Սխալ հաշվարկված ու հապճեպ կազմակերպվող քայլերը կարող են նոր մարտահրավերներ ստեղծել մեր պետության համար
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԹուրքիայի նախագահ Էրդողանը ասել է, որ Վրաստանի վարչապետն իրեն է փոխանցել հանդիպման վերաբերյալ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկը։ Նրա խոսքով՝ «Զանգեզուրի միջանցքի բացումը դրական ներդրում կունենա ադրբեջանա-հայկական հարաբերություններում բարդությունների հաղթահարման գործում։ Այս թեմայով զրուցել ենք ադրբեջանագետ Տաթևիկ Հայրապետյանի հետ։
Հարցին, թե ադրբեջանագետն ինչպես է գնահատում Փաշինյանի՝ Վրաստանի վարչապետին դիմելու միջնորդությունը Տաթևիկ Հայրապետյանը պատասխանել է․ «Սա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման առաջին փորձը չէ: Ժամանակին Սերժ Սարգսյանի նախաձեռնությամբ սկսված «ֆուտբոլային» դիվանագիտության արդյունքում կնքվեցին հայտնի հայ-թուրքական արձանագրությունները: Դրանք այդպես էլ չվավերացվեցին Թուրքիայի կողմից, ավելին՝ հետագայում առաջ քաշվեցին նախապայմաններ. Թուրքիան վկայակոչում էր Արցախի հիմնախնդրի չլուծվածությունը: Ի վերջո, ցյուրիխյան արձանագրությունները հետ կանչվեցին: Փաստացի, ամեն անգամ Հայաստանի կողմից հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված նախաձեռնություններին Անկարան պատասխանում է նոր նախապայմաններ առաջ քաշելով: Այս անգամ Հայաստանի կառավարության ղեկավարը, խոսելով հնարավոր դրական ազդակների մասին, փաստացի Վրաստանի վարչապետի միջնորդական առաքելությանն է դիմել Թուրքիայի հետ ուղիղ բանակցություններ սկսելու համար: Դրա մասին հայ հանրությունը տեղեկանում է Էրդողանի միջոցով, ընդ որում՝ վերջինս իր խոսքում արդեն առաջ է քաշում նախապայման՝ հանձին պայմանական կոչված «միջանցքի»: Հայկական կողմը բազմիցս, այդ թվում՝ վարչապետի մակարդակով բացառել է «միջանցքի» մասին խոսակցություններն ու քննարկումները: Ուստի Թուրքիայից հնչող նման հռետորաբանության և ակնհայտորեն առաջ քաշվող նախապայմանների դեպքում դժվարանում եմ գնահատել մեր կառավարության ձեռնարկած գործողությունների արդյունավետությունը և հնարավոր հետևանքները: 2020 թ. Ադրբեջանի կողմից՝ Թուրքիայի ակնհայտ աջակցությամբ Արցախի դեմ սանձազերծված պատերազմի հետևանքով նաև տարածաշրջանում ուժերի դասավորությունն է փոխվել: Ստեղծված նոր իրողության պայմաններում սխալ հաշվարկված ու հապճեպ կազմակերպվող քայլերը կարող են իսկապես նոր մարտահրավերներ ստեղծել մեր պետության համար: Հույս ունեմ՝ համապատասխան ռիսկերը գնահատվում են»:
Անդրադառնալով այն հարցին, թե ընդհանրապես հայ-թուրքական հարաբերություններն այս փուլում արդյո՞ք ունեն կարգավորման հեռանկար ադրբեջանագետը պատասխանել է․ «Հայ-թուրքական հարաբերությունների խնդիրը բարդ է ու բազմաշերտ: Այստեղ խոսքը միայն սահմանը բացելու ու առևտուր անելու մասին չէ: Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը ձախողվեց անգամ չափավոր հայացքների տեր քաղաքական գործիչ համարվող Աբդուլլա Գյուլի ղեկավարման շրջանում: Էրդողանը շատ ավելի կոշտ հռետորաբանությամբ և դրան համարժեք գործողություններով է հանդես գալիս: Անցած տարվա սեպտեմբերին Արցախի դեմ սանձազերծված պատերազմում Թուրքիան բացահայտ ու ուղիղ միջամտեց պատերազմին: Պատերազմից հետո Բաքվում տեղի ունեցած ռազմական շքերթի ժամանակ Ալիևի կողքին հենց Էրդողանն էր կանգնած: Չմոռանանք նաև այս տարվա հուլիսին օկուպացված Շուշիում կնքված թուրք-ադրբեջանական համատեղ հռչակագրում տեղ գտած դրույթները: Վերջերս էլ թուրք օդաչուները պարգևատրվեցին F16 կործանիչների թռիչքների համար, իսկ համատեղ զորավարժությունների անցկացումը դարձել է սովորական երևույթ, ընդ որում՝ դրանք անց են կացվում նաև Բերձորի մոտակայքում՝ ուղիղ սպառնալիք ներկայացնելով արցախահայության համար: Շատ բարդ իրավիճակ է ստեղծվել մեր տարածաշրջանում, թուրք-ադրբեջանական տանդեմը անվտանգային նոր մարտահրավերներ է ստեղծում ոչ միայն Հայաստանի, այլ նաև տարածաշրջանի այլ պետությունների համար: Այս իրավիճակում խիստ կասկածելի է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարը, որովհետև Թուրքիայի թշնամական քաղաքականությունն անթաքույց է մեր պետության և քաղաքացիների հանդեպ»։