ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Երկաթուղային հաղորդակցության վերականգնումը Անդրկովկասում. «անհեթեթություն» և «հայկական փակուղի»»

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Eadaily.com-ը գրում է, որ Հայաստանում վերսկսվել են խոսակցությունները երկաթուղու օգտագործման մասին, որը պետք է անցնի Հայաստանի տարածքով։ Հիշեցնենք, որ այդ հարցով ստեղծվել է ռուս-հայ-ադրբեջանական աշխատանքային խումբ` փոխվարչապետերի համանախագահությամբ։ Նրանց վերջին հանդիպումը կայացել է այս տարվա հունիսի 2-ին։ Մեկնաբանելով հանդիպման արդյունքները, խմբի ռուսաստանցի համանախագահ, ՌԴ փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը նշել է, որ հայ-ադրբեջանական ապաշրջափակման գործընթացը կսկսվի դեպի Նախիջևան գնացող Երասխ-Հորադիզ երկաթուղու գործարկմամբ։

Սակայն պետք է նշել, որ այդ նախագիծը հակասական արձագանք է առաջացնում հայ հասարակության մեջ։ EAdaily-ի հետ հարցազրույցում փորձագետներն ու մասնագետները շատ թերահավատորեն են վերաբերվել այդ գաղափարին: Մասնավորապես, «Այլընտրանք» գիտահետազոտական ​​կենտրոնի ղեկավար, տնտեսագիտական ​​գիտությունների դոկտոր Թաթուլ Մանասերյանի կարծիքով ներկա պայմաններում տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների վերականգնման հարցը քննարկելը պարզապես անլուրջ է։ Նրա խոսքով նախ պետք է մտածել ներքին հաղորդակցությունների մասին։ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները ներկայումս չունեն ոչ միայն Հայաստանի հետ շփվելու և արտաքին աշխարհ մուտք գործելու, այլ նաև տեղաշարժվելու հնարավորություն: «Գնդացիրի փողի տակ բանակցելն ուղղակի անհեթեթություն է, նման մոտեցումն անգրագետ է։ Եթե ​​ուզում են խաղաղություն հաստատել ու հաշտության պայմանագիր կնքել, ուրեմն թող գոնե 1951 թվականի Փարիզի պայմանագիրը ստորագրած եվրոպացիներից սովորեն։ Այսինքն սկզբում պայմանավորվել են չհարձակվելու մասին, վերահսկողության տակ են վերցրել ռազմավարական հումքը, և միայն դրանից հետո են սկսել խոսել հաղորդակցությունների, տրանսպորտի և այլ ենթակառուցվածքների կառուցման ու վերականգնման մասին,- ասել է փորձագետը,- պարզապես հիմարություն է հուսալ, որ Ադրբեջանում, թե՛ ամենաբարձր, թե՛ սովորական մակարդակներում ծավալված հակահայկական հիստերիայի ներկա պայմաններում հնարավոր է բանակցել։ Պետք է մտածել առաջնահերթությունների մասին։ Եվ պետք չէ հասարակությանն անիրագործելի հույսեր տալ»։

Պատասխանելով այդ ֆոնին երկաթուղու աբխազական հատվածն օգտագործելու հնարավորության մասին հարցին, ինչի մասին վերջերս խոսել էր ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան, փորձագետը նշել է, որ այդ հարցում առաջին հերթին գերատեսչությունների ցանկություններն են, բայց պետք են միջազգային կազմակերպություններ, ինչը չի նկատվում։

Իր հերթին հայկական խոշոր տրանսպորտային և լոգիստիկ «Ապավեն» ընկերության տնօրեն Գագիկ Աղաջանյանը կարծում է, որ Մեղրիով երկաթուղու կառուցումը զուտ քաղաքական նախագիծ է, և եթե այն կյանքի կոչվի, Հայաստանը կհայտնվի լիակատար տրանսպորտային մեկուսացման մեջ։ Նա ասել է, որ Ադրբեջանը երկաթգիծ է կառուցում Աստարա-Ռեշտով Իրան հասնելու համար, Բաքուն արևելքից արդեն շրջանցել է Հայաստանը, կա Վրաստանը Թուրքիային կապող երկաթգիծը՝ Կարս-Ախալքալաք։ 

Այսինքն արևելքից, հյուսիսից և արևմուտքից կան Հայաստանը շրջանցող երկաթուղային հաղորդակցություններ։ Մնում է մեկ ճանապարհ (հարավային), որի ստեղծման դեպքում Հայաստանը, լինելով կենտրոնում, կհայտնվի տրանսպորտային մեկուսացման մեջ։ «Հենց կառուցվի երկաթգիծ, որը կապում է Ադրբեջանի հարավային շրջանները Նախիջևանի, իսկ հետո Թուրքիայի հետ, այսպես կոչված Մեղրիի միջանցքը, Հայաստանը կհայտնվի լիակատար տրանսպորտային մեկուսացման մեջ»,- ասել է փորձագետը հավելելով, որ դա ընդամենը կարճ տարանցիկ ճանապարհ է, որից հայկական երկաթուղին ինքը չի օգտվի։ Այսինքն այն չի կապվելու հայկական երկաթուղային համակարգի հետ, այլ միայն Ադրբեջանին կապելու է Նախիջևանի հետ։ «Այո, ապաշրջափակման դեպքում Նախիջևանով հայկական բեռները երկաթուղով կարող են հասնել Իրան, բայց դրա համար Հայաստանի հարավով նոր ճանապարհ կառուցելու կարիք չկա։ Շաբաթների կամ ամիսների ընթացքում Հայաստանը կարող է վերականգնել երկաթուղային հաղորդակցությունն Ադրբեջանի հետ Իջևանի տարածքով և որով կապահովվի Բաքվի և Նախիջևանի միջև տրանսպորտային կապը։ Այդ ճանապարհն արդեն կա։ Ինչու՞ հարավից այլ ճանապարհ կառուցել։ Պատասխանն ակնհայտ է՝ պետք է շրջանցել Հայաստանը»,- ասել է Աղաջանյանը: Նա նաև նշել է, որ Թուրքիան արդեն հայտարարել է Նախիջևանի Շարուր կայարանից դեպի Իգդիր և այնուհետև Կարս երկաթուղի կառուցելու ցանկության մասին։ «Այս սցենարով Հայաստանը ստիպված է լինելու ամեն անգամ խոնարհվել իր հարևանների առաջ այս կամ այն ​​ուղղությամբ ճանապարհ ստանալու համար։ Միաժամանակ մենք ոչ մի կերպ չենք կարող նրանց առաջարկել մեր ճանապարհները։ Նրանք դրա կարիքը չեն ունենա: Հայաստանը միակողմանիորեն կվճարի իր հարևաններին իրենց տարածքներով ճանապարհների համար»,- ընդգծել է Աղաջանյանը։ Մասնագետը նաև կասկած է հայտնել երկաթուղու աբխազական հատվածի վերականգնման անհրաժեշտության վերաբերյալ։ Նա հիշեցրել է, որ վրացական նավահանգիստներով ամբողջ աշխարհն է բացվում Հայաստանի առաջ։ «Հայաստանը վրացական նավահանգիստների հետ կապված է անխափան աշխատող երկաթգծով, և նորից անիվ հորինելու կարիք չկա»,- եզրափակել է Աղաջանյանը:

Հիշեցնենք, որ հուլիսի 1-ին Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին հերքել է Աբխազիայի տարածքով երկաթուղային կապի գործարկման հնարավորությունը։ «Մենք խոսում ենք հասարակությանը մոլորեցնելու մասին, առ այն որ գաղտնի բանակցություններ են ընթանում Աբխազիայի երկաթուղու վերականգնման համար: Ես ամենայն պատասխանատվությամբ հայտարարում եմ, որ այդ հարցի շուրջ բանակցություններ չեն ընթանում», - ասել է Ղարիբաշվիլին։ Վրաստանի կառավարության ղեկավարի խոսքով Աբխազիայի տարածքով երկաթուղին կարող է վերականգնվել «միայն երկրի միասնականության դեպքում»։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular