ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Տիգրան Քոչարյան. Հյուսիսային ռազմական գործողությունից հետո «նոր Յալթա» կլինի

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Pravda.ru–ն գրում է, որ Հայաստանում Pravda.Ru-ի հատուկ թղթակից Դարիա Ասլամովան զրուցել է մեդիա փորձագետ, Alpha News-ի գլխավոր խմբագիր Տիգրան Քոչարյանի հետ։

- Հայաստանի ղեկավարությունն ակնհայտորեն փոխել է կուրսը Ռուսաստանից դեպի Արևմուտք։ Ի՞նչ է դա խոստանում Հայաստանին։

- 2018 թվականին Հայաստանում իշխանության եկավ կոշտ հակառուսական իշխանություն, սակայն նրանք հասկացան, որ դեռ ժամանակը չէ։ Ամեն ինչ սկսվեց 2020 թվականի նոյեմբերին, երբ Ադրբեջանի հարձակման արդյունքում Հայաստանը ստորագրեց եռակողմ պայմանագիր և Լեռնային Ղարաբաղի բազմաթիվ տարածքներ անցան Ադրբեջանի օկուպացիայի տակ։ Դրանից հետո երկրում կտրուկ սկսեցին պետական ​​մակարդակով հակառուսական տեսակետներ քարոզել, ասում են, որ Ռուսաստանը մեզ չի օգնել, որ պահպանենք Ղարաբաղը։ Իսկ երբ Ռուսաստանը դուրս բերեց իր զորքերը Խարկովի մարզից և Խերսոնից, Հայաստանի ղեկավարությունը որոշեց, որ «Ռուսաստանը պարտվում է, մենք պետք է փախչենք Արևմուտք»: Այդ օրերին էր, որ Փաշինյանը Պրահայում պաշտոնապես ճանաչեց Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս անհարմար դրության մեջ դնելով և՛ Ռուսաստանին, և՛ Ղարաբաղի հայերին, քանի որ պարզվեց, որ իբր ղարաբաղցիներն ապրում են Ադրբեջանում, և ռուս խաղաղապահները պետք է հեռանան այնտեղից, իսկ եթե այնտեղ լինեն Ադրբեջանի քաղաքացիներ, Իլհամ Ալիևը կապահովի նրանց անվտանգությունը։

Բոլոր պետական ​​հեռուստաալիքներով և սոցիալական ցանցերում սկսվեց հակառուսական քարոզչություն «Ռուսները սպիտակ թուրքեր են» ոճով։ Իմանալով, որ հայերի մեծամասնությունը բացասաբար է վերաբերվում թուրքերին, նրանք փորձում են դա սերմանել ռուսների հետ կապված։ Վերջերս սկանդալ եղավ: Հայկական դպրոցների համար, որոնք ունեն ռուսերեն դասարաններ, և ռուսական դպրոցների պատվերով Ռուսաստանում 50 հազար գիրք է հավաքվել, բերվել այստեղ, բայց Հայաստանի Կրթության նախարարությունն արգելել է այդ գրքերի տարածումը դպրոցներում։ Երկու տարի առաջ մենք պայմանագիր ստորագրեցինք, որ Ռուսաստանի հաշվին այստեղ կառուցվելու է 14 ռուսական դպրոց, բայց գործընթացը կանգ է առել։ Նույն ձեռնարկները տարածվել են Վրաստանում, Մոլդովայում և Ուկրաինայում։ Եվ հիմա Հայաստանը վստահորեն փորձում է փախչել Ռուսաստանից։ Բայց ինչպե՞ս է դա սովորաբար ավարտվում: Հետխորհրդային տարածքում չկա մի երկիր, որը հեռանա Ռուսաստանից, թշնամանա Ռուսաստանի հանդեպ և դրանից շահի։

Մարդկանց հարց ենք տալիս՝ մենք դուրս ենք եկել ՀԱՊԿ-ից, իսկ Ադրբեջանը հարձակվել է Հայաստանի վրա, ո՞վ է մեզ պաշտպանելու։ Հայտնվում են տարբերակներ՝ «Ֆրանսիա, ԱՄՆ»։ Դուք հարցնում եք. «Ադրբեջանն ունի Շուշայի հռչակագիրը, ըստ որի Թուրքիան պարտավորվում է օգնել Ադրբեջանին պատերազմի դեպքում: ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան կպայքարե՞ն ՆԱՏՕ-ի իրենց դաշնակից Թուրքիայի դեմ»: Հարյուր տարի առաջ Ֆրանսիան մանդատ ուներ հայկական Կիլիկիայի վրա, որը գտնվում էր Սիրիայի և Թուրքիայի միջև։ Ֆրանսիան հանգիստ թողեց իր պրոտեկտորատը, իր տարածքի 90 %-ը տվեց Թուրքիային, և հայերը ստիպված եղան հեռանալ։ Արդյո՞ք դա նորից կկրկնվի հիմա:

Ինձ համար գլխավորը իմ երկրի անվտանգությունն է։ Հիմարություն է փոխել արտաքին քաղաքական կուրսը, երբ գլոբալ առճակատում է Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև։ Փաշինյանն այդ հակամարտությունը հասցրել է Հայաստանի տարածք: Եթե ​​Հայաստանում հաղթի Արեւմուտքը, ապա մենք կունենանք մեկ այլ ոչ բարեկամ պետություն՝ Իրանը։ Վերջին 30 տարիների ընթացքում մեր միակ ճանապարհները եղել են Վրաստանով և Իրանով։ 2008 թվականին Վրաստանը փակեց մեր սահմանը, և միայն Իրանը մեզ փրկեց։ Իսկ հիմա Փաշինյանը վիճում է Իրանի հետ: Վերջերս պետքարտուղարի օգնական Օ'Բրայենը հայտարարեց, որ Հայաստանին և Ադրբեջանին անհրաժեշտ է լքել Ռուսաստան-Իրան առանցքը և միանալ Արևմուտքին: Փաշինյանը, առանց իր դե յուրե դաշնակիցներին հարցնելու, վեկտորը փոխում է այն պահին, երբ մեր դաշնակիցը և մեզ ձեռնտու մեկ այլ պետություն պայքարում են այդ թշնամու դեմ։ Իշխանություններին թվում էր, թե Ռուսաստանի Խարկովի մարզից հեռանալուց հետո Մոսկվայի վրա հարձակում կսկսվի։ Ռուսաստանը կփլուզվի, իսկ Հայաստանը կայսրության փլատակների տակ մնալու կարիք չունի։

- Որքա՞ն ուշադիր են այստեղ նայում հատուկ գործողությանը:

-Բնականաբար ուշադիր։ Այստեղ բոլորը հասկանում են, որ Ռուսաստանի համար սա էկզիստենցիալ պատերազմ է, և նրա ողջ սահմանային գոտում իրավիճակը կախված է Ռուսաստանի հաջողություններից։ Հատուկ գործողության պատճառով Ռուսաստանը ստիպված եղավ աչք փակել Ադրբեջանի և Թուրքիայի ոչ բարեկամական գործողությունների վրա։ Քանի դեռ հիմնական հակամարտությունը չի լուծվել, դրանից օգտվում են Թուրքիան, Ադրբեջանը և Արևմուտքը։

-Արևմուտքի ինչի՞ն է պետք Հայաստանը։

- Հակառակ Ռուսաստանին։ Ֆրանսիան վրեժ է լուծում Աֆրիկայում Գաբոնի, Նիգերի, Մալիի համար, իսկ Ֆրանսիան ակտիվացել է Ուզբեկստանում և Ղազախստանում, քանի որ խնդիրներ ունի ուրանի հետ կապված, որը նախկինում արդյունահանել էր Նիգերում։ Արևմուտքը մեզ մոտ գալիս է ոչ թե անգլո-սաքսոնական, այլ ֆրանսիական դեմքով։ Բայց ի՞նչ կարող է ստանալ Արևմուտքը Հայաստանից, որը չի կարող ստանալ Թուրքիայից։ Արևմուտքի հիմնական նպատակը Ռուսաստանը փչացնելն է: 2018 թվականին՝ հեղափոխությունից անմիջապես հետո, Թրամփի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Բոլթոնը հանդիպեց Փաշինյանին, որից հետո ի հայտ եկավ «Բոլթոնի պլանը»։ Դրա կետերն են. Էթնիկ զտումների արդյունքում Արցախում հայեր չկան, Ոչ հայեր, ոչ ռուս խաղաղապահների կարիք կա, հետո Հայաստանից կխնդրեն հեռացնել ռուսական ռազմակայանը, այն առումով, որ Հայաստանը դիվանագիտական ​​հարաբերություններ կհաստատի Թուրքիայի հետ, խաղաղության պայմանագրեր կկնքի Ադրբեջանի հետ և չի բարձրացնի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցը։ Հարց կդրվի Ռուսաստանի առաջ. «Ինչո՞ւ է ձեր բազան այստեղ, որ դուք մեզ պաշտպանեցիք թուրքերից, բայց մենք լավ հարաբերություններ ունենք թուրքերի հետ, ցտեսություն». Ուստի Թուրքիայի հետ մերձեցումն այժմ ակտիվացել է, սահմանային անցումները վերանորոգվում են։ «Բոլթոնի պլանի» համաձայն ռուսական բազայի հարցը պետք է լուծվեր շատ ավելի վաղ, սակայն 2020 թվականի ղարաբաղյան 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Արևմուտքի համար անսպասելի արդյունքը ստացվեց, որն է Ղարաբաղը չհասցրեց ամբողջությամբ հանձնվել։ Ռուսաստանը վերջին պահին միջամտեց և, առանց որևէ մեկին հարցնելու, խաղաղապահների տեսքով մտավ Ղարաբաղ: Ռուսական ռազմաբազայի տեսքով մեկ գլխացավի փոխարեն Արեւմուտքը երկու գլխացավ ստացավ: Հետո անցան մեկ այլ տարբերակի. մենք պետք է ճանաչենք Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս, և Ալիևը կասի. «Սրանք իմ քաղաքացիներն են, շնորհակալություն, Ռուսաստան, ես ինքս կլուծեմ անվտանգության հարցերը»: Ռուսներն առայժմ մնում են Ղարաբաղում, բայց ստեղծվել է համապատասխան ֆոն, Ռուսաստանն այլևս չի համարվում Արցախում անվտանգության երաշխավոր։

Սարսափելի «ռուսաֆոբիա» կա: Ռուս զբոսաշրջիկների նկատմամբ վերաբերմունքը նորմալ է, բայց Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը որպես պետություն շատ վատ է։ Եվ որքան առաջ է գնում, այնքան վատանում է: Ինչո՞ւ Ռուսաստանը չի հետևում նրան, որ հայկական պետական ​​ալիքների հաղորդումների 90%-ը հակառուսական է։ Ուկրաինայի, Մոլդովայի և Վրաստանի դասերը իզուր անցան: Հայաստանի իշխանությունը ֆինանսավորում է ստանում Արևմուտքից, թքած ունի ռուս-հայկական հարաբերությունների և հայ ժողովրդի ճակատագրի վրա։ Մինչ այժմ Հայաստանը սուգ չի հայտարարել Ղարաբաղում վերջին սրացման զոհերի և Ստեփանակերտի վառելիքի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունի 500 զոհերի համար։ Բայց ես անգամ ամենավատ մղձավանջի մեջ չէի կարող պատկերացնել, որ Հայաստանում կհայտնվի նարրատիվ. «Ռուսաստանը ո՞վ է, մենք նրան մի մատով կխեղդենք»:

- Ի՞նչ կկորցնի Ռուսաստանը, եթե հեռանա այստեղից։

–Ռուսաստանը կորցնում է հեղինակությունը: «Մենք չենք լքում մեր դաշնակիցներին» արտահայտությունը շրջվելու է «Ռուսաստանն ուներ իր միակ դաշնակիցը՝ Հայաստանը, և Ռուսաստանը լքեց նրան»։ Ավելին, չեն ասում, օրինակ այն, որ Հայաստանը բազմաթիվ անբարյացակամ քայլեր է արել, ինչի արդյունքում Ռուսաստանը փոխել է իր վերաբերմունքը։

Հաջորդիվ Թուրքիան կփորձի ապակայունացնել իրավիճակը Հյուսիսային Կովկասում, որտեղ նա ունի բազմաթիվ գործակալներ՝ սկսած Աբխազիայից, Կաբարդինո-Բալկարիայից և Չերքեզիյից։ Թուրքական էքսպանսիան կշարունակվի Կենտրոնական Ասիայում, Բաշկիրիայում և Թաթարստանում։ Ռեջեփ Էրդողանի մտերիմ ընկերը բրիտանական հետախուզության MI6-ի ղեկավար Ռիչարդ Մուրն է՝ Ուկրաինայում և Հայաստանում կատարվող իրադարձությունների ճարտարապետներից մեկը։ Թուրքիան և Արևմուտքը կփորձեն ճոճել Ռուսաստանը ներսից: Ինչո՞ւ Ռուսաստանը սկսեց Ասադին օգնել Սիրիայում: Որովհետև միջազգային քաղաքականության սկզբունք կա. որքան հեռու ես պայքարում քո սահմաններից, այնքան ավելի ապահով են քո սահմանները։ Հայաստանից հեռանալը ՆԱՏՕ-ին կմոտեցնի Ռուսաստանի սահմաններին:

- Կարո՞ղ է ՆԱՏՕ-ն լինել այստեղ, և Թուրքիան վերահսկի Հայաստանը:

–Ռուսաստանի դուրս գալու դեպքում ցանկացած մեկը կարող է լինել: Հայաստանը կարող է ընդհանրապես գոյություն չունենալ: Մենք գնում ենք միջազգային իրավունքի և միջազգային սահմանների վերագծման: Յալթայի պայմանավորվածություններն այլևս չեն գործում, ՄԱԿ-ը կորցրել է իր դերը: Ռուս-ուկրաինական հակամարտության թեժ փուլի ավարտից հետո խոշոր երկրները հավաքվելու են և նոր սահմաններ են գծելու, նոր կանոններ կհաստատեն, քանի որ աշխարհում ոչ ոք չի ցանկանում անընդհատ կռվել, կլինի «նոր Յալթա»։ Հայաստանը ողբալի վիճակում է մոտենում «նոր Յալթային»: Նա իր կողքին ունի թշնամի պետություն, որը խոսում է Հայաստանում ադրբեջանական անկլավների մասին։ Փորձագետները նույնիսկ դիտարկում են «ուկրաինական» սցենարը, երբ Հայաստանը բացահայտ առճակատման մեջ կմտնի Ռուսաստանի հետ։ Ասենք ռուսական ռազմաբազայի շուրջ կապված հարվի պատճառով։

- Կոնֆլիկտ չի լինի։ Այստեղ ինքնիշխան պետություն է, եթե ասեն գնացեք, ռուսներն ուղղակի կլքեն բազան։

- Հիմա շատ քիչ ինքնիշխան պետություններ կան։ Ուկրաինան ասում է, որ Ռուսաստանը պետք է հեռանա Ուկրաինայից, բայց Ռուսաստանը չի հեռանում: Կամ ցանկացած երկիր եթե ասի հեռացերեք ամերիկյան ռազմաբազային, ազատեք իմ տարածքը՝ Ամերիկացիները չեն հեռանա:

Սա չի կարող շարունակվել ավելի քան երկու-երեք տարի, քանի որ Արևմուտքը հյուծվելու է, բայց Ռուսաստանը չի վերջանա։ Ուկրաինան ավարտվել է, նրա բնակչությանը համոզել են, որե «Ռուսաստանը թշնամի է», «ռուսները խոչընդոտում են մեր զարգացմանը»։ Բնակչությունը հավատացել է, և Ուկրաինան ընկել է անդունդը։ Երբ ասում են՝ «Ռուսաստանին խելքով չես հասկանա», դա վերաբերում է նաև Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականությանը։ Ոչ ոք չէր կարող հաշվարկել, որ Ռուսաստանը երեք-չորս ժամում կհանի իր ծանր զինատեսակները և կհայտնվի հենց Կոսովոյի Պրիշտինայի օդանավակայանում։ Կամ որ Ռուսաստանը ոչ մեկին չի հարցնի և 2020 թվականի նոյեմբերին կհայտնվի Ղարաբաղում խաղաղապահների տեսքով։ Ինչպե՞ս կարձագանքի Ռուսաստանը ռազմաբազայի դեպքում, անհայտ է: Վերջին դարերում Ռուսաստանը հաղթել է պատերազմներում անկանխատեսելիության պատճառով։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular