Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ի՞նչ և որքա՞ն թույլ կտրվի Թուրքիային․ «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մի քանի տասնամյակ առաջ դժվար էր պատկերացնել, որ Թուրքիան կարող է մուտք գործել այն տարածքներ, որոնք ավանդաբար համարվել են որպես ռուսական ազդեցության և կենսական շահերի գոտի։ Սակայն Հարավային Կովկասում և Միջին Ասիայում Թուրքիայի ազդեցության ընդլայնումը փաստացի կարելի է իրողություն համարել։ Ավելին, Թուրքիային հաջողվել է ստեղծել այնպիսի հարթակ, որը թույլ կտա պայմաններ ապահովել համաթուրքական ինտեգրացիայի համար։ Եվ այդ հարթակի դերակատարությունը կատարում է Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը, որի շրջանակներում թյուրքախոս պետությունների ղեկավարների մասնակցությամբ տեղի են ունենում գագաթաժողովներ ու ընդունվում են բազմաբնույթ որոշումներ, որոնց մեծ մասը վերաբերում է համատեղ նախաձեռնություններին։

Օրինակ՝արդեն իսկ ստեղծվել է համաթյուրքական ներդրումային հիմնադրամ, որը կոչված է նպաստելու Թյուրքական պետությունների կազմակերպության անդամների տնտեսական զարգացմանը։ Հեռուն գնացող նախաձեռնություններ կան նաև թյուրքախոս երկրների համար կրթության և դասագրքերի ընդհանուր չափորոշիչներ ստեղծելու ուղղությամբ։ Ուսանողների փոխանակման ծրագրեր են իրականացվում, քննարկվում է անգամ համընդհանուր թուրքական այբուբեն ստեղծելու հարցը։ Պատահական չէ, որ Թյուրքական պետությունների կազմակերպության՝ Աստանայում կայացած 10-րդ հոբել յանական գագաթաժողովում Թուրքիայի նախագահը նման առաջարկ հնչեցրեց։ Պարզ է, որ այս առաջարկության հիմքում թուրքերենը դոմինանտ դարձնելու խնդիր է լուծվում։

Մյուս կողմից էլ՝ փորձ է կատարվում համաթյուրքական դաշտ ստեղծել մի շարք միջազգային հարցերում միասնական ճակատով հանդես գալու համար։ Օրինակ՝ այդպիսի հարց կարող է լինել Ադրբեջանին Հայաստանի հետ հակամարտության հարցում աջակցություն ցուցաբերելը, Գազայի հատվածում տեղի ունեցողի շուրջ համատեղ դիրքորոշմամբ հանդես գալը և այդպես շարունակ։ Բայց թուրքական նպատակների մեջ շատ կարևոր տեղ է զբաղեցնում Չինաստանը Եվրոպայի հետ կապող ցամաքային ուղին վերահսկողության տակ վերցնելը, որն ստացել է «Միջին միջանցք» անվանումը։ Հատկապես ռուս-ուկրաինական հակամարտության և Ռուսաստանի դեմ սահմանված պատժամիջոցների արդյունքում այդ հաղորդակցության ուղին փոխադրումների կազմակերպման համար առանձնահատուկ նշանակություն է ձեռք բերել։ Դրա համար էլ Թուրքական պետությունների կազմակերպության Աստանայի գագաթաժողովում քննարկումների օրակարգի ամենակարևոր հարցերից մեկը տրանսպորտային միջանցքներին էր վերաբերում, ու Էրդողանն էլ կրկին բարձրացրեց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցը։

Փաստացի այդ ճանապարհը լիովին թյուրքական չի լինի, եթե «Զանգեզուրի միջանցքը» չգործարկվի։ Օրինակ՝ եթե Նախիջևանը Ադրբեջանի հետ կապող ուղին անցնի Իրանով, ապա Թեհրանը կխոչընդոտի, որ թուրքական ազդեցությունը տարածվի դեպի արևելք։ Իսկ Անկարային թուրքական վերահսկողության տակ գտնվող ճանապարհ է անհրաժեշտ, որպեսզի Թուրքիան առանց արգելքների ներթափանցի Ադրբեջան, ապա նաև Միջին Ասիա։ Թուրքիայի՝ չափից ավելի մեծ ամբիցիաները հակասում են տարածաշրջանային մյուս խոշոր խաղացողների շահերին։ Առաջին հերթին դրանք Իրանի շահերի դեմ են, քանի որ հետագայում այս երկիրը ապակայունացնելու և թյուրքալեզու շրջանները պոկելու հարց կարող է բարձրանալ։ Ռուսաստանի համար ևս վտանգավոր են պանթուրքական ծրագրերը, քանի որ մի կողմից՝ Մոսկվան կարող է կորցնել իր ազդեցությունը Հարավային Կովկասում և Միջին Ասիայում, իսկ մյուս կողմից էլ՝ Հյուսիսային Կովկասի ապակայունացման նոր գործոններ ի հայտ կգան։

Պանթուրքական ծրագրերը երկարաժամկետ հեռանկարում վտանգավոր են նաև Չինաստանի համար, քանի որ Միջին Ասիայում թուրքական ազդեցության ընդլայնումը կարող է բարդություններ ստեղծել՝ կապված հատկապես ույղուրների հարցի հետ։ Առանց այն էլ Արևմուտքն օգտագործում է ույղուրների թեման Չինաստանի դեմ ճնշումներ գործադրելու համար։ Ուստի, պանթուրքական ծրագրերի իրագործման դեպքում Թուրքիան կարող է հնարավորություններ ստանալ Չինաստանի Սինցզ յան ույղուրական ինքնավար շրջանում անջատողականությունը հովանավորելու համար։ Պանթուրքական ծրագրերը վտանգավոր են նաև Հնդկաստանի համար այն տեսանկյունից, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը Պակիստանի հետ խոր համագործակցությունը կարող են պրոյեկտել նաև թյուրքախոս մյուս պետությունների վրա։

Իսկ իր տարածաշրջանային ախոյան Պակիստանի հետ յուրաքանչյուր համագործակցության (հատկապես ռազմատեխնիկական բնագավառում) Հնդկաստանը մեծ անհանգստությամբ է հետևում։ Դրան Նյու Դելին կարող է հակազդել հիմնականում Հայաստանին աջակցելու միջոցով։ Պատահական չէ, որ երկու երկրների համագործակցությունը մի շարք ոլորտներում, այդ թվում՝ ռազմական, նոր մակարդակի է բարձրացվել։ Իսկ հնդիկ գեներալ-մայոր Աշոկ Կումարը նույնիսկ առաջարկում է Հայաստանում հնդկական բանակի ուսումնական թիմ ստեղծել։ Փաստացի այն հարցը, թե արդյոք Թուրքիան կհաջողի, թե ոչ, շատ առումներով կախված է Հայաստանից։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Архиепископ Баграт Галстанян: Настали времена украденной чести и радости Мы ответственны за судьбу армянства перед будущими поколениями: Послание Аршака Карапетяна по случаю Дня НезависимостиОт имени Сержа Саргсяна утром воздана дань уважения и возложен венок в Воинском пантеоне «Ераблур» Архиепископ Езрас Нерсисян освятил новую армянскую церковь в селе Шаумяновском Ростовской области США гордятся тем, что продолжают поддерживать Армению – Блинкен «Интер» на своей официальной странице отметил, что Генрих Мхитарян уже сыграл в клубе 100 матчей «Здесь я понял, что мне хочется много снимать Родину»: Виген Ананян Мэр Еревана направил поздравительное послание по случаю Дня Независимости Республики Армения Число погибших при израильском ударе в Ливане выросло до 12 «Ухудшение отношений с ЕАЭС может иметь цепные и катастрофические последствия для Республики Армения» - Аршак КарапетянГлава делегации ЕС в Армении поздравил республику с Днем независимости По следам скандальных записейГрайр Гегамян назначен военным атташе Армении в США Поправки в Конституции должны быть направлены не на отказ от исторической правды, а на сохранение государственности и территориальной целостности: Аршак КарапетянЗахарова заверила о скором суде над азербайджанскими убийцами миротворцев РФ в Нагорном Карабахе Нефть Brent подешевела до $74,68 за баррель Рубен Варданян – Пашиняну: Каждый думает о действиях другого, исходя из моделей и принципов своей жизни ABC: Израиль 15 лет готовил операцию по подрыву пейджеров в Ливане СМИ: В центре Еревана произошла потасовка с участием десятков человек «Паст». Никол Пашинян в своем «репертуаре». Кто бросит ему спасательный круг? BBC: Что происходит с Рубеном Варданяном и другими армянами в азербайджанских тюрьмах Brent подешевела до $73,32 за баррель на данных API о росте запасов нефти в США В Белом доме ознакомились с мирным планом Зеленского и сочли его рабочим Лига чемпионов: Матчи дня Восьмилетняя девочка угнала автомобиль у собственной матери и 25 минут каталась на нем Всё тайное рано или поздно становится явным Сколько снарядов нужно купить, чтобы эти Индийские артиллерийские средства дали результат? Аршак КарапетянВ армянских церквях России и Беларуси отметили праздник Воздвижения Животворящего Креста Господня Brent торгуется у $71,6 за баррель Статуя богини Анаит доставлена из Великобритании в Армению В Армению доставлены 6 мусоровозов – они будут переданы мэрии Еревана Два человека пострадали в ДТП в Лорийской области Летевший из Еревана в Москву борт «Аэрофлота» вынужденно сел в Астрахани Архиепископ Галстанян посетил парламент Армении – он готов к встрече с представителями правящей партии Задержан глава военного представительства Минобороны РФ «Подарок» власти Аршаку КарапетянуОтношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак КарапетянВИДЕО։ Диаспора имеет серьзный потнциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянДТП в Ереване: водитель скончался в больнице В МИД РА 16 сентября состоится официальная встреча министров иностранных дел Армении и Франции Оверчук о разблокировке коммуникаций: Россия готова помогать, исходя из принципов суверенитета и юрисдикции Армении После проливного дождя Ереван вновь затопило Рукописную Библию XIV века продали почти за $7 млн. Диаспора имеет серьезный потенциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянУкраинские силы не в состоянии использовать западное оружие: Путин Директор Национального центра ожогов и дерматологии: Число обращающихся к нам людей увеличивается Состоялся телефонный разговор премьер-министра Пашиняна с госсекретарем США Энтони Блинкеном Армянские журналисты вновь примут участие в литовском футбольном турнире 13-летний саксофонист Микаел Арутюнян получил Гран-при нидерландского международного конкурса Международный банк реконструкции и развития выделит Армении кредит в размере $40 млн.
Самое популярное