Դեմիրթաշ. Էրդողանն ուզում է իր խալիֆայությունը տարածել բոլոր իսլամական տարածքների վրա
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆNews.am- ը գրում է.
Թուրքիայում ապրելն օրըստօրե ավելի վտանգավոր է դառնում: Այս մասին Le Temps-ի հետ զրույցում ասել է քրդական Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության համանախագահ Սալեհադին Դեմիրթաշը: Նրա դեմ արդեն 87 գործ է բացվել: Ներկայացնում ենք հարցազրույցը թարգմանաբար:
Ձեզ սպառնու՞մ են բանատարկությամբ:
Հիմա իմ դեմ 87 գործ է բացվել: Դրանցից որեւէ մեկով ինձ կարող են բանտ նստեցնել: Ինձ մեղադրում են ահաբեկչական կազմակերպության անդամակցելու եւ անգամ այն ղեկավարելու մեջ:
Դուք երբեւէ մտածե՞լ եք Թուրքիա չվերադառնալու մասին:
Ոչ, ես շատ անելիքներ ունեմ: Օրերս ես պետք է հանդիպումներ ունենամ պատգամավորներին անձեռնմխելիությունից զրկելու օրինագծի դեմ: Կան նաեւ Քուրդիստանում այլ քաղաքական կոնգրեսներ, որոնց ես պետք է մասնակցեմ: Սակայն գլխավորը ընտանիքներին աջակցելն է, որոնց տներն ավերվել են Քուրդիստանի արեւելքում:
Ինչպիսի՞ն է վիճակը քրդաբնակ շրջաններում:
Շատ բարդ: Կառավարական ուժերը 70 տոկոսով ավերել են աղքատ շրջանների շատ քաղաքներ: Ավելի քան 500 հազար մարդ ստիպված է եղել լքել իրենց տները: Անգամ Սիրիայում նման մասշտաբի ավերածություններ չեն եղել: Դրանք նորից կառուցելը դժվար կլինի, կառավարությունը չի օգնի:
Մի՞թե Եվրոպան պետք է նաեւ Թուրքիայից սպասի քուրդ փախստականների:
Եթե այսպես շարունակվի, Եվրոպան կարող է տեսնել ոչ միայն քրդերի, այլ նաեւ ապաստան խնդրող թուրքերի: Թուրքիայում ապրելն օրեցօր վտանգավոր է դառնում: Էրդողանի ծայրահեղական քաղաքականությունը տանում է հասարակության բեւեռացման: Շատերն անգամ վախենում են էթնիկ պատերազմից: Փախստականների խնդիրը լուծելու համար եվրոպացիներն ուզում էին համագործակցել Էրդողանի հետ, սակայն ստացվեց հակառակը: Սպանվել են հարյուրավոր խաղաղ քաղաքացիներ, Եվրոպան ոչինչ չի ասում, որովհետեւ պարզապես Էրդողանը սպառնում է փախստականների խնդրով:
Սիրիայում եւ Իրաքում քրդերը պայքարում են իրենց պետության ստեղծման համար: Ի՞նչ եք մտածում այդ մասին:
Իրենց ապագան կարող են որոշել միայն նրանք, իսկ մենք կպաշտպանենք այդ որոշումը: Դա կարող է լինել անկախություն կամ դաշնություն, բայց որոշողը նրանք են: Սակայն իրադարձությունները պարզ ցույց տվեցին, որ քրդերը չեն կարող ընդունել նախկին կյանքը, առանց որեւէ կարգավիճակի:
Ինչպե՞ս են քրդերին վերաբերվում Թուրքիայում:
Թուրքիայում քրդերը նույնպես անկախության իրավունք ունեն: Սակայն այս պահին նրանք մեծամասամբ պայքարում են գոյության իրավունքի համար: Թուրքիայում որոշումը կարող է տարբերվել Իրաքում եւ Սիրիայում կայացրած որոշումից: Թուրքիայում քրդերը ցաքուցրիվ են ապրում, շատերը՝ խոշոր քաղաքներում: Առանց ժողովուրդների իրավունքների հարգանքի, մեզ մոտ ժողովրդավարություն չի կարող լինել: Պետք է տարածաշրջանային ինքնավար կառավարություն ունենալ:
Ինչպիսի՞ն եք տեսնում Թուրքիան 10 տարի անց:
Կարճ ժամանակահատվածում իրավիճակը կարող է վատանալ, սակայն միջնաժամկետ ապագայում Էրդողանը կկորցնի իշխանությունը, եւ ի հայտ կգան այլ ուժեր: 10 տարուց նրա կուսակցությունը կանհետանա քաղաքական բեմից, իսկ իշխանությունը կարող է անցնել ժողովրդավարական կոալիցիային: Թուրքիան կարող է նորից դառնալ ազատության երկիր:
Ի՞նչ է ուզում Էրդողանը:
Նա տոտալիտար եւ կրոնական ռեժիմ է ուզում: Ուզում է իշխանությունը կենտրոնացնել եւ իր խալիֆայությունը պարտադրել բոլոր իսլամական տարածքներին, ինչպես Օսմանյան կայսրության ժամանակ էր:
Ի՞նչ կարող է անել Եվրոպան:
Եվրոպան պետք է պաշտպանի իր արժեքները: Թուրքիան ԵՄ անդամ դառնալու թեկնածու է: Եվրոպան իրավունք ունի հետեւել, թե ինչ է կատարվում Թուրքիայում, համապատասխանում է արդյոք Թուրքիան եվրոպական իրավունքին: Պատկերացրե՛ք, որ Շվեյցարիան ուզում է ԵՄ անդամ դառնալ, սակայն տանկերով ոչնչացնում է իր քաղաքները: Ձեր կարծիքով Բրյուսելն առհասարակ չի՞ արձագանքի: Չե՞ն խախտվում Եվրամիության հիմնարար սկզբունքները: Էրդողանի հետ իր հարաբերություններով ԵՄ-ն հարցականի տակ է դրել բոլոր ժողովրդավարական արժեքները: Ես մեկ անգամ չեմ առաջարկել Եվրախորհրդարանի քաղաքական խմբերին հանձնաժողով ստեղծել Թուրքիայում քրդական խնդրի մշտադիտարկման համար: Էրդողանին 3 մլրդ տալու փոխարեն եվրոպացի առաջնորդները կարող էին աջակցել այդ որոշմանը:
Գերմանիայի խորհրդարանն ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը: Ի՞նչ կփոխվի դրանից:
Այդ փաստերի լուսաբանումը միշտ շատ կարեւոր է: Հաշվի առնելով այն, որ Գերմանիան ընդունեց իր պատասխանատվությունը այն ցեղասպանության համար, որի հետ դա կապված է: Դա ժողովրդավարության հաղթանակ էր, դրա համար 101 տարի պետք եղավ: Այսօր սպանում են քրդերին: Արդյոք պետք կլինի եւս 101 տարի սպասել, որպեսզի դա դատապարտեն: Որոշումը լավն է, սակայն դրա համար ընտրած պահը վիճելի է: