ԵՄ-ն դիտարկում է Թուրքիայի դեմ պատժամիջոցներ սահմանելու հնարավորությունը ՌԴ-ի հետ մերձեցման պատճառով. FT
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ
Եվրոպացի պաշտոնյաները չափազանց տարակուսած են Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև մերձեցումից և լրջորեն մտածում են Անկարայի դեմ պատժամիջոցներ սահմանելու մասին, եթե հանրապետությունը օգնի Մոսկվային շրջանցել արևմտյան պատժամիջոցները: Այս մասին գրում է բրիտանական Financial Times-ը՝ վկայակոչելով վեց եվրոպացի պաշտոնյաների, ովքեր տեղյակ են Եվրամիության ներսում ոչ պաշտոնական քննարկումներից։
ԵՄ-ն անհանգստացած է երկու երկրների ղեկավարների` էներգետիկայի, ֆինանսների և առևտրի ոլորտներում առևտրի և համագործակցության ավելացման մասին հայտարարություններից։ Հրապարակման աղբյուրներից մեկը խոստովանել է, որ ԵՄ երկրների միջև պաշտոնական բանակցություններ դեռևս չեն եղել, սակայն դաշինքը «ավելի ուշադիր է հետևում թուրք-ռուսական հարաբերություններին»։ Հրապարակման մեկ այլ աղբյուր խոստովանել է, որ ԵՄ-ն դիտարկում է արևմտյան ընկերությունների և բանկերի վրա ճնշում գործադրելու հնարավորությունը, որպեսզի կամ լքեն շուկան կամ կրճատեն իրենց ներկայությունը Թուրքիայում` Մոսկվային պատժամիջոցները շրջանցելու հարցում օգնության դեպքում։
Նման սահմանափակումները կարող են խաթարել Թուրքիայի Հանրապետության տնտեսությունը, որն արդեն իսկ տուժում է ռեկորդային գնաճից։ Սակայն ԵՄ-ում նման քայլերի շուրջ կոնսենսուս չկա, ավելին` մեծ է ռիսկը, որ շատ երկրներ չեն ցանկանա կորցնել իրենց ընկերությունների համար շահավետ թուրքական շուկան և դեմ դուրս կգան նման նախաձեռնություններին։ Այնուամենայնիվ, ԵՄ առանձին երկրներ դեռ կարող են ճնշում գործադրել Թուրքիայի վրա, նշում են աղբյուրները։
«Օրինակ, նրանք կարող են պահանջել սահմանափակումներ առևտրի ֆինանսավորման համար կամ խնդրել խոշոր ֆինանսական ընկերություններին կրճատել թուրքական ընկերությունների ֆինանսավորումը: Ես չէի բացառի որևէ բացասական գործողություն, եթե Թուրքիան շատ մոտենա Ռուսաստանին», - հրատարակությանը ասել է եվրոպացի դիվանագետներից մեկը։
FT-ն նաև հիշեցնում է, որ Թուրքիայի ներկայացուցիչները քաջ գիտակցում են հնարավոր ռիսկերը, քանի որ հունիսին ԱՄՆ ֆինանսների փոխնախարար Ուոլլի Ադեյեմոն աշխատանքային հանդիպում է անցկացրել թուրքական բիզնեսների և բանկերի ներկայացուցիչների հետ և զգուշացրել է նրանց Ռուսաստանի հետ համագործակցության համար երկրորդական պատժամիջոցներ կիրառելու Վաշինգտոնի պատրաստակամության մասին։ Այնուամենայնիվ, Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահների բանակցություններից հետո բանկային ոլորտում համագործակցության առնվազն մեկ աճ տեղի կունենա. Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարեց հանրապետությունում ռուսական «Միր» վճարային համակարգի արագացված ինտեգրման և զարգացման մասին:
Հայտարարությունը հատկապես անհանգստացրել է եվրոպացի պաշտոնյաներին, որոնք այն դիտել են որպես ֆինանսական պատժամիջոցները շրջանցելու հնարավորություն։ Թուրքական և ռուսական կողմերը պնդում էին, որ դա զգալիորեն կհեշտացնի ռուս զբոսաշրջիկների կյանքը, որոնք կկարողանան վճարել տեղական ծառայությունների համար։ Ռուսաստանն ու Թուրքիան պայմանավորվել են նաև անցնել ազգային արժույթներով հաշվարկների, ինչը պետք է օգնի Թուրքիային պահպանել արտարժութային պահուստները և ամրապնդել լիրան։ Պայմանագրերի առանձին կետ էր ռուսական գազի դիմաց վճարումը ռուբլով փոխանցելը։
Ուկրաինայի դեմ ռուսական պատերազմի սկզբից ի վեր թուրքական իշխանությունները հավատարիմ են մնացել այսպես կոչված «հավասարակշռված չեզոքությանը»։ Թուրքական իշխանություններն ակտիվորեն ներգրավված են հակամարտության մեջ որպես բանակցող, Էրդողանը Ստամբուլը տրամադրեց որպես բանակցային հարթակ ռազմական բանակցությունների համար, Թուրքիան նաև օգնեց վերականգնել Ուկրաինայից հացահատիկի մատակարարումը համաշխարհային շուկա: Այնուամենայնիվ, արեւմտյան պետությունները մտավախություն ունեն, որ «հավասարակշռված չեզոքությունը» կարող է Ռուսաստանը վերածել «հնարավորությունների պատուհանի»՝ շրջանցելու պատժամիջոցները։
Միևնույն ժամանակ, Թուրքիան մինչ այժմ հրաժարվում է Ռուսաստանի հետ ռազմական համագործակցությունից, Baykar Makina-ն մերժել է Վլադիմիր Պուտինի առաջարկը՝ Ռուսաստանում Բայրաքթար տիպի անօդաչու թռչող սարքերի արտադրության գործարան կառուցելու վերաբերյալ։ Ընկերության տնօրենն ու համասեփականատերը Սելջուկ Բայրաքթարն է, ով Թուրքիայի նախագահի փեսան է։ Ընկերությունն ակտիվորեն աջակցում է Ուկրաինային և նրան մատակարարում իր արտադրանքը, որն առաջնագծում օգտագործվում է Ուկրաինայի զինված ուժերի կողմից։
