Ադրբեջանը Կարմիր Խաչին օգտագործել է իր խնդիրը լուծելու նպատակով. ԿԽՄԿ-ն վախեցած է Բաքվի արձագանքներից. Սիրանուշ Սահակյան

Այս միջադեպը դժվար է տեղավորվում միջազգային իրավունքի տրամաբանության ներքո: Այս մասին «Ադրբեջանի կողմից Վագիֆ Խաչատրյանի առևանգումը՝ մարդու իրավունքների կոպտագույն խախտում․ ի՞նչ միջոցներ է պետք ձեռնարկել» թեմայով «Մեդիա կենտրոնին» տված իր հարցազրույցում նշեց ՄԻԵԴ-ում հայ ռազմագերիների շահերի ներկայացուցիչ Սիրանուշ Սահակյանը:

«Միջազգային իրավունքն, իհարկե, ունի քրեական ոլորտում համագործակցության մեխանիզմներ եւ խիստ նպաստում են, որպեսզի հանցագործները կանգնեն արդարադատության առջեւ եւ կանխվի նրանց փախուստն արդարադատությունից: Դրա համար մենք միջազգային իրավունքում ունենք հանձնման, արտահանձնման եւ փոխանցման գործիքներ, որոնց հասցեատեր պետք է լինեն պետությունները: Այսինքն, եթե Ադրբեջանը կարծում էր, որ Վագիֆ Խաչատրյանը հանցագործ է,. ապա այդ հանցագործին տերետորիալ յուրիսդիկցիա կարող էր բերել միջազգային քրեական իրավունքի համագործակցության ճանապարհով՝ Հայաստանի, Արցախի, ռուսաստանի իշխանությունների, եւ ինչու ոչ, «Ինտերպոլի» հետ համագործակցության արդյունքում»,-ասաց նա:

Սիրանուշ Սահակյանը նաեւ ընդգծեց, որ Ադրբեջանը նախ ոչ արժանահավատ մեկնաբանություն տվեց, որ անձը գտնվել է միջազգային հետախուզման մեջ, ինչը հերքվեց Հայաստանի ՄԻՊ-ի կողմից: Այնուհետեւ Ադրբեջանը Կարմիր խաչի առաքելության միջոցով, արհեստականորեն Վագիֆ Խաչատրյանին Արցախի իշխանության յուիսդիկցիայից խաբեությամբ բերեց Ադրբեջանի յուրիսդիկցիա, որտեղ արդեն կամայական գործելակերպով ձերբակալեց: Մարդու իրավունքների տեսանկյունից սա համարվում է արտակարգ հանձնում: Արտակարգ հանձնումը խախտում է մի շարք իրավունքներ. Դա նախեւառաջ անձնական ազատության իրավունքն է, խոշտանգումների վտանգ կա արտակարգ հանձնման զոհ դարձած քաղաքացների մասով, եւ ամենակարեւորը, որ այս դեպքում միջազգային իրավունքը բացառում է արդար դատաքննությունը: Որովհետեւ եթե անձը տվյալ երկրի քրեական իրավազորությանը բերվել է ապօրինի կերպով, ստացվում է, որ այդ դատարններն օրինական ընդդատություն չունեն տբվյալ գործի նկատմամբ: Սա նշանակում է, որ ողջ քրեական հետապնդումն արատավորված է: Արդարացի գործընթացներ մենք չենք կարող ակնկալել Վագիֆ Խաչատրյանի պարագայում, որովհետեւ ի սկզբանե նա բերվել է Ադրբեջանի իրավազորության ներքո իրավունքի խախտմամբ եւ մարդու իրավունքների հիմնարար երաշխիքների խախտմամբ»,-ասաց նա:

Անդրադառնալով Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեին, Սիրանուշ Սահակյանն ասաց, որ նախ Ադրբեջանը պետք է Կարմիր խաչին տեղյակ պահեր, որ կա հանցագործության համար փնտրվող անձ, որը կարող է ձերբակալվել. «Կարմիր Խաչը պետք է դրա մասին տեղեկացներ ընտանիքի անդամներին եւ միայն գիտակցված համաձայնության պարագայում իրականացներ դա: Ես առավել քան վստահ եմ, որ ի սկզբանե Ադրբեջանը այդպիսի տեղեկատվություն չի տրամադրել Կարմիր Խաչին, եւ նրան օգտագործել է իր խնդիրը լուծելու նպատակով: Կարմիր խաչը կարող էր շատ կոշտ արձագանքի ձեւով փորձեր միջադեպը կանխել՝ էսկալացնելով խնդիրը մինչեւ բարձր օղակներ: Այսինքն հենց սկզբից այս հարցի մասին պետք է տեղեկանային կենտրոնական մարմինները: Մենք չունենք պարզաբանում, որ Կարմիր խաչը հենց ձերբակալման վտանգը հասկանալու պահից ձեռնարկել է անհրաժեշտ բոլոր համալիր գործողությունները, որ միջազգային բարձր օղակների ներգրավվածությամբ, նրանց ճնշման ներքո այս միջադեպը կանխվեր:

Բացի այդ, Կարմիր խաչը պարտավոր էր արձագանքել Կարմիր խաչի գործունեության խոչընդոտների, Կարմիր խաչի օգտգործման ռիսկերի վտանգների մասին՝ կոչ անելով ավելի կոշտ գործիքակազմ ունեցող կառույցներին աջակցել Կարկիր խաչի մանդատին՝ ձեռնարկել գործուն քայլեր կանխելու Կարմիր խաչի գործունեության խոչընդոտները»,-ընդգծեց նա:

Հարցին, թե ինչու է Կարմիր խաչը պասիվ այս հարցում, Սիրանուշ Սահակյանը պատասխանեց, որ նրանք անընդհատ վախեցած են ադրբեջանական արձագանքներից. «Ադրբեջանը տակտիկական նկատառումներով անընդհատ ռիսկեր է ստեղծում, սպառնում է, որ առհասարակ  անհնարին կդարձնի Կարմ իր Խաչի գործունեությունը Ադրբեջանում եւ նրանք գերզգուշավոր դիրքերից են հանդես գալիս, որ ապահովեն իրենց շարունակական գործունեությունն Ադրբեջանում»:

Հիշեցնենք, որ արցախցի 68-ամյա Վագիֆ Խաչատրյանի առևանգման մասին, ով Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի ուղեկցությամբ Հայաստան էր տեղափոխվում բուժման նպատակով, Արցախի պետնախարարն ու Մարդու իրավունքների պաշտպանն ահազանգել են հուլիսի 29-ին։ Այդ հայտարարություններից ժամեր անց Բաքուն հաղորդել է, որ ադրբեջանցի իրավապահները ձերբակալել ու Բաքու են տեղափոխել Հայաստան բուժման եկող տղամարդուն։ Ադրբեջանի գլխավոր դատախազությունը հայտարարել է, թե «նրան մեղադրանք է առաջադրվել» դեռ 2013-ին, նրան կալանավորելու որոշում կայացվել, և որ նույն թվականին «միջազգային հետախուզում է հայտարարվել»։