Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … պահածոյի բացիչ

Ամեն հանճարեղ բան պարզության մեջ է: Նույնը կարելի է ասել  բազմաթիվ հայտնագործությունների մասին: Առօրյա կյանքում մարդիկ շատ իրեր են օգտագործում, որոնք, թվում է թե անհնար է առանձնահատուկ անվանել, բայց առանց դրանց անհնար է ապրել: Օրինակ  ինչքան դժվար է առանց խցանահանի գինու շիշ բացելը, դրա համար պետք է լավ քրտնել, իսկ արդյունքն էլ երբեմն զրոյական է լինում՝ շիշը կոտրվում է: Նույն կերպ առանց պահածոյի բացիչի դժվար է բացել պահածոյի տուփը կամ էլ լիմոնադի շիշը:

Առաջին հայացքից պահածոյի բացիչը սովորական առարկա է, և ինչ որ  առանձնահատկություն չունի, բայց օրինակ առանց դրա ճանապարհորդը չի կարող յոլա գնալ: Պարզ է, որ պահածոյի բացիչի պատմությունը սկսվել է պահածոյացված կերակուրի ստեղծմամբ: Նապոլեոնի օրոք  1795 թվականին Ֆրանսիացիները երթերի ժամանակ բախվել են բանակին անվտանգ սնունդ մատակարարելու խնդրին: Պետք էր հնարավորինս արագ կերպով կերակրել մեծ թվով զինվորների, և միևնույն ժամանակ, կերակուրը պետք է երկար ժամանակ թարմ մնար: Այդ իսկ պատճառով նրանք որոշել են փակել սնունդը ապակե տարողություններում: Հենց այդ ժամանակ էլ հայտնվել է  մի  «բայց», որը ենթադրում էր հրաժարվել պահածոների օգտագործումից: Զինվորների համար պահածոները բացելը բավականին խնդրահարույց էր: Սկզբից զինվորները պահածոն բացելու համար օգտագործում էին սովորական սվինը, որը միշտ էլ ձեռքի տակ ուներ յուրաքանչյուր զինվոր: Հետագայում ամերիկացիները պահածոների հարցում ավելի են առաջ գնացել:

Նրանք վերցրել են պահածոյի գաղափարը և սկսել սնունդը պահածոյացնել անագե տարողություններում: Սկզբնապես այդ պահածոների տուփերը բացել են մուրճի և դանակի օգնությամբ: Իհարկե, դժվար է նման մեթոդը համարել բավարար: Այդ իսկ պատճառով 1958 թվականին Էզրա Ուորները մեկ քայլ առաջընթաց է կատարել և ստեղծել պահածոյի դանակ: Նրա ստեղծած դանակը նման էր ցուլի գլխի, որի համար էլ հենց ստացել է «ցլի գլուխ» անվանումը:

Այդ դանակով հնարավոր էր ոչ միայն թիթեղյա պահածոներ բացել, այլ նաև ապակյա պահածոներ և շշեր: Այդ իսկ պատճառով ԽՍՀՄ-ում այդ «ցլի գլուխ»-ը մարդիկ սկսել են ուղղակի անվանել «բացիչ»: Ցանկացած այլ հայտնագործության նման, պահածոյի բացիչը ժամանակի ընթացքում բազմաթիվ անգամներ փոփոխվել և բարելավվել է: Ավելի ուշ այդ բացիչն ավտոմատացվել է: Բայց, չնայած դրան, գրեթե յուրաքանչյուր խոհանոցում դեռ կա այն նույն պահածոյի դանակը, որը նման է իր «նախնուն»՝ «ցլի գլխին»:
 
Կ. Խաչիկյան