ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Խոշոր խաղադրույքներով խաղ»

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Politexpert.net-ը գրում է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը փոխանակվել են հրետանային «սիրալիություններով», հետո միմյանց մեղադրել գնդակոծության մեջ: Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է, որ մայիսի 10-ի երեկոյան հայկական զինված ուժերը կրակ են բացել ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ։ Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը շտապել է հերքել նշելով, որ հակառակորդն է սկսել հրետանային և ականանետային գնդակոծությունը։ Նշվել է, որ կրակն ուղղված է եղել Սոթք գյուղի ուղղությամբ, կան վիրավորներ, կրակ է բացել վիրավոր զինծառայող տեղափոխող շտապօգնության մեքենայի վրա։

Հարվածների այս փոխանակումը կարող էր աննկատ մնալ լայն լսարանի կողմից, եթե չլիներ մի «բայց»։ Մայիսի 10-ին Rybar Telegram ալիքը տեղեկատվություն է հրապարակել Սև ծովի հարավ-արևելյան հատվածում ամերիկյան RQ-4B Global Hawk անօդաչու թռչող սարքի գործունեության մասին։ «Միևնույն ժամանակ, ամերիկյան հետախուզության աշխատակիցը կարող էր այդ գոտում լինել ևս մեկ նպատակով՝ հետևելու Հայաստանի շուրջ ստեղծված իրավիճակին։ Դատելով միտումներից Արցախում ռազմական գործողությունները կարող են վերսկսվել Ուկրաինայի Զինված ուժերի հարձակման հետ միաժամանակ»,- գրառել է հեղինակը։

Մերձավոր Արևելք-Կովկաս հետազոտական ​​կենտրոնի տնօրեն, գրող, Մերձավոր Արևելքի հարցերով փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովը PolitExpert-ին տված հարցազրույցում ասել է, որ այդ ամենը տեղի է ունեցել արևմտյան միջնորդությամբ Բաքվի և Երևանի միջև ակտիվ դիվանագիտական ​​գործընթացի ֆոնին: Քաղաքագետի խոսքով հայտարարվել է մի ամբողջ բանակցային ցիկլ, որը կոչվում է բրյուսելյան հարթակ։ «Այդ ֆոնին սրացումն անտրամաբանական է։ Տպավորություն է ստեղծվում, որ կա երրորդ ուժի գործոն, որը դժգոհ է բանակցային գործընթացից։ Եվ այդպիսի մարդիկ կան և՛ Բաքվում, և՛ Երևանում»,- ասել է Տարասովը։

Փորձագետի խոսքով Հայաստանում կան խմբեր, որոնք դժգոհ են խաղաղության համաձայնագրից, որի նախագծի տեքստն արդեն կա, բայց չի հրապարակվել, և ըստ որի Փաշինյանը հանձնում է Ղարաբաղը: Մյուս կողմից, որոշ ադրբեջանցիներ կասկածում են, որ Ալիևն ընդունում է Սան Մարինոյի կարգավիճակի տարբերակով Ղարաբաղի հատուկ կարգավիճակի հայեցակարգը՝ բայց Ադրբեջանի կազմում, և դա որոշ ուժերի հարիր չէ։ «Կողմերը հրապարակայնորեն ցույց են տալիս համաձայնագրի տեքստում Ղարաբաղի կարգավիճակի վերաբերյալ դիրքային պահերի անզիջողականությունը,- ասել է քաղաքագետը,- բայց եթե դա այդպես է, ապա բանակցային գործընթացն անհնար է, սակայն այն ընթանում է, ինչը նշանակում է, որ կան փոխզիջումային տիպի կուլիսային պայմանավորվածություններ, որոնց մասին կողմերը հրապարակավ չեն հայտարարում։ Նման կասկածները որոշակի ուժերի մոտ այնպիսի զգացողություն է ստեղծում, որ Ալիևը զիջում է Բաքվի շահերը, իսկ Փաշինյանը դավաճանում է Երևանին։ Արդյունքում խաղը սրվում է սահմանային գոտում: Նման անոմալ գործընթացներն այլ բացատրություններ չունեն»։

RQ-4B Global Hawk անօդաչու թռչող սարքի թռիչքի վերաբերյալ փորձագետը նշել է, որ Արևմուտքը մասնավորապես կառչելով Ղարաբաղից իսկապես ակտիվանում է տարածաշրջանում։ Միացյալ Նահանգները և դաշնակիցները հրապարակայնորեն հայտարարում են խաղաղության հասնելու իրենց ենթադրյալ շահագրգռվածության մասին, սակայն իրականում հարցը  Ռուսաստանին տարածաշրջանից դուրս մղելու մասին է: Տարասովի խոսքով, հարցը, մասնավորապես, Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային երթուղու իրականացման մեջ է։ Միջանցքը ապահովում է մուտք դեպի Պարսից ծոց, դեպի Հնդկաստան և հատվում է Պեկինի «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախագծի հետ, և որով Արևմուտքը հետաքրքրված չէ։

«Ի դեպ, այդ համատեքստում արժե դիտարկել Իմրան Խանի հետ կապված Պակիստանի իրադարձությունները, որտեղ կա ապակայունացում։ Այդ գործընթացը կապված է նաև չինական ուղղությամբ հիմնական հաղորդակցությունների հետ։ Արևմուտքը  գրկել է Բաքվին ու Երևանին, սեղմել և պահում է իր գրկում, նրանք ցանկանում են Մոսկվայից խլել նախաձեռնությունը, որպեսզի Անդրկովկասյան երկրներին պահեն նման վիճակում»,- կարծիք է հայտնել քաղաքագետը։

Սահմաններին սրացումը օբյեկտիվորեն նպաստում է քաոսի ստեղծմանը, ինչը ձեռնտու է արևմտյան կողմին։ Տարասովի խոսքով, Ռուսաստանի հակառակորդները փորձում են պարտադրել իրենց սեփական հայեցակարգը, որը միայն ապակայունացնելու է իրավիճակը տարածաշրջանում։«Խաղը լավ է ընթանում: Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանը համոզիչ հաղթանակ տարավ, բայց դիվանագիտության մեջ պարզապես պարտվում է, քանի որ Հայաստանն է արևմտյան հարթակներում բանակցությունների նախաձեռնողը և Բաքվին քթից բռնած ման է տալիս»,- ասել է փորձագետը։

Վրաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը, Ղարաբաղում սրումը և Պակիստանում ցույցերը հսկայական մեծ նախագծի մեկ շղթա են, համոզված է politexpert-ի զրուցակիցը։ Իրավիճակն այլևս անհնար է գնահատել նայելով հյուսիսից Արաքս, պետք է իրադարձությունները ընկալել հարավից դեպի Արաքս, այսինքն Իրանի, Թուրքիայի և այլ երկրների աչքերով, քանի որ նրանք լուրջ ազդեցություն ունեն անդրկովկասյան գործընթացների զարգացման վրա։

«Շատ հավանական է, որ Անդրկովկասի որոշ պետություններ անհետանան աշխարհագրական քարտեզից... և դրան պետք է նորմալ վերաբերվել։ Լենին-Ստալինի գծած այն սահմանները, որոնք ժառանգել են նախկին խորհրդային հանրապետությունները, կարող են փոխվել»,- կարծիք է հայտնել քաղաքագետը։

Տարասովի խոսքով, անդրկովկասյան վառոդի տակառը ներկայումս չի պայթի, քանի որ կողմերը, տարբեր պատճառներով, պատրաստ չեն երրորդ ղարաբաղյան պատերազմին։ «Բիկֆորդյան քուղը աստիճանաբար մոտեցվում է վառոդի տակառին, սակայն Հայաստանը պատրաստ չէ նոր հակամարտության, իսկ Ադրբեջանական զինուժը, չնայած տեղային առումով ուժեղ է, բայց զսպող գործոնները շատ են»,- եզրափակել է Տարասովը:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular