Ծանոթ ու միառժամանակ անհայտ… Կալաշնիկովի ինքնաձիգ
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԿալաշնիկով ինքնաձիգը ձեռքի հրազենի այն տեսակն է, որը ստեղծվել է դրա ստեղծող Միխայիլ Կալաշնիկովի 7,62 մմ տրամաչափի պարկուճի համար ինքնաձիգ ստեղծելու գաղափարի հիման վրա: Խորհրդային բանակում այն պաշտոնապես սպառազինության մեջ է մտել 1949 թվականին:
Առօրյա կյանքում, կենցաղում և արտասահմանյան գրականությունում այդ ինքնաձիգը ունի «AK-47» հապավումը, բայց դա ճիշտ չէ. պաշտոնական փաստաթղթերում զենքի այդ մոդելը կոչվում է «AK», քանի որ «AK-47»-ը որոշակի փոփոխությունների ենթարկվելով և մակնիշի անվանումը փոխելով սկսվել է արտադրվել 1948 թվականից:
Կալաշնիկով ինքնաձիգի ստեղծման պատմությունը ներառում է դրա արդիականացման չորս փուլ: Կալաշնիկովի առաջին «AK-46» ինքնաձիգը ստեղծվել է 1946 թվականին, սակայն այդ նմուշը այնքան էլ չի օգտագործվել, որից հետո արտադրվել են նորացված AK և AKS-երը: 50-ականների վերջին նրանց փոխարինել է AKM- ը, որը 1974 թվականին իր տեղը զիջել է AK-74- ին, 1993 թվականից այն փոխարինվել է AK-74M- ով, իսկ 2000-ականների սկզբին հայտնվել է «100-րդ շարքը»: «100-րդ շարքի» մշակման ընթացքում որպես հիմք օգտագործվել է AK-74M-ը, ընդ որում ստեղծվել է ստանդարտ և կրճատված ինքնաձիգ 5,56 մմ պարկուճի համար ՝ AK-101 և AK-102, ինչպես նաև դրանց փոփոխությունները ավելի հզոր 7,62 մմ պարկուճի համար AK- 103 և AK-104: Բացի այդ, ստեղծվել է նույն շարքին պատկանող 5,45 մմ տրամաչափի պարկուճի համար նախատեսված նոր կոմպակտ AK-105 ինքնաձիգ:
Կալաշնիկով ինքնաձիգի ժողովրդականությունը հիմնված է դրա հուսալիության, թեթևության և դիզայնի պարզության վրա: Օրինակ այն քանդելու և հավաքելու համար պահանջվում է ոչ ավելի, քան մեկ րոպե: Բացի դա տարբեր տրամաչափի պարկուճներով կրակելու համար ինքնաձիգը փոփոխելը հնարավորություն է տվել այն արտադրել շատ այլ երկրներում: Դա հանգեցրել է այն փաստին, որ արտադրված նման ինքնաձիգների թիվը հասել է մոտ 100 միլիոնի, և ավելի քան հիսուն երկրների բանակներ զինված են Կալաշնիկով ինքնաձիգով:
AK- ն այնքան տարածված է աշխարհում, որ վաղուց դարձել է ոչ միայն զենք, այլ նաև բախտի խորհրդանիշ: Որոշ երկրներ, ինչպիսիք են Զիմբաբվեն, Կոնգոն և այլ երկրներ, Կալաշնիկովի ինքնաձիգը տեղադրել են իրենց գերբերի վրա, իսկ Մոզամբիկն ու Նոր Զելանդիան թղթադրամների վրա: Եգիպտոսում իսրայելցիների նկատմամբ տարած հաղթանակից հետո անգամ տեղադրվել է AK-ի հուշարձանը:
Կ․Խաչիկյան