ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Հայ ակտիվիստները մեղադրել են Փաշինյանին անգործության համար

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Kavkaz-uzel.eu-ն գրում է, որ Հայաստանի իշխանությունները սպասարկում են երրորդ երկրների շահերը, այլ ոչ թե իրենց քաղաքացիների ու Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների շահերը, և չեն օգտագործում միջազգային ասպարեզում Ադրբեջանի վրա ճնշումը մեծացնելու հնարավորությունները, հայտարարել են ակտիվիստները։ Նրանք ներկայացրել են Լեռնային Ղարաբաղում քաղաքական ճգնաժամի հաղթահարման «ճանապարհային քարտեզը»։

Ռազմական փորձագետ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր Հրաչյա Արզումանյանը կարծում է, որ 2020 թվականի պատերազմը հանգեցրել է Հարավային Կովկասի անվտանգության ճարտարապետության փլուզմանը։ Նրա խոսքով, լայնածավալ ռազմական գործողությունների արդյունքում կնքված զինադադարը, ըստ որի Ռուսաստանը հանդես է եկել որպես անվտանգության երաշխավոր, չի հանգեցրել ռազմական գործողությունների ավարտին, և ռազմական գործողությունները ձեռք են բերել Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի դեմ հիբրիդային պատերազմի բնույթ: Միաժամանակ, ինչպես նշել է Արզումանյանը, անկանոն ռազմական գործողությունները լայնորեն կիրառվում են կարճատև ռազմական բախումների, դիվերսիաների, խաղաղ բնակչության գնդակոծման տեսքով, ինչը հանգեցնում է զոհերի զինվորականների և քաղաքացիական անձանց շրջանում։ Ռազմական գործողությունների մեկ այլ ձև, ըստ փորձագետի, շրջափակումն է, որը շարունակվում է ավելի քան 250 օր չնայած դրան վերջ տալու միջազգային հանրության պահանջներին։ Լայնորեն կիրառվում են նաև հայ ժողովրդի և նրա պետականության դեմ տնտեսական, տեղեկատվական և հոգեբանական պատերազմի մեթոդները, որոնց արդյունքում Հայաստանն ու Արցախը շարունակում են տարածքներ կորցնել։

Հիբրիդային պատերազմի նպատակը, ըստ Արզումանյանի, Հայաստանին աշխարհաքաղաքական ասպարեզում զիջումների ստիպելն է, որոնք, ի վերջո, հանգեցնելու են հայ ժողովրդի պետական ​​ինքնիշխանության վերացմանը։ «Երևանի և Ստեփանակերտի իշխանությունների քաղաքականությունը աղետալի է, միջազգային քաղաքական ասպարեզում Արցախի ազգային շահերը ներկայացնելու պատրաստ պետական ​​դերակատարի բացակայության պատճառով դժվարանում է միջազգային հանրության կողմից արցախահայությանը օգնություն ցուցաբերելը»,- Երևանում կայացած մամուլի ասուլիսում ասել է Արզումանյանը։

Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի իշխանությունները պատշաճ միջոցներ չձեռնարկելով նպաստում են ռուս-թուրքական ծրագրի իրականացմանը, ասել է «Վերադարձ Դիզակ» ՀԿ նախագահ, Հադրութից փախստական ​​Մարգարիտա Քարամյանը։ Որպես ապացույց նա նշել է այն, որ Հայաստանը, դիմելով ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին, պարտավոր էր Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակը ներկայացնել որպես ցեղասպանություն, իսկ շրջափակումն ու սովը որպես այդ ցեղասպանության իրականացման մեթոդներից մեկը։ Սակայն իրավիճակը ներկայացրեց որպես պարզապես հումանիտար ճգնաժամ։ «ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում քննարկումն ավարտվել է, դեռ ոչ հայտարարություն է ընդունվել, ոչ էլ բանաձև։ Բայց Հայաստանի իշխանությունները Արցախում Հայոց ցեղասպանությունը հաստատող էլ ավելի շատ փաստեր ու ապացույցներ չեն ներկայացնում, ինչն էլ օգնում է Ադրբեջանին»,- նշել է նա։ Քարամյանը, մասնավորապես, ընդգծել է, որ ռուս խաղաղապահների միջնորդությամբ Հայաստան մեկնող Լեռնային Ղարաբաղի երիտասարդ բնակիչները ադրբեջանական անցակետում իմանում են, որ այլևս չեն կարող վերադառնալ հայրենիք։ «Դա հնարավոր է միայն Բաքվի միջոցով ստանալով Ադրբեջանի քաղաքացիություն»,- նշել է Քարամյանը։ Վագիֆ Խաչատրյանի հետ տեղի ունեցած միջադեպը վկայում է այն մասին, որ Լեռնային Ղարաբաղի բազմաթիվ տղամարդիկ, հայտնվելով ադրբեջանական ապօրինի անցակետում, պարզապես կձերբակալվեն, իսկ Ադրբեջանը քրեական գործեր կկարի նրանց վրա։ «Հայաստանի և Արցախի իշխանությունները իրականացնում են Արցախի հայերին արտաքսելու ադրբեջանական պլանը»,- ասել է Քարամյանը։

Այն, որ Հայաստանի երկու իշխանություններն էլ ի վիճակի չեն հայ ժողովրդի շահերից բխող քաղաքականություն վարել, հայտարարել է նաև «Հանուն Հադրութի» ՀԿ նախագահ Լևոն Հայրիյանը։ Նրա խոսքով, իրավիճակը ամեն օր վատթարանում է, և այն աստիճան, որ պետականության մասին գաղափարական հարցեր չեն արծարծվում, այլ միայն գոյատևման, ցեղասպանությունից փրկվելու հարցեր։ «Երկրի ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, որ երկիրը ի վիճակի չէ պաշտպանվելու, և շարունակում է ղեկավարել այս երկիրը։ Աշխարհում նման նախադեպ չկա, և սա միայն խոսում է այն մասին, որ Փաշինյանը ապահովում է երրորդ երկրների շահերը՝ Ռուսաստանի, Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ»,- ասել է Հայրիյանը։

Նա հավելել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի հեռանալու այդ նախագծից թե՛ հնարավորությունների, թե՛ ցանկության բացակայության պատճառով։ Այն ամենը, ինչ անում է Հայաստանի իշխանությունը, ժողովրդի մեջ խուճապ ու վախ է սերմանում։ Այդ նկատառումով հայ ժողովուրդը պետք է ինքնակազմակերպվի և Փաշինյանին հեռացնի իշխանությունից։ «Իրավիճակը արագորեն վատթարանում է, և այս իրավիճակում մենք կարող ենք հույս դնել Արևմուտքի վրա, որը պետք է մարդասիրական միջամտություն իրականացնի Արցախում այդ մարդկանց փրկելու համար: Դրա համար գոնե հանրային մակարդակով մենք պետք է դիմենք  Արևմուտքին»,- ասել է Հայրիյանը:

Հայաստանի Հելսինկյան ասոցիացիայի ղեկավար, իրավապաշտպան Նինա Կարապետյանցը Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակը որակել է որպես ցեղասպանություն։ Նա քննադատել է Հայաստանի իշխանություններին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում Լեռնային Ղարաբաղում ցեղասպանությունը որպես հումանիտար ճգնաժամ ներկայացնելու համար։ «Մի բան է, երբ ինչ-որ տեղ ցորեն չի աճում, առաքման հետ կապված դժվարություններ են եղել, և համապատասխանաբար հացի հետ կապված խնդիրներ են եղել, իսկ կոնցեպտուալ առումով մեկ այլ բան, երբ քո սահմանները փակ են, քեզ ուտելիք ստանալու հնարավորություն չեն տալիս և դա արվում է հետևողականորեն և երկար, որպեսզի ստիպեն ձեզ ինչ-որ քայլեր ձեռնարկել»,- նկատել է իրավապաշտպանը։

Նրա խոսքով, միջազգային հանրությունը, հատկապես Արևմուտքը, գտնում է ամենահեշտ լուծումները, քանի որ նրանց միակ նպատակը տարածաշրջանում խաղաղությունն է։ Հայաստանի ամենաթույլ կողմը իշխանություններն են, որոնք չեն օգտագործում առկա հնարավորությունները, մասնավորապես չեն օգտագործում Ադրբեջանի անօրինական գործողությունները, կարծում է նա։ «Այնքան հռետորաբանություն ատելության, սպառնալիքների, ռազմական ագրեսիայի, ռազմական հանցագործությունների, մարդկանց գողությունների, խոշտանգումների, մարդկանց մահապատիժների առանց դատավարության, քաղաքացիական անձանց սեփական հողերը մշակելու արգելքների, 21-րդ դարում մարդկանց շրջափակման միջոցով հասցնել սովի և մահվան: Միայն մեկ բան՝ մենք գործ ունենք դասական դավաճանության հետ, և ես սա ասում եմ մեծ ցավով»,- ասել է Նինա Կարապետյանցը։ Նա ընդգծել է, որ Ադրբեջանը անտեսում է Արդարադատության միջազգային դատարանի որոշումը։ «Ինչպե՞ս աշխարհը կընկալի Արդարադատության միջազգային դատարանին սրանից հետո, ինչքա՞ն կարժենան միջազգային դատարանների որոշումները, հաջորդ բռնապետերը չե՞ն օգտվի միջազգային հանրության անգործությունից իրենց խնդիրները սովի միջոցով լուծելու համար»,- նշել է իրավապաշտպանը։

«Բերդ» ՀԿ ներկայացուցիչ Արփի Թոփչյանի կարծիքով իշխանությունների լեգիտիմությունը պայմանավորված է նրանով, թե որքանով են նրանք ծառայում իրենց ընտրած մարդկանց շահերին։ Նա նշել է, որ Հայաստանի իշխանությունը կորցրել է իր լեգիտիմությունը այն օրը, երբ, չնայած նախընտրական խոստումներին, հայտարարել է Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու մասին և դրանով իսկ խախտել Սահմանադրությունից։ «Հայաստանի իշխանությունները հակասահմանադրական քայլեր են անում ոչ միայն Արցախի հարցում, այլ նաև Սյունիքում ռազմավարական բարձունքներ կորցնելու, բանավոր բանակցությունների, որոնց արդյունքում Հայաստանը կորցրել է տարածքներ, և վաղ թե ուշ նրանք կկանգնեն օրենքի առաջ»,- ասել է Թոփչյանը։ Հայաստանի իշխանությունները գտնվում են տոտալ արտաքին վերահսկողության տակ և վարում են հակահայկական քաղաքականություն ապահովելով ռուս-թուրքական շահերը, որոնք ուղղված են Լեռնային Ղարաբաղի ոչնչացմանը և հայերի տեղահանմանը։ «Պետք է նորից դառնալ սեփական ռեսուրսների տերը, Հայաստանում պետք է իշխանություն ձևավորվի ելնելով հայկական պետության շահերից, եթե պետության ղեկավարը հայտարարի, որ ի վիճակի չէ ինքնապաշտպանության, ապա դա կարելի է համարել երկրի ապամոնտաժման մասին հայտարարություն»,- նշել է նա։ Թոփչյանը հավելել է, որ ելքը բոլոր ռեսուրսների համատեղումն է։ Սա հնարավոր է, թեև դժվար, քանի որ Հայաստանում կան ուժեր, որոնք դեմ չեն Լեռնային Ղարաբաղը կորցնելուն, որպեսզի իշխանափոխության պատճառ ունենան, ընդգծել է Թոփչյանը։

Ակտիվիստներն այս իրավիճակից դուրս գալու «ճանապարհային քարտեզ» են ներկայացրել: Ղարաբաղահայության համար ամենակարևոր խնդիրն ու մարտահրավերը, նրանց կարծիքով, դե ֆակտո գոյություն ունեցող պետության՝ Արցախի Հանրապետության պահպանումն է։ Դրա համար, նրանց կարծիքով, անհրաժեշտ է ղարաբաղյան հասարակության ինքնակազմակերպում, վստահության վերականգնում Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև, որպեսզի ղարաբաղյան կարգավորման հարցում հայկական երկու պետությունների քաղաքականությունն ու ռազմավարությունը կրկին սինխրոն և միասնական դառնա։

Ճանապարհային քարտեզը ներառում է մի շարք փուլեր, որոնց իրականացումը պետք է տեղի ունենա զուգահեռաբար։ Այդ փուլերը ներառում են Ստեփանակերտում իշխանափոխություն, ռուսական ռազմական կոնտինգենտի փոխարինում միջազգային խաղաղապահ ուժերով, միջազգային մեխանիզմների մշակում, որոնք երաշխավորում են արցախյան հասարակության արտաքին աշխարհի հետ տեղաշարժվելու և շփվելու իրավունքի պայմանների ստեղծումը։ Հասարակական ակտիվիստներն այս խնդիրների լուծումը հնարավոր են համարում միայն ողջ հայ ժողովրդի ներուժի և կարողությունների ներգրավմամբ, ասել են ասուլիսի մասնակիցները։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular