Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … կարճ տաբատ՝ շորտ
ՖՈՏՈՇորտը կարճեցված տաբատի տեակ է:
Ի սկզբանե մարդկությունը քայլում էր կիսաշրջազգեստներով, մինչև ինչ-որ մեկի մոտ միտք առաջացավ կտրել այն մեջտեղից և կարել առաջացած երկու կտորները։ Շարժվելը շատ ավելի հարմար դարձավ, բայց մինչ շորտերի հայտնվելը դեռ շատ հեռու էր։
19-րդ դարը նշանավորվեց նիկերբոկերի հայտնվելով, որոնք ազատ կարճ տաբատներ էին: Դրանք ի սկզբանե օգտագործվել են գոլֆ խաղալու համար: Այն բանից հետո, երբ այդ հագուստին ներքևում մանժետներ ավելացվեցին, դրանք սկսեցին նմանվել բրիջիների: Անգլիայում տղամարդիկ դրանք կրում էին կոշիկներով և գուլպաներով: Պետրոս I-ի օրոք էլ Ռուսաստանում հայտնվեցին նման հագուստներ, և հետագայում մնացին միայն որսորդների հագուստի զինանոցում։
Շորտերի հետագա արդիականացման վրա, ինչպես հաճախ է պատահում, ազդել են զինվորականները։ Անգլիական Բերմուդյան գաղութում շոգ կլիմայի պատճառով զինվորները սկսել են կրճատել իրենց համազգեստի տաբատի երկարությունը։ Նորույթը դուր է եկել: Տեղի բնակիչներն ու անգլիացի զինվորները սկսել են հաճույքով օգտագործել այդ տեսակի հագուստը առօրյա կյանքում։ Հարկ է նշել, որ ժամանակի ընթացքում բերմուդյան շորտերը դարձան դպրոցականների, սկաուտների և խորհրդային պիոներների ամենօրյա համազգեստը։
Այնուամենայնիվ XX դարի 20-ական թվականներին է հայտնվել մեզ ծանոթ «շորտ» տերմինը։ Իսկ արդեն 30-ականներին դրանք սկսել են զանգվածաբար օգտագործվել որպես հագուստ ամառային արձակուրդների, բացօթյա հանգստի և սպորտի համար: Լողափերին այն ժամանակվա կանանց համար ընդունված երկարավուն պանտալոնները սկսել են փոխարինվել շորտերով։
Շորտերն է՛լ ավելի հայտնի են դարձել թենիսի շնորհիվ։ 1932 թվականին ամերիկացի թենիսիստուհի Բանի Օսթինը խաղի է դուրս եկել, իսկ թենիսիստուհի Էլիս Մարբլը խաղացել է շորտերով, վերջինս դարձել է առաջին կինը, ով կորտում հանդես է եկել դասական շորտով։
Քիչ անց հայտնի մոդելավորող Ժան Պատուն աշխարհին առաջարկել է կանացի սպորտային հագուստի հավաքածու, որը ներառում էր շորտեր։
40-ականներին Եվրոպան հայտարարեց շորտերի բոյկոտի մասին։ Տուգանքի սպառնալիքի տակ արգելել են դրանք կրել բոլորին, բացի հեծանվորդներից։
Չնայած դրան, բեմի և կինոարտադրության ներկայացուցիչները իրենց աշխատանքում չէին կարող հրաժարվել հագուստի նման կարևոր տարրից։ Կարճ տաբատները պարբերաբար հայտնվում էին ֆիլմերում, կաբարեներում, բայց չդարձան քաղաքային հագուստի տարր, քանի որ հասարակության մեջ շարունակում էին համարվել ծայրահեղ անպարկեշտ:
60-ականները նշանավորվեցին հիպի ենթամշակույթի առաջացմամբ։ Այս շարժման ներկայացուցիչները սիրել են շորտը և հագել դա որպես մարտահրավեր ի հակադրություն հասարակության կարծիքի։ Այն ժամանակվա շորտը կարճ կտրվածքով տաբատ էր՝ կողային թելերով, և ոչ հարթ եզրերով։ Դրանք կրել են և՛ տղաները, և՛ աղջիկները։
Շորտերը կրկին նորաձևության մեջ են մտել 70-ականներին։ Այդ անգամ Դիսկո պարային ժանրի զարգացման շնորհիվ շորտերը շատ ավելի կարճ են դարձել, քան իրենց նախորդները։ Այդ ժամանակահատվածում նորաձև են եղել սլացիկ կազմվածքն ու դիետաները, և շորտերը հիանալի օգնել են ցույց տալ կազմվածքը, այն ավելի սեքսուալ դարձնել։
80-ականներին Ամերիկայում մոդայիկ են դարձել ջինսե շորտերը։ Դրանք պատրաստվել են մաշված և բավական կարճ կտրված ջինսերից։ Շորտերն սկսել են ավելի շատ նմանվել ներքնավարտիքի։
Մեր օրերում շորտերը մարդու կյանքի անփոխարինելի հատկանիշն են։ Դրանք պատրաստվում են տրիկոտաժից, բնական կաշվից, բրդից, ջինսից կամ սովորական գործվածքից: Աշխարհում կան ավելի քան քսան տեսակի շորտեր, որոնք օգնում են յուրաքանչյուր անձի տալ ինքնատիպություն, անկրկնելիություն և էլեգանտություն։
Կ. Խաչիկյան