Ստանիսլավ Տարասովը Վրաստանում ԱՄՆ-ի նպատակների և հետխորհրդային տարածքը հրկիզելու փորձերի մասին

Ukraina.ru-ն գրում է, որ Մերձավոր Արևելք-Կովկաս հետազոտական ​​կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ, գրող Ստանիսլավ Տարասովը Ukraina.ru-ի հետ զրույցում պատմել է Կովկասում վրացական պարադոքսի և Արևմուտքի սխալների մասին։

- Ստանիսլավ Նիկոլաևիչ, Բայդենի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջեյք Սալիվանը Վրաստանի նախագահ Զուրաբիշվիլիին ասել է, որ Թբիլիսին չպետք է Ռուսաստանին հնարավորություն տա շրջանցել Արևմուտքի պատժամիջոցները, այլ պետք է ԱՄՆ-ի հետ միասին պայքարի հանուն ընդհանուր «ժողովրդավարական ապագայի»։ Ինչպիսի՞ն կլինեն Վրաստանի գործողություններն այդ ուղղությամբ:

-Նախ ամերիկացիները հայտարարություններ են անում, որոնց հետևում կոնկրետ փաստեր չկան։ Ռուսաստանը Վրաստանի տարածքով պատժամիջոցների շրջանցման գործողություններ չի իրականացնում: Սրանք բոլորն ամերիկյան տեսական ենթադրություններ են, վարկածներ։ Երկրորդ, այստեղ ես նկատում եմ մի հետաքրքիր պարադոքս. դաայն է, որ ԱՄՆ-ը Վրաստանից պահանջում է այսպես կոչված ժողովրդավարացում։ Երկրում իշխանությունը լիովին արևմտամետ է, անընդհատ խոսում է ՆԱՏՕ-ի և ԵՄ-ի հետ ինտեգրման մասին։ Թե ինչո՞ւ է Թբիլիսին քննադատվում Ամերիկայի կողմից, պարզ չէ։

Ամերիկացիները հույսը դրեցին իշխանության համար պայքարի վրա, ակտիվացրեցին ընդդիմադիր խմբերը, որպեսզի պատժեն կառավարությանը հակառուսական պատժամիջոցներին չմիանալու և Ռուսաստանի հարավում երկրորդ ճակատ չբացելու  համար։ ԱՄՆ-ը փորձում է իր հակառուսական սցենարն իրականացնել Վրաստանի միջոցով, բայց վրացիները դրան չեն գնում, քանի որ լինելով ազգայնական, հայրենասեր, տեխնոկրատ լավ են զգում Ռուսաստանը։ Թբիլիսիում հասկանում են, որ եթե հանկարծ Ռուսաստանը շրջվի դեպի հարավ, ապա Վրաստան պետությունը որպես այդպիսին կարող է ընդհանրապես վերանալ։ Միխայիլ Սահակաշվիլիի օրոք երկիրն արդեն կորցրել է իր տարածքի 20%-ը։ Հիմա վրացիներն իրենց շատ զգուշավոր են պահում, զարգացնում են առևտրատնտեսական համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ, համաձայնել են մասնակցել «Հյուսիս-Հարավ» նախագծին, արդիականացնում են Վերին Լարսի անցակետը և այլն։ Հնարավոր է, որ ապագայում տարածաշրջանային անվտանգության համակարգ ստեղծելու համար տեղի ունենա «երեք գումարած երեք» հանդիպում բաղկացած Վրաստանի, Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Իրանի կողմից և առանց ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի մասնակցության։ Ամերիկացիները կորցնում են Վրաստանը, այդտեղից էլ ընդդիմության ակտիվացման փորձերը։

- Վրաստանում  ի՞նչ հեռանկարներ ունի ընդդիմությունը:

- Սոցիոլոգիական չափումները ցույց են տալիս, որ ընդդիմադիրներն ունեն 5-10%, առավելագույնը 12% աջակցությունը։ Այսինքն եթե նույնիսկ հասնեն արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների՝ չեն ստանա մեծամասնություն, չեն կարողանա իշխանություն ընտրել։ Բայց նրանք կարողանում են ապակայունացնել իրավիճակը և լարվածության մեջ պահել պետությունը։ Սա նշանակում է, որ ընդդիմությունը կխոչընդոտի Ռուսաստանի առաջխաղացումը Հյուսիս-Հարավ միջանցքով։ Այսքանը:

-Ինչպիսի՞ն են ԱՄՆ-ի շանսերը Վրաստանում և հարևան երկրներում ուկրաինական սցենարով Մայդան կազմակերպելու համար։

- ԱՄՆ-ին դա չի հաջողվում, նրանք բաց են թողել այն հնարավորությունը, երբ Վրաստանում ընդդիմությունը զգալի աջակցություն էր վայելում բնակչության կողմից։ Այնուհետև ամերիկացիները պատվիրակեցին Միխեիլ Սաակաշվիլիին Ուկրաինայից։ Բայց փաստն այն է, որ Սահակաշվիլին շատ վատ համբավ ունի և հանրաճանաչ է բնակչության որոշակի հատվածի մոտ։ Փաստն այն է, որ կորցնելով Վրաստանը, ամերիկացիները, ինչպես ասացի, փորձում են այնտեղ մշտական ​​լարվածություն պահպանել։ ԱՄՆ-ը վրացական իշխանություններին դրդում է որոշ վճռական գործողությունների. նրանք ցանկանում են նրանց պատժամիջոցների տակ դնել, որպեսզի երկիրը մշտապես բախվի ճգնաժամի։ Նրանք փորձում են թույլ չտալ, որ Վրաստանի կառավարությունը շրջվի ոչ միայն Ռուսաստանի, այլ նաև հարևան երկրների հետ առեւտրատնտեսական համագործակցության զարգացման ուղղությամբ։ Առաջին հերթին դա Իրանն է։ Կա նաև Թուրքիան, բայց դա այլ հարց է։

-Ի՞նչ ընդհանրություն ունեն բողոքի ցույցերը Վրաստանում ու Մոլդովայում։

- Ընդհանրությունը ավելի լայն համատեքստում է։ Նման բողոքի ակցիաների հիմնական նպատակը հետխորհրդային տարածքը հրկիզելն է։ Իհարկե, նույն սցենարը մենք տեսնում ենք նաև Կենտրոնական Ասիայում։ Մենք տեսնում ենք սրացում ղարաբաղյան ճակատում, որտեղ անհնար է լուծել Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները։ Ռուսաստանի դեմ «կովկասյան ճակատի» բացումը, ԱՄՆ-ի կարծիքով, պետք է նպաստի Ուկրաինայի հաղթանակին: Ի դեպ, Ռուսաստանը հեռու է մնում ղարաբաղյան հակամարտությունից։ Նախկինում մեզ անընդհատ մեղադրում էին, որ Մոսկվան այնտեղ իր խաղաքարտն է խաղարկում և լարվածություն է ստեղծում։ Սերգեյ Լավրովը նախորդ անգամ Բաքու կատարած այցի ժամանակ ասվել է, որ մենք դեմ չենք, եթե Արևմուտքում որևէ մեկը կարողանա խթանել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը։  

Հիմա պարզվում է, որ պայմանագիրը չի ստորագրվել, և չկա որևէ արևմտյան ուժ, որը կարող է նախաձեռնել նման փաստաթղթի կնքումը։ Արևմուտքում ոչ ոք պատրաստ չէ նաև այսպես կոչված խաղաղապահների զորքեր մտցնել Լեռնային Ղարաբաղ։ Նաև ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն չեն կարող առաջարկել այնպիսի տնտեսական նախագծեր, որոնք ձեռնտու կլինեն Անդրկովկասի երկրներին։ Բայց տեսեք՝ թե՛ Հայաստանում, թե՛ Վրաստանում, ԱՄՆ-ի միջամտությամբ, սրվել է կլանների ու խմբերի պայքարը իշխանության համար։ Դա անել նրանք կարողանում են:

- Մարտի 13-ին Ուկրաինայի զինված ուժերում ծառայող Ղազախստանի քաղաքացի Ժասուլան Դույսեմբինը խոսել է ռուս զինվորականների, այդ թվում ռազմագերիների սպանության մասին և ռուսներին խոստացել է դժոխք Ղազախստանում։ Ավելի վաղ ղազախ նացիստ բլոգեր Արման Շուրաևը սադրիչ հայտարարություններ էր արել Ռուսաստանի և ռուսների հասցեին։ Արևմուտքը կարո՞ղ է երկրորդ ճակատ բացել Ռուսաստանի դեմ Ղազախստանի տարածքում։ Հաշվի առնելով վերը նշված ռուսաֆոբիան արդյո՞ք դա աջակցություն կստանա ղազախներից:

-Ղազախստանում նման փորձ արդեն եղել է 2022 թվականին։ Եվ դա իշխանությունը տապալելու իրական փորձ էր, գործնականում Ղազախստանը փլուզելու ու որպես միասնական պետության վերացնելու։ Հանրապետությունը կարող է բաժանել ժուզերի, օրինակ հյուսիսային, հարավային և այլն։ Ռուսաստանը օգնեց կանխել դա, բայց փաստն այն է, որ ամերիկյան ՀԿ-ները  ակտիվորեն են գործում։ Նրանց աշխատանքի տեխնոլոգիան հետևյալն է. նրանք զգալի գումար են վճարում այն ​​պետության բյուջե, որի տարածքում են գտնվում, և կառավարությունը հետաքրքրվում է նրանցով։ Ես դա տեսել եմ Հայաստանում։

Նման ՀԿ-ների ազդեցությունը չեզոքացնելու համար, իհարկե, անհրաժեշտ է փոխել աշխատանքի մեթոդները։ Միաժամանակ ռուսամետ ՀԿ-ներ ստեղծելու կարիք չկա։ Գլխավորն այն է, որ պետությունները չեզոք մնան և հենակետ չստեղծեն Ռուսաստանի անվտանգությանը սպառնացող վտանգների համար։

- Ո՞վ կարող է կասեցնել Կովկասում ԱՄՆ երկրորդ ճակատի ստեղծումը։

-Ամերիկան ​​գործում է դեսպանների, ընդդիմությանը խթանելու, ՀԿ-ների միջոցով: Բայց նրանք չեն կարող ակտիվացնել բողոքի ներուժը, քանի որ այն շատ սահմանափակ է։ Թբիլիսին զգացել է Ռուսաստանի հետ փոխշահավետ համագործակցությունը, վերջին տարիներին Վրաստանի տնտեսության մեջ ներդրումները կազմել են ավելի քան 12 միլիարդ դոլար։ Մոսկվայի խանութներում շատ վրացական ապրանքներ կան՝ հանքային ջրեր, գինի և այլն։ Վրաստանը լավ գումարներ է վաստակում Ռուսաստանի հետ առևտրային հարաբերությունների վրա, իսկ Վրաստանի ղեկավարությունն անում է հնարավորը ստատուս քվոն պահպանելու համար։ Միևնույն ժամանակ, Մոսկվան Թբիլիսիից թեժ գրկախառնություններ չի սպասում, մենք այլ խնդիրներ ունենք։ Մեզ համար կարևոր է պահպանել կայունությունը հետխորհրդային տարածքում քանի դեռ լուծվում է Ուկրաինայի խնդիրը։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am