսբերումը եվրոպական շուկայից Մինչև 18 տարեկան անձանց էներգետիկ ըմպելիքների վաճառքը կարգելվի Արագածոտնի և Լոռու մարզերում 300-ից ավելի ավտոմեքենա հայտնվել են ճանապարհին ու չեն կարողանում տեղաշարժվել Թմրամիջոց 18-ամյա երիտասարդի մոտ. «անձնական օգտագործման համար է» Հիանալի է Մեսսիի և Ռոնալդուի հետ նույն առաջնությունում լինելը. Լևանդովսկին՝ ՉԼ-ում 101 գոլի մասին Տհաճ անակնկալ՝ Հայաստանի բնակիչների համար (տեսանյութ)Ի՞նչ է կատարվել. փորձել են կրակել տեսախցիկի ուղղությամբՋրի գնի հարցով նոր որոշում կա Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … փախլավաՆոր «Օրեշնիկ» հրթիռն ունակ է ոչնչացնել ստորգետնյա բունկերները «Միայն ավելի վատ կլինի»  ««Հայաստանը Եվրոպա՞ է». Փաշինյանը գնում է ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու ճանապարհով»  ՃՏՊ Շիրակի մարզում. 20 համարի երթուղայինը բախվել է ծառին. 5 վիրավոր կա Նոյեմբերյան համայնքի Դեբեդավան բնակավայրում գործարկվելու է էլեկտրական շչակ «Իզմիրլյան» ԲԿ-ի տնօրեն Արմեն Չարչյանի մասով նոր որոշում կա Փաշինյանը լուրջ բարդությունների է բախվել Գյումրիում Իրավիճակը՝ Վերին Լարսում Երբ ցիկլոնը կկորցնի ուժըԿոռուպցիան «պոզով-պոչով» չի լինում Հրդեհ՝ Բալահովիտի չշահագործվող մանկապարտեզում Արտակ Աղաբեկյանը դարձավ ոսկե մեդալակիր Թրամփն ուզում էր իմանալ՝ ինչ կարծիք ունեմ Պուտինի մասին. Ավստրիայի կանցլեր Լեհաստանի նախագահը Արևմուտքի զգուշացումներն է բերել Փաշինյանին Հրդեհ-վթար՝ Կոտայքի մարզում․ վիրավոր կա7 ոստիկան հեռացվել է համակարգից. մանրամասներ Ստեփանակերտում բացվել է առաջին դպրոցը պատերազմից հետո. պատմության այս օրը (27 նոյեմբեր)ՀՀ մեծ մասը ծածկված է ձյան շերտով․ հաստությունը կազմում է 30-40 սմԲազմաթիվ հասցեներ կհոսանքազրկվենԴոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացելՔԿ-ում իսկական քաոս է. Ովքե՞ր են ազատման դիմում գրել. «Հրապարակ» Փաշինյանի կախարդական փայտիկը ՔՊ-ից Ալխաս Ղազարյանի մոտ է. «Ժողովուրդ» Մանդատը հանձնածը վերջին կռիվը տվեց․ «Հրապարակ» ՍՄՍ-ով պաշտոնանկ լինելու սարսափը մարզեր է հասել. «Ժողովուրդ» Ընդդիմադիր պատգամավորին էլ «կխնդրեն» մանդատը վայր դնել․«Հրապարակ» Ձյուն, բուք, մերկասառույց. վարորդներին զգուշացնում ենՄեծ Բրիտանիայում կյանքից հեռացել է աշխարհի ամենատարեց տղամարդը Սա կարող է լինել իմ վերջին մրցաշրջանը «Մանչեսթեր Սիթիում». Դե Բրույնե ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի համար դռները «բաց են». Պուտինի օգնական Որսագողության դեպք՝ Խոսրովի անտառին սահմանակից տարածքում. կանխել են ռենջերները և էկոպարեկները (տեսանյութ)
Ամենադիտված