Պատմության այս օրը (հոկտեմբերի 29)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ - Ինսուլտի դեմ պայքարի համաշխարհային օր, Կամբոջա՝  Թագադրման օր, Թուրքիա՝ Հանրապետության օր , Ռուսաստան՝ Պահպանության ծառայության աշխատողի օր:

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

1899 - ծնվել է ամերիկացի հայազգի կինոդերասան Ակիմ Թամիրովը (Հովակիմ Թամիրյանց):

1907 - վախճանվել է  հայ հասարակական-քաղաքական և հոգեոր-մշակությային գործիչ Մկրտիչ Ա Վանեցին (Խրիմյան Հայրիկ):

1914 - Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Կովկասյան ճակատում Սև ծովից մինչև Ուրմիա լիճը՝ 720 կմ երկարությամբ, սկսվել են մարտական գործողությունները թուրքական 300 հազարանոց և  ռուսական 200 հազարանոց բանակների միջև։

1919 - հայ-ադրբեջանական պատերազմի ժամանակ Ջավադ-Բեկ Շիխլինսկու բանակը Աբդալյագից շարժվել է Տեղ գյուղի հայկական դիրքերի ուղղությամբ՝ նպատակ ունենալով բացել ճանապարհը դեպի Գերյուսի: Սկսվել է ադրբեջանական ուժերի Զանգեզուրյան արշավանքը:

1920 - Հայաստանում հաստատվել է խորհրդային իշխանություն:

1926 - տեղի է ունեցել Երևանի ձեթ-օճառի և փայտամշակման գործարանների հանդիսավոր բացումը:

1928- տեղի է ունեցել Լենինականի Մայիսյան ապստամբության անվան տեքստիլ գործարանի և հիդրոէլեկտրակայանի հանդիսավոր բացումը:

1929 - բացվել է Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնը:

1933 - տեղի է ունեցել Կիրովականի քիմիական կոմբինատի և Դավալուի ցեմենտի գործարանի բացումը:

1934 - տեղի է ունեցել Երևան-Քանաքեռ երկաթգծի հանդիսավոր բացումը:

1949 – վախճանվել է հայազգի միստիկ փիլիսոփա Գեորգի Գյուրջիևը:

1959 - վախճանվել է նշանավոր թատերական ռեժիսոր և թատերագետ Լևոն Քալանթարը:

1965 - Երևանում բացվել է Մ. Նալբանդյանի արձանը:

1970 - տեղի է ունեցել Հրազդանի լեռնաքիմիական կոմբինատի ցեմենտի գործարանի գործարկումը:

1971 - վախճանվել է հայ խորհրդային ճարտարապետ Միքայել Մազմանյանը:

2015 - Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված գիտաժողովի ավարտին Մոսկվայի հայկական եկեղեցու տարածքում տեղադրվել է Նիկոլայ 2-րդի կիսանդրին:

2018 - գործարար Սիլվա Համբարձումյանը հայտարարել է, որ հանքերի շահագործման լիցենզիա ստանալու համար 2008 թվականին 14 միլիոն դոլար կաշառք է տվել բնապահպանության նախկին նախարար Արամ Հարությունյանին:

2019 - Սերգեյ Շոյգուի այցը Հայաստան սկսվել է Գյումրիից: Նախարարն այցելել է ռուսական 102-րդ ռազմաբազա, այցելել թանգարան և ուղղափառ եկեղեցի:

2020 - Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժաանակ Ռուսաստանի Դաշնության միջնորդական ջանքերի շնորհիվ, ԿԽՄԿ-ի և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի դաշտային թիմի մասնակցությամբ հայկական կողմին է փոխանցվել ռազմական գործողությունների ընթացքում երեսուն զոհված հայ զինծառայողների մարմինները։

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

1607 – Արման Ժան ԴյուՊլեսսի դե Ռիշելյեն Սորբոնի համալսարանում պաշտպանել է դիսերտացիա և ստացել հոգևոր դոկտորի աստիճան:

1787 – տեղի է ունեցել Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտի «Դոն Ժուան» օպերայի առաջին բեմադրությունը:

1812 - Փարիզի Գրենելյան դաշտում գնդակահարվել են Նապոլեոնի դեմ դավադրություն հյուսած Մալեի 30 մասնակիցները:

1837 - Միսիսիպի գետի վրա այլ նավի բախվելու հետևանքով խորտակվել է  «Monmouth» շոգենավը, որի արդյունքում խեղդվել են շոգենավում գտնվող բոլոր 300 հնդկացիները:

1863 – Ժնևում հիմնադրվել է Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեն։

1879 - ծնվել է գերմանացի քաղաքական գործիչ և դիվանագետ Ֆրանց ֆոն Պապենը:

1897 - ծնվել է գերմանացի քաղաքական և պետական գործիչ Յոզեֆ Գեբելսը:

1901 – ծնվել է ամերիկացի համր ֆիլմերի դերասանուհի Միլդրեդ Հարիսը:

1918 - ստեղծվել է Ռուսական երիտասարդների կոմունիստական միությունը (հետագայում կոմերիտմիություն):

1922 - իտալական ֆաշիստների դեպի Հռոմ քայլերթի  արդյունքում Իտալիայի թագավոր Վիկտոր էմմանուիլ 3-րդը Բենիտո Մուսոլինիին նշանակել է վարչապետ:

1923 - Օսմանյան կայսրության կործանումից հետո Թուրքիան դարձել է հանրապետություն:

1924 – վախճանվել է անգլիացի գրող և դրամատուրգ Ֆրենսիս Էլիզա Բյորնեթը:

1945 – արտոնագիր ստանալուց ավելի քան 57 տարի անց Նյու-Յորքում վերջապես առաջին անգամ սկսել են վաճառել գնդիկավոր գրիչներ:

1947 - չոր սառույցը առաջին անգամ օգտագործվել է անձրև առաջացնելու համար:

1950 – ծնվել է թուրք քաղաքական գործիչ Աբդուլլա Գյուլը:

1954 - ծնվել է ռուս քաղաքական և պետական գործիչ, Ինգուշեթիայի առաջին նախագահ Ռուսլան Աուշևը:

1955 - «Նովոռոսիյսկ» լինկորնը խորտակվել է Սևաստոպոլի ծոցում, որի արդյունքում զոհվել է 614 մարդ:

1956 - իրականացվել է «Կադեշ» օպերացիան և սկսվել է Սուեզյան ճգնաժամը: Իսրայելը Ֆրանսիայի և Մեծ Բրիտանիայի աջակցությամբ ներխուժել է Սինայան թերակղզի, որպեսի ապահովի իսրաելական նավերի  ազատ նավարկությունը:

1957 - Իսրայելի քնիսեդում նռնակի պայթյունից վիրավորվել են  վարչապետ Դավիդ Բեն-Գուրիոնն ու հինգ նախարարներ:

1961 - Սիրիան դուրս է եկել Միացյալ արաբական հանրապետության կազմից:

1969 - ARPANET ծրագրի շրջանակներում առաջին անգամ երկու համակարգիչների միջև իրականացվել է տեղեկատվության փոխանցում: Դա նշանակել է Համացանցի ծնունդ:

1971 - ծնվել է ֆիզիոթերապիան. պարզվել է, որ թույլ էլեկտրական հոսանքը օգնում է կոտրված ոսկորին շուտ լավանալ:

 1976 - ՍՍՀՄ-ում մարտական հերթապահություն է սկսել իրականացնել Հրթիռային հարձակման ահազանգման համակարգը:

1998 - ԱՄՆ-ում տիեզերք է թռել 77 տարեկան և 103 օրական ամենատարեց աստղագնացը՝ Ջոն Գլենը:

2003 - վախճանվել է իտալացի օպերայի տենոր երգիչ Ֆրանկո Կորելլին:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am