ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Հայկական անակընկալը» էրդողանի համար

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Regnum.ru-ն գրում է, որ դեռ վերջերս, հատկապես Պրահայում Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի անձնական հանդիպումից հետո, թվում էր, թե երկու երկրների ղեկավարների միջև երկխոսությունը սկսում է կայուն բնույթ ստանալ։ Ամեն ինչ գնում էր դեպի դա։ Թուրքական Ulusal հեռուստաալիքը  հղում անելով Թուրքիայի ԱԳՆ-ի անանուն աղբյուրին գրել էր, որ «Անկարան պետք է դա անի տաք հետքերով»։

Այդ կապակցությամբ թուրք դիվանագետներին մոտ կանգնած աղբյուրները պնդում էին, որ Էրդողանը այդ հարցը քննարկել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, և որ ռուսական կողմն աջակցում է Անկարա-Երևան երկկողմ ձևաչափին, որն այժմ իրականացվում է միայն երկու երկրների հատուկ ներկայացուցիչների մակարդակով։ «Մթնոլորտը դրական է, անիմաստ է Էրդողան-Փաշինյան հանդիպումն անցկացնել երրորդ երկրների տարածքում, - պնդել է թուրքական TRT հեռուստաընկերությունը,- այն կարող է անցկացվել Կարսում, Անկարայում կամ նույնիսկ Երևանում»։

Միաժամանակ հայկական կողմը հայտարարել էր, որ պատրաստ է Թուրքիայի հետ երկխոսության «առանց նախապայմանների», մինչդեռ Անկարան հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը կապում էր Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման և այսպես կոչված Զանգեզուրի միջանցքի բացման հետ։ Եվ այդ ուղղությամբ Մոսկվայում, Բրյուսելում, Թբիլիսիում և Վաշինգտոնում կայացած դիվանագիտական ​​մարաթոնից հետո թունելի վերջում կարծես լույս հայտնվեց, երբ Ալիևը և Փաշինյանը գրեթե միաժամանակ հայտարարեցին «մինչև այս տարվա վերջ խաղաղության պայմանագիր ստորագրելու հնարավորության մասին»։ Ավելին, Փաշինյանը Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում ասել է, որ «քաղաքական կենտրոնները պատրաստ չեն ճանաչելու ԼՂ անկախությունը, և մենք պետք է հաշտի նստենք դրա հետ»։

Նա նշել է, որ Ադրբեջանի հետ առաջարկվող խաղաղության պայմանագրում Լեռնային Ղարաբաղի հիշատակումն ընդհանրապես կարող է չլինել, որ այդ հակամարտության խնդիրը պետք է տարանջատվի Բաքվի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացից, որի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչում է Երևանը։ Օրերս էլ Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն էլ ասել է, որ պատրաստ է Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հետ հանդիպման։
Եվ հանկարծակի խզում: Ալիևը, ելույթ ունենալով Շուշայում, հայտարարել է հետևյալը. «Հայաստանը պետք է իմանա, որ ներկա վիճակում մեզ զսպում է ոչ թե Հայաստանի ինչ որ հովանավորի հայտարարությունը, այլ մեր քաղաքականությունը։ Սա պետք է հասկանան, որպեսզի երկրորդ անգամ չդառնան նրանց զոհը, ովքեր նստած են արտասահմանում ու տարածաշրջանը ցանկանում են դարձնել խաղահրապարակ։ Եթե ​​հարկ լինի, մենք ևս մեկ անգամ դա ցույց կտանք ու կհասնենք մեր ուզածին»։

Փաշինյանը սրան բացասաբար է արձագանքել Ալիևին մեղադրելով հոկտեմբերի 31-ին Սոչիում Պուտինի մասնակցությամբ ընդունված Եռակողմ հայտարարության խախտման մեջ, որը պարունակում է «ուժի կիրառումից և դրա կիրառման սպառնալիքից զերծ մնալու մասին» կետ։ Միևնույն ժամանակ, թվում է, թե Ալիևը Հայաստանի արտաքին հովանավորների տակ առաջին հերթին նկատի ունի Իրանը, որը զինված ուժեր է կենտրոնացրել Ադրբեջանի հետ սահմանին և այնտեղ զորավարժություններ է անցկացնում։ Բայց Էրդողանն է հստակություն  մտցրել իրավիճակի գնահատման մեջ: Թյուրքական պետությունների կազմակերպության 9-րդ գագաթնաժողովին մասնակցելու համար Սամարղանդ մեկնելուց առաջ ճեպազրույցում, խոսելով Երևանի հետ հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարների մասին, նա ասել է, որ «Ֆրանսիայում և ԱՄՆ-ում հայկական համայնքները ճնշում են գործադրում, ինչն արտահայտվում է գործընթացի վրա, և ամեն ինչ կախված է Հայաստանի ղեկավարությունից»:


Այսինքն Թուրքիան, ի լրումն Հայաստանին ներկայացրած  նախկին նախապայմանների, սկսել է ներմուծել նորերը՝ կապված արևմտահայ սփյուռքին «սանձելու» հետ։ Անկարան զգացել է, որ ԱՄՆ-ն այժմ մտադիր է «ուղիղ կամուրջ» կառուցել Թուրքիայից դեպի արևմտյան հայկական սփյուռք: Երևում է, նրանք Էրդողանին առաջարկում են բացել Ադրբեջանի կողմից պարտադրված պատառաքաղը և Հայաստանի հետ երկկողմ հարաբերությունները և ԼՂ հիմնախնդիրը տանել զուգահեռ ուղղությամբ՝ դրանց մեջ ներառելով արևմտահայ սփյուռքի հետ կապված պատմություններ։ Անկարային հրավիրում են Անդրկովկասում խաղալ այլ սցենարով, փոխել իր վերաբերմունքը ԼՂ կարգավիճակի նկատմամբ, և ներկայացնել «նոր ստեղծագործական մոտեցում» Երևանի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար։ Եվ ոչ միայն դա:

Վաշինգտոնը կարող է առաջարկել իրավիճակը դիտարկել 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության հարցում Թուրքիայի կողմից մեղքն ընդունելու պրիզմայով, որպեսզի թուրք-հայկական հարաբերությունները տեղափոխվեն հատուկ ձևաչափ՝ առանց Բաքվի մասնակցության։ Միաժամանակ չի կարելի բացառել, որ Անկարան դուրս բերվի ղարաբաղյան խաղից և ինտեգրվի աշխարհաքաղաքական սխեմային՝ հաշվի առնելով քրդական գործոնը։ 
Այլ կերպ ասած ղարաբաղյան հիմնախնդիրը սկսում է նորովի միջազգայնանալ, ինչը Բաքվում առաջացնում է սրված քաղաքական նյարդայնություն։ Այս ճանապարհին առաջին քայլերն արդեն արվել են։ Հայաստանին հաջողվել է «փոխատեղության» հասնել, հակամարտության գոտում ԵՄ դիտորդներ են հայտնվել։ Ինչքան էլ, որ դա թերագնահատվի, բայց այդ գործողությունները սկսել են խոչընդոտել Ադրբեջանի կարողությունը հավասարակշռել զինված հակամարտության եզրին: Բաքուն չի կարողացել կանխել Երևանի նման քայլերը։

Ի՞նչ է լինելու հաջորդիվ: Կամ Էրդողանը կընդունի ամերիկացիների առաջարկած խաղի կանոնները և անկախ երկխոսության մեջ կմտնի Փաշինյանի հետ։ Կամ պետք է պատրաստ լինել «Հայկական հարցը» համաշխարհային քաղաքականություն ներմուծելու գործոնին, և այդ դեպքում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև նոր պատերազմի վտանգ կլինի։ Ալիևը Սամարղանդում հանդիպել է Էրդողանի հետ. Քննարկվել են նոր պայմաններում տարածաշրջանային անվտանգության խնդիրները և Սոչիի Պուտին-Ալիև-Փաշինյան հանդիպման արդյունքները։ Հետագայում, հնարավոր է, լինի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի վերակենդանացում, և այդ ձևաչափով բանակցությունները վերսկսվեն։ Անդրկովկասում սկսվում է մի նոր, հավանաբար երկար ու դժվար փուլ։ Էրդողանին արդեն «ազդանշան» են ուղարկել:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular