Սիրիական քիմիական զենքից մինչև հայ–թուրքական սահմանի ականազերծում. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Դեռևս 2013 թ.–ին թուրքական կառավարությունը հայտարարել էր, որ 2014–ից պատրաստվում է հայ–թուրքական և թուրք–իրանական սահմանի ականազերծման աշխատանքներ իրականացնել: Գործընթացը կազմակերպելու համար նախատեսվում է ծախսել 52,4 մլն եվրո, որի 75%–ն իր վրա վերցնել Եվրամիությունը, իսկ 25%–ը՝ պետք է վճարի Թուրքիայի կառավարությունը։

Գործընթացն ավելի ակտիվ փուլ մտավ 2016–ին և թուրքական իշխանությունները հայտարարեցին, որ ապրիլ–դեկտեմբեր ամիսների ընթացքում ականազերծվել է շուրջ 122 հազար քառ. կմ տարածք, որի ժամանակ հայտնաբերվել և ոչնչացվել է շուրջ 9 հազար ական: 2017–ին արդեն շարունակում են իրականացնել անցյալ տարվանից կիսատ մնացած գործը և ծրագրվում է ականներից մաքրել Թուրքիայի արևելյան սահմանագոտու ողջ տարածքը: Այս պահին Արարատ լեռան արևելյան Իգդիր նահանգում աշխատանքներն արդեն սկսվել են և նախնական տվյալներով նախատեսվում է Իգդիրում 20 ականապատ տարածք ականազերծել՝ չեզոքացնելով շուրջ 44 հազար ական: 

Թուրքագետ Հակոբ Չաքրյանի կարծիքով եթե ծրագիրը ֆինանսավորել է Եվրամիությունը, ապա ամենայն հավանականությամբ դա հեռանկարային որևէ ծրագրի մի մասն է միայն:

«Կա՛մ Քրդական աշխատավորական կուսակցության համար են ճանապարհ բացում, կա՛մ Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման մի նոր նախաձեռնություն են պատրաստում: Բայց Հայաստանի հետ կապված որևէ նախաձեռնություն այս պահին իրատեսական չի կարող լինել»,– ասաց Հ. Չաքրյանը:

Թուրքագետի կարծիքով հայ–թուրքական հարաբերությունների հարցը օրակարգից դուրս է, քանի որ ներկայում միջազգային կազմակերպությունների համար դեռևս քրդական պետություն ստեղծելու հարցն է կարևորը: Դրա համար էլ Հյուսիսային Իրաքը 2017 թ.–ին պատրաստվում է անկախության հանրաքվե անցկացնել, իսկ ԱՄՆ–ի հովանավորությամբ հյուսիսային Սիրիայում քրդերը շարունակում են ակտիվություն պահպանել: Իսկ այն, որ թուրքերը համաձայնել են թուրք–սիրիական սահմանը նույնպես մաքրել ականներից, թուրքագետի կարծիքով՝ նոր հարցեր է առաջացնում:
Խոսելով վերջին օրերին Սիրիայում կառավարական զորքերի կողմից քիմիական զենք օգտագործելու` միջազգային կառույցների տարածած հաղորդագրությունների մասին Հ. Չաքրյանն ասաց, որ հստակ տեղեկություններ կան, որ քրդերի վերահսկողության տակ գտնվող սիրիական տարածքում քիմիական զենքը սիրիական ինքնաթիռները չեն նետել:

«Դրանք նետել են ահաբեկիչները, որոնց հովանավորում է ԱՄՆ–ը, քանի որ «Դաիշին», «Ալ–Նուսրային» և տեռորիստական ավելի մանր կազմակերպություններին Միացյալ Նահանգներն է հովանավորում: Եվ տեսնելով, որ Ասադն ուժեղ է և կարողանում է նրանց արմատախիլ անել, նման կոնֆլիկտ ստեղծեցին: Բացի այդ, քիմիական զենքի օգտագործման մասին տեղեկությունը տարածել էին Սիրիայի ժամանակով ժամը 6:30–ին, սակայն սիրիական օդանավերը օդ են բարձրացել՝ 11:30–ին: Այսինքն, այդ լուրը տարածելն ազդանշան էր ուղղված տեռորիստական կազմակերպություններին, որպեսզի նրանք քիմիական զենքը օգտագործեն, սակայն մեղադրանքները Ասադի ուղղությամբ հնչեցվեն: Բացի այդ քիմիական ռումբերն այնպիսին են, որ ինքնաթիռից չէին կարող նետվել: Դրանք նետվում են ցամաքային մի տարածքից դեպի–մեկ այլ տարածք»,– ասաց թուրքագետը:

Մեկ այլ վարկածի համաձայն էլ քիմիական զենքը կիրառվել է որպես նորընտիր նախագահ Դ. Թրամփի և նրա վարչակազմի դեմ ուղղված քայլ, քանի որ վերջինն ընտրվելուց ի վեր չի դադարում հայտարարել, որ ինքն ամեն ինչ անելու է, որպեսզի երկրագնդի երեսից ջնջի մուսուլմանական տեռորիստական բոլոր խմբավորումները: Իսկ թե ԵՄ ֆինանսավորմամբ թուրքական սահմանի ականազերծման աշխատանքներն ինչ կապ կարող են ունենալ Սիրիական տարածքում ձևավորվող երկրորդ քրդական պետության հետ, դեռևս որևէ կանխատեսում անել հնարավոր չէ, ասում է թուրքագետը:

Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: