ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (30 հունվար)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ-Հնդկաստան՝ Անկախության համար կռվածների հիշատակի օր Ռուսաստան՝ Ձմեռ պապի և Ձյունանուշի օր, Ադրբեջան՝ Մաքսավորների օր:

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

1896– Համիդյան ջարդերի ժամանակ Զեյթունի ապստամբությունում հայերի տարած հաղթանակից հետո անգլիական, ֆրանսիական, ռուսական և իտալական հյուպատոսների միջնորդությամբ Հալեպում կնքվել է հաշտության պայմանագիր, ըստ որի թուրքերը զորքերը հետ են քաշել Զեյթուն գավառից:
1901 –ծնվել է  խորհրդային կուսակցական, պետական գործիչ Աղասի Խանջյանը:
1922-ԽՍՀՄ խորհուրդների առաջին համագումարում 4 խորհրդային հանրապետություններ՝ Ռուսաստանը, Ուկրաինան, Բելառուսիան և Անդրդաշնությունը, միավորվել են 1՝ ԽՍՀՄ պետության մեջ:
1927- Երևանի մշակույթի տանը տեղի է ունեցել Երևանի պետական համալսարանի առաջին շրջանավարտներին դիպլոմների հանձնման  հանդիսավոր նիստը:
1933 - ծնվել է  հասարակական գործիչ, Նոր սերունդ մշակութային միության հիմնադիր Գաբրիել Մոլոյանը:
1953 - ծնվել է  ամերիկյան սցենարիստ, կինոռեժիսոր Սթիվեն Զաիլյանը։
1975 - Երևանում բացվել է Եղիշե Չարենցի տուն-թանգարանը:
1992-  Հայաստանը անդամակցել է Եվրոպայի անվտանագության և համագործակցության խորհրդին (ԵԱՀԿ):
-Հայաստանը դիվանագիտական հարաբերություններ է հաստատել Հոլլանդիայի հետ:
2001-Ֆրանսիայի նախագահ Ժակ Շիրակը ստորագրել է Սենատի և Ազգային ժողովի 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող ավելի վաղ ընդունած բանաձևը՝ փաստացի դրան հաղորդելով օրենքի ուժ:
2004-Ռուսաստանի փոխվարչապետ Բորիս Ալյոշինի ստորագրությամբ համապատասխան փաստաթղթով Հրազդանի ՋԷԿ-ի գույքը հանձնվել է Ռուսաստանին:
2018-Թեղուտի հանքավայրն ու 2014 թվականի վերջին գործարկված լեռնահարստացուցիչ կոմբինատը դադարեցրել են աշխատանքը՝ աշխատողների համար անհայտ պատճառներով։
2021-սկսել է գործել ռուս-թուրքական համատեղ մոնիտորինգային կենտրոնը Լեռնային Ղարաբաղի Աղդամի տարածքում: 

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

մ.թ.ա. 9 —օծվել է Հռոմի Խաղաղության զոհասեղանը, որը հռոմեական խաղաղության աստվածուհուն նվիրված կոթող է և կառուցվել է Հռոմի սենատի կողմից ի պատիվ մ.թ.ա. 13 թվականին Իսպանիայից և Գալիայից հաղթանակով վերադարձած Օգոստոս կայսրի: Զոհասեղանը կանխանշել է  «հռոմեական խաղաղության» դարաշրջանի սկիզբը:
1649 –հեղափոխության ժամանակ պարտություն կրելուց հետո Լոնդոնում գլխատվել է Անգլիայի թագավոր Չարլզ 1-ին Ստյուարտը:
1667– ռուս - լեհական պատերազմի ժամանակ կնքվել է Անդրուսովյան համաձայնագիրը, որով Կիևը ժամանակավորապես մտել է ցարական Ռուսաստանի կազմի մեջ:
1703 —համաձայն ավանդազրույցի Էդոյում տեղի է ունեցել Ակոյի նախկին վասսալներ 40 սամուրայների վրեժն իրենց տիրոջ համար: 
1730 - վախճանվել է Ռուսաստանի ցար Պետրոս 2-րդը:
1736 —ծնվել է շոտլանդացի ինժիներ-մեխանիկ, շոգեմեքենայի ստեղծող Ջեյմս Ուատտը:
1790 —Անգլիայում աշխարհում առաջին անգամ փորձարկվել է  փրկանավակը:
1801 —Ռուսաստանի ցար Պավել 1-ինի հրամանագրով  Վրաստանը (Քարթլի-Կախեթիա) միացվել է Ռուսաստանին:
1882 – ծնվել է ԱՄՆ-ի նախագահ Ֆրանկլին Դելանո Ռուզվելտը, որը 4 անգամ ընտրվել է այդ պաշտոնում:
1889 - ինքնասպան է եղել Ավստրիայի կրոնպրինց Ռուդոլֆ Հաբսբուրգը:
1894 —Չարլզ Կինգն արտոնագրել է իր ստեղծած հարվածող մուրճը (отбойный молоток):
1900 — ծնվել է ռուս խորհրդային կոմպոզիտոր Իսահակ Դունաևսկին:
1915 —Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գրոհելով ֆրանսիական նավահանգիստ Հավրի վրա գերմանացիներն առաջին անգամ օգտագործել են սուզանավեր:
1930 —խորհրդային օդերևույթաբան Պավել Մոլչանովի կողմից մթնոլորտի հետազոտման նպատակով օդ է բարձրացվել առաջին օդևերևույթաբանական ռադիո-զոնդը: 
1933 – գեներալ-ֆելդմարշալ Պաուլ ֆոն Հինդենբուրգը Ադոլֆ Հիտլերին նշանակել է կանցլեր, և փաստացի Գերմանիայի իշխանությունը հանձնել ֆաշիստներին:
1935 —ամերիկացի սեյսմոլոգ Չարլզ Ռիխտերն առաջարկել է երկրաշարժերի մագնիտուդայի չափման հատուկ սանդղակ, որը ներկայումս կոչվում է Ռիխտերի սանդղակ:
 1937– ծնվել է ռուս նշանավոր շախմատիստ, շախմատի աշխարհի 10-րդ չեմպիոն Բորիս Սպասկին:
1943 —Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ստալինգրադի տակ կապիտուլացիայի է ենթարկվել 6-րդ գերմանական բանակը:
1945 —Ալեքսանդր Մարինեսկոյի հրամանատարության տակ գտնվող  С-13 սուզանավը Դանցինգի ծոցի մոտ խորտակել է գերմանական ուղևորատար «Վիլհելմ Գուստլոֆֆ» նավը, որի արդյունքում զոհվել են  5 300-ից մինչև 9 500 ուղևոր:
1948- վախճանվել է  հնդիկների ապստամբության առաջնորդ Մահաթմա Գանդին:
-վախճանվել է ամերիկացի օդագնացության առաջնեկ Օրվիլ Ռայթը:
1963 - վախճանվել է ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ֆրանսիս Պուլենկը:
1969– Բիթլզ բրիտանական աշխարհահռչակ ռոք-խումբը տվել է իր վերջին
 համերգը:
1993 —վախճանվել է ռուս նկարիչ, հասարակական գործիչ, հումանիստ Սվյատոսլավ Ռերիխը:
2000-ռումինա-ավստրալիական «Աուրուլ» ընկերության գործարանից տեղի է ունեցել ավելի քան 100 000 խորանարդ մետր ծանր մետաղներ պարունակող թափոնների արտահոսք Դանուբ գետ, որի արդյունքում մոտ 100 տոննա ձուկ է սատկել, իսկ վթարն անվանվել է «երկրորդ Չեռնոբիլ»:
2003 —Բելգիայում օրինականացվել են միասեռ ամուսնությունները:
2007 —վաճառքում հայտնվել են Windows Vista օպերացիոն համակարգեր:
2009 - Մակեդոնիայի մայրաքաղաք Սկոպյեում բացվել է Մայր Թերեզայի թանգարանը:
2022- վախճանվել է խորհրդային ռուս դերասան Մահացել է դերասան Լեոնիդ Կուրավլյովը («Ապրում է այսպիսի տղա», «Վիյ», «Ոսկե հորթ», «Իվան Վասիլեւիչը փոխում է մասնագիտությունը», «Աֆոնյա»):
2023-պայթյուն է տեղի ունեցել Պակիստանի Փեշևարի շիիթական մզկիթում մահապարտ ահաբեկչի կողմից, զոհվել է 84 և վիրավորվել ավելի քան 200 մարդ: 

Կ. Խաչիկյան