ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Իրավիճակը Ղարաբաղում կարող է զարգանալ «Մոսկվայի ժամանակով»

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Ng.ru-ն գրում է, որ Մոսկվայում և Վաշինգտոնում ղարաբաղյան Գորդյան հանգույցը կտրելու ևս մեկ փորձ է արվել։ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը Ռուսաստանի մայրաքաղաքում բանակցություններ է վարել Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հետ։ Միաժամանակ ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը հեռախոսազրույց է ունեցել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ։
Ռուսաստանի և Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունների ղեկավարներն անցել են երկկողմ հարաբերությունների ողջ սպեկտրը, ինչը բացահայտել է ոչ միայն դիրքորոշումների մեծ մասի համընկնում, այլ նաև կողմերի տեսակետների որոշ տարբերություններ։

Խոսքը, մասնավորապես, Հայաստանում եվրոպական քաղաքացիական դիտորդների առաքելության տեղակայման մասին է։ ՀԱՊԿ-ի հետ Հայաստանի խնդիրները նույնպես «լուծված» չեն, բայց այստեղ փոքր դրական տեղաշարժեր կան։ Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավարը հայտարարել է, որ Երևանը չի հրաժարվում ՀԱՊԿ առաքելությունից,կա նախագիծ, և դրա վրա աշխատանքները շարունակվում են։ Պարզաբանելով, թե ինչու դա տեղի չի ունեցել մինչ այժմ, Միրզոյանը հիշեցրել է, որ Հայաստանի համար առանցքայինն այն էր, որ «մեր պատկերացմամբ ՀԱՊԿ գործընկերներն անուղղակիորեն, բայց պատասխանատվության հստակ ոլորտ չեն ճանաչել»։ Ի պատասխան Լավրովը գոհունակություն է հայտնել լսածից։ Նա հիշեցրել է, որ ՀԱՊԿ ԱԳ նախարարների կողմից նախագծի ստեղծմանը շատ ժամեր են հատկացվել։ «Խնդիրն այն է, որ պետությունների և կառավարությունների ղեկավարները ստորագրեն։ ՀԱՊԿ-ը պատրաստ է դրան: Ուրախ եմ, որ Հայաստանը չի հրաժարվում այն հնարավորությունից, որը բխում է տարածաշրջանի անվտանգության շահերից»,- ասել է Լավրովը։


Միաժամանակ առավել քան ակնհայտ է, ինչպես «Ng.ru»-ի հետ զրույցում ասել է քաղաքական դիտորդ Դավիթ Պետրոսյանը, որ ԵԱՏՄ շրջանակներում դաշնակիցների միջև կա ամբողջական փոխըմբռնում։ «Ընդհանուր առմամբ, ակնհայտ է, որ երկկողմ հարաբերություններում իրավիճակը հեռու է իդեալականից, կուտակվել են բազմաթիվ խնդիրներ, բայց ակնհայտ է նաև մեկ այլ բան. կողմերը մշտական ​​կապ են պահպանում և մտադիր են հաղթահարել կուտակված հակասությունները և անցնել ավելի սերտ փոխգործակցության»,- ասել է Պետրոսյանը: Նրա խոսքով, ինչ վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, կողմերը վերահաստատել են իրենց հավատարմությունը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից սկսած պետությունների ղեկավարների բոլոր եռակողմ հայտարարություններին։ «Միևնույն ժամանակ, հայկական կողմը շատ հստակ ուրվագծել է այն փաստը, որ այդ հիմնարար փաստաթղթում գործնականում չկա որևէ կետ, որը Բաքուն չի խախտել։ Այդ առումով նախարար Միրզոյանն ընդգծել է Հայաստանի դաշնակիցների և գործընկերների կողմից ակտիվ քայլերի անհրաժեշտությունը, որպեսզի Ադրբեջանը կատարի իր պարտավորությունները և դադարեցնի ուժի կիրառման պրակտիկան և ուժի կիրառման սպառնալիքը։ Ուշադրության կենտրոնում է եղել նաև Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակման հարցը։ Բայց Բաքվի դիրքորոշումն այս հարցում կոշտ է, և մինչ այժմ նա չի ենթարկվել որևէ ճնշման։ Ի միջի այլոց, նա հրաժարվում է կատարել նաև ՄԱԿ-ի դատարանի համապատասխան որոշումը»,- ասել է Դավիթ Պետրոսյանը։
Նախարարները վերահաստատել են երեք երկրների՝ Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների միջև եռակողմ համաձայնագրերի բոլոր ոլորտներում բանակցային գործընթացի արագ վերսկսման կարևորությունը։ 


Ինչպես «ՆԳ»-ի հետ զրույցում ասել է քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Խանբաբյանը, երկար ընդմիջումից հետո Արարատ Միրզոյանի այցը Մոսկվա, հակառակ բազմաթիվ սպասումների, տեղի ունեցավ դրական ֆոնի վրա։ Ավելին, հայկական կողմը Մոսկվայից զգալի աջակցություն է ստացել ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման իր մոտեցումների համար։ «Մասնավորապես, շատ կարևոր է այն, որ Ռուսաստանը կիսում է այն մոտեցումը, որ Լեռնային Ղարաբաղում հայերի հետագա կարգավիճակը պետք է մշակվի Ադրբեջանի իշխանությունների և Ստեփանակերտի ներկայացուցիչների միջև անմիջական շփման միջոցով»,- նշել է փորձագետը։ Նրա խոսքով, Փաշինյանը հենց դրա մասին է խոսում, ինչի համար նրան սուր քննադատության է ենթարկում Հայաստանի ընդդիմությունը, որը պնդում է, թե Հայաստանը փորձում է ազատվել 120 հազար ղարաբաղցի հայերի ճակատագրի պատասխանատվությունից։


Ստացվում է, որ հենց այդ մոտեցումն է լիովին համընկնում Ռուսաստանի մոտեցման հետ։ Պատահական չէ, որ Սերգեյ Լավրովն անդրադարձել է այն մշակված մեթոդներին, որոնք պետք է կիրառվեին Կոսովոյի սերբերի և Դոնբասում ռուս փոքրամասնության դեպքում։ Սակայն ռուս նախարարը միաժամանակ ընդգծել է, որ այդ պայմանավորվածությունները չեն իրականացվել, ուստի կողմերը պետք է հույսը դնեն Ռուսաստանի վրա։ Ավելին, Լավրովն ընդգծել է, որ Մոսկվան ցանկություն չունի Արևմուտքի հետ խոսելու Հարավային Կովկասի խնդիրների մասին:


«Չնայած Մոսկվայի սուր հռետորաբանությանը, ըստ ամենայնի, արևմտյան գործընկերները մտադիր չեն նվազեցնել իրենց ակտիվությունը Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում և հատկապես Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի կնքման հարցում»,- կարծում է Պետրոսյանը։


Միրզոյանի Մոսկվա կատարած այցի ընթացքում հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի միջև։ Այնուամենայնիվ, այստեղ կա մի նրբերանգ. Բլինկենն ու Փաշինյանը խոսել են ոչ այնքան Լեռնային Ղարաբաղի, ոչ այնքան Լաչինի միջանցքի շրջափակման, այլ ընդհանրապես հայ-ադրբեջանական հաշտեցման գործընթացի և ապագա խաղաղության պայմանագրի կնքման մասին, որին Ամերիկան ​​ձգտում է օգնություն ցուցաբերել։ Բլինկենը շնորհակալություն է հայտնել վարչապետ Փաշինյանին խաղաղության շարունակական հանձնառության համար և կոչ է արել կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել չլուծված խնդիրների լուծումներ մշակելու համար։


Դավիթ Պետրոսյանի խոսքով, ԼՂ կարգավորման և Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի կնքման հարցում քաղաքական-դիվանագիտական ​​մրցակցությունը մնում է: Բացի այդ, ինչպես ընդգծել է Պետրոսյանը, Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի հարցում տարաձայնություններն ավելի քան բավարար են։ Այդ մասին է վկայում նախագահ Իլհամ Ալիևի վերջերս արված հայտարարությունը, ով ասել է, որ Հայաստանը չի կարողանա խաղաղ ապրել իր տարածքում, եթե չընդունի Ադրբեջանի պայմանները։ Ի պատասխան Միրզոյանը Մոսկվայում նշել է, որ Երևանի դիրքորոշումը մնում է նույնը՝ որոշումներ կարելի է կայացնել միայն բանակցությունների միջոցով։ Հայաստանը նաև հավատարիմ է մնում ապագա հաշտեցման, տարածաշրջանում հաղորդակցությունների բացման, սահմանների սահմանազատման վերաբերյալ ղեկավարների բոլոր եռակողմ հայտարարություններին։ «Այսպիսով, ստացվում է, որ Ռուսաստանը, մի կողմից, և հավաքական Արևմուտքը, մյուս կողմից, որոշակիորեն մրցակցում են իրենց ազդեցությունն ուժեղացնելու ոչ այնքան բուն հակամարտող երկրների, որքան նրանց միջև առկա հակասությունների լուծման հարցերում»,- կարծում է Խանբաբյանը։ Նրա կարծիքով, դժվար է ասել, թե ինչան ամեն ինչ կգնա, քանի որ հակակրեմլյան որոշակի տրամադրությունները, որոնք Լաչինի միջանցքում ռուս խաղաղապահների անտարբեր դիրքորոշման պատճառով սկսել են տարածվել Հայաստանում, ամենայն հավանականությամբ կնվազեն։


«Հայ հանրությանը կարելի է համոզել, որ Ռուսաստանը շատ դրական է վերաբերվում Ղարաբաղում հայ բնակչության հետագա մնալու և հայերին, ի տարբերություն Բաքվի դիրքորոշման, որոշակի կարգավիճակ տալու խնդրին։ Խոսքը լեզվի, մշակույթի, տնտեսական զարգացման հնարավորությունների մասին է։ Ու թեև որոշ հայ դիտորդներ արդեն ասում են, որ Ռուսաստանը փաստացի հաստատում է, որ Լեռնային Ղարաբաղը պետք է լինի Ադրբեջանի կազմում, բայց Ռուսաստանը նախկինում երբեք այլ մոտեցում չի էլ ցուցաբերել։ Այո, Ադրբեջանի կազմում, բայց միևնույն ժամանակ ունենալով որոշակի մակարդակի անկախություն և այդ տարածաշրջանում հետագա բնակության երաշխիքներ»,- ընդգծել է հայ քաղաքագետը։


Եվ եթե Ռուսաստանը ձեռնամուխ է եղել հենց նման ծրագրի իրականացմանը, ապա դա իրականում նշանակում է, որ նա չի պատրաստվում դուրս բերել իր խաղաղապահ զորախումբը Լեռնային Ղարաբաղից։ Հասկանալի է, որ հնարավոր չէ մեկ գիշերվա ընթացքում հասնել գործերի այնպիսի իդեալական վիճակի, որը կբավարարի բոլորին: Դա շատ երկար և շատ բարդ գործընթաց է: Եվ այդ ամբողջ ընթացքում, բնականաբար, ռուս խաղաղապահները պետք է ապահովեն Լեռնային Ղարաբաղի հայության հետ մնացած հատվածի անձեռնմխելիությունն ու զարգացումը։ Ուստի պետք չէ ասել, որ Ռուսաստանը հեռանում է Ղարաբաղից կամ դավաճանում է ղարաբաղի հայերին։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular