Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Աշխարհաքաղաքական դիմակայության հիմնական սլաքները․ «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Միջազգային հարաբերություններում ընթանում է նոր աշխարհակարգի ձևավորման գործընթացը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից և ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ստեղծված համակարգը ճաքեր է տալիս, իսկ միջազգային մեխանիզմները չեն գործում ու ի վիճակի չեն կայունություն ապահովել։ Իսկ նոր մեխանիզմների ստեղծման ճանապարհը տեղի է ունենում սուր դիմակայության և տեկտոնիկ տեղաշարժերի պայմաններում։ Մի կողմից՝ Արևմուտքն ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ ցանկանում է պահպանել իր հեգեմոնի և թելադրողի դիրքերը միջազգային հարաբերություններում, իսկ մյուս կողմից՝ ԱՄՆ-ի պատկերացրած միաբևեռ աշխարհակարգին մարտահրավեր են նետել մի շարք ուժեր, որոնց մեջ կենտրոնականը Չինաստանն ու Ռուսաստանն են, ապա նաև Իրանը։ Ուստի, պատահական չէ, որ այս երեք երկրները Արևմուտքի ճնշման ներքո են գտնվում։

Ռուսաստանի և Իրանի նկատմամբ արևմտյան խիստ պատժամիջոցներ են սահմանվել, իսկ Չինաստանի պարագայում որոշակի տնտեսական և տեխնոլոգիական սահմանափակումներ են գործում։ Արևմուտքի կողմից ճնշումները պայմաններ են ստեղծել, որ Չինաստանը, Ռուսաստանն ու Իրանը խորացնեն իրենց հարաբերությունները և փորձեն կառուցել բազմաբևեռ աշխարհակարգ։ Այդ նպատակին հասնելու համար այս երկրները ձգտում են այլ զարգացող պետությունների հետ միասին համագործակցության ընդհանուր միջազգային հարթակներ ստեղծել, որը հնարավորություն կտա մարտահրավեր նետել Արևմուտքին։ Այդ հարթակներից մեկն էլ ԲՐԻԿՍ երկրների խումբն է, որը ոչ միայն ընդլայնման մեծ հնարավորություններ ունի «գլոբալ հարավի» պետությունների շրջանում, այլև դրա շրջանակներում այնպիսի թեմաներ են շրջանառության մեջ դրվում, ինչպիսիք են համատեղ դրամահաշվարկային համակարգի, արժույթի ստեղծումը և ամերիկյան դոլարից հրաժարումը։

Իսկ Շանհայի համագործակցության կազմակերպությունը մեկ այլ հարթակ է, որը կարող է օգտագործվել բազմաբևեռ աշխարհակարգի ձևավորման ճանապարհին։ Այնուամենայնիվ, պետք է ընդգծել, որ Ռուսաստանի, Չինաստանի ու Իրանի գործակցությունն իրավիճակային է և քաղաքակրթական հիմքեր չունի, քանի որ այս երկրները տարբեր արժեքներ են կրում։ ԱՄՆ-ի կողմից երկարաժամկետ հեռանկարի մասով գլխավոր մարտահրավերը դիտվում է ոչ թե Ռուսաստանից կամ Իրանից, այլ հենց Չինաստանից։ Եվ պատահական չէ, որ ամերիկյան վերլուծական շրջանակների կողմից պարբերաբար ահազանգեր են հնչում Չինաստանի աճող ազդեցության մասին։

Չինաստանին հաջողվել է մի շարք տնտեսական ծրագրերի իրականացման շրջանակներում ներթափանցել տարբեր տարածաշրջաններ, այդ թվում՝ Ամերիկա աշխարհամաս, որը ավանդականորեն համարվում է ԱՄՆ-ի հետնաբակը։ Չնայած այս հանգամանքին, հենց Ռուսաստանն է, որ Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի արդյունքում անուղղակի ռազմական առճակատման մեջ է Արևմուտքի ու ՆԱՏՕ-ի ռազմաքաղաքական դաշինքի հետ։ Պարզ է, որ եթե չլինի արևմտյան աջակցությունը, ապա Ուկրաինան ի վիճակի չի լինի դիմագրավել աշխարհում երկրորդ հզոր բանակն ունեցող Ռուսաստանին։

Բայց, միևնույն ժամանակ, ինչպես ցույց են տալիս իրադարձությունները, Արևմուտքը շահագրգռված չէ Ուկրաինայի լիակատար հաղթանակով, քանի որ այն մեծացնում է Ռուսաստանի կողմից միջուկային զենքի կիրառման հավանականությունը։ Մյուս կողմից էլ՝ արևմտյան ռազմաքաղաքական դաշինքին պետք չէ Ռուսաստանի քայքայումը, քանի որ Ռուսաստանն առավել կանխատեսելի է անվտանգության ապահովման տեսանկյունից, քան այդ երկրից անջատված մասերն ու խմբավորումները, որոնք կարող են հասանելիություն ունենալ միջուկային զենքին։ Ըստ տարբեր արևմտյան վերլուծաբանների, Ռուսաստանի մասնատումը կարող է ձեռնտու լինել առաջին հերթին Չինաստանին, որն էլ կտիրանա Ռուսաստանի արևելքին ու կլցնի եվրասիական տարածաշրջանում առաջացած վակուումը։

Ուստի, Արևմուտքի հիմնական ռազմավարական խնդիրը ամփոփվում է հիմնականում Ռուսաստանին թուլացնելու շրջանակներում։ Եվ Արևմուտքն իր ազդեցության գոտին ընդլայնում է, ու ՆԱՏՕ-ն դեպի արևելք է ծավալվում նրա հաշվին, որ Ուկրաինան ավերվում է, իսկ հազարավոր ուկրաինացիներ զոհվում են։ Բայց մյուս կողմից էլ՝ Արևմուտք-Ռուսաստան դիմակայությունը և Ուկրաինայում ընթացող պատերազմը էապես վնասել են մի շարք եվրոպական երկրների։ Ռուսական հումքի՝ մասնավորապես էներգետիկ ռեսուրսների մատակարարման դադարեցումը Եվրոպայում էներգակիրների գների բարձրացման, արտադրության սահմանափակման, ինչպես նաև ինֆլ յացիայի պատճառ են դարձել։ Օրինակ՝ Գերմանիայի տնտեսությունը մեծապես տուժում է դրանից։ Եթե նախկինում ռուսական գազի մատակարարման պայմաններում գերմանական գործարաններն աշխատում էին ամբողջ հզորությամբ, ապա այժմ խնդիրներ են առաջացել արտադրությունը, ապա նաև արտահանումը կազմակերպելու ուղղությամբ։ Ու բազմաթիվ ընկերություններ դիտարկում են իրենց գործարաններն այլ երկրներ տեղափոխելու հնարավորությունը։ Իսկ թանկացումները դժգոհությունների պատճառ են դառնում բնակչության շրջանում։

Մյուս կողմից էլ՝ այլ տարածաշրջաններում, մասնավորապես Մերձավոր Արևելքում անկայունությունն ու ռազմական բախումները, ինչպիսին, օրինակ՝ Իսրայելի կողմից ՀԱՄԱՍ-ի դեմ հայտարարված պատերազմն է, կարող են էներգակիրների թանկացման ու գնաճի նոր ալիքի պատճառ դառնալ։ Բացի այդ, արևմտյան երկրների բնակչության շրջանում ուկրաինական պատերազմից որոշակի հոգնածություն և հետաքրքրության անկում է նկատվում, ինչն ազդեցություն է ունենում նաև այդ երկրների քաղաքականության վրա։ Օրինակ՝ այս տարվա հոկտեմբերին ԱՄՆ-ը, տարբեր գնահատականների համաձայն, 93,5 տոկոսով ավելի քիչ օգնություն է տրամադրել Ուկրաինային, քան տարվա առաջին ամիսներին էր։

ԱՄՆ-ում Հանրապետական կուսակցությունը, որը մեծամասնություն ունի Կոնգրեսի ստորին՝ Ներկայացուցիչների պալատում, միանշանակ կողմ չի արտահայտվում Ուկրաինային շարունակաբար տրամադրվող մեծաքանակ օգնության հարցում։ Իսկ հաջորդ տարի երկրում նախագահական ընտրություններ են սպասվում, և հանրապետականների նախագահական թեկնածու Դոնալդ Թրամփը խոստանում է ընտրվելու դեպքում դադարեցնել Ուկրաինայում ընթացող պատերազմը՝ հաշվի առնելով, որ այն Երրորդ համաշխարհային պատերազմի վերածվելու պոտենցիալ ունի։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Архиепископ Баграт Галстанян: Настали времена украденной чести и радости Мы ответственны за судьбу армянства перед будущими поколениями: Послание Аршака Карапетяна по случаю Дня НезависимостиОт имени Сержа Саргсяна утром воздана дань уважения и возложен венок в Воинском пантеоне «Ераблур» Архиепископ Езрас Нерсисян освятил новую армянскую церковь в селе Шаумяновском Ростовской области США гордятся тем, что продолжают поддерживать Армению – Блинкен «Интер» на своей официальной странице отметил, что Генрих Мхитарян уже сыграл в клубе 100 матчей «Здесь я понял, что мне хочется много снимать Родину»: Виген Ананян Мэр Еревана направил поздравительное послание по случаю Дня Независимости Республики Армения Число погибших при израильском ударе в Ливане выросло до 12 «Ухудшение отношений с ЕАЭС может иметь цепные и катастрофические последствия для Республики Армения» - Аршак КарапетянГлава делегации ЕС в Армении поздравил республику с Днем независимости По следам скандальных записейГрайр Гегамян назначен военным атташе Армении в США Поправки в Конституции должны быть направлены не на отказ от исторической правды, а на сохранение государственности и территориальной целостности: Аршак КарапетянЗахарова заверила о скором суде над азербайджанскими убийцами миротворцев РФ в Нагорном Карабахе Нефть Brent подешевела до $74,68 за баррель Рубен Варданян – Пашиняну: Каждый думает о действиях другого, исходя из моделей и принципов своей жизни ABC: Израиль 15 лет готовил операцию по подрыву пейджеров в Ливане СМИ: В центре Еревана произошла потасовка с участием десятков человек «Паст». Никол Пашинян в своем «репертуаре». Кто бросит ему спасательный круг? BBC: Что происходит с Рубеном Варданяном и другими армянами в азербайджанских тюрьмах Brent подешевела до $73,32 за баррель на данных API о росте запасов нефти в США В Белом доме ознакомились с мирным планом Зеленского и сочли его рабочим Лига чемпионов: Матчи дня Восьмилетняя девочка угнала автомобиль у собственной матери и 25 минут каталась на нем Всё тайное рано или поздно становится явным Сколько снарядов нужно купить, чтобы эти Индийские артиллерийские средства дали результат? Аршак КарапетянВ армянских церквях России и Беларуси отметили праздник Воздвижения Животворящего Креста Господня Brent торгуется у $71,6 за баррель Статуя богини Анаит доставлена из Великобритании в Армению В Армению доставлены 6 мусоровозов – они будут переданы мэрии Еревана Два человека пострадали в ДТП в Лорийской области Летевший из Еревана в Москву борт «Аэрофлота» вынужденно сел в Астрахани Архиепископ Галстанян посетил парламент Армении – он готов к встрече с представителями правящей партии Задержан глава военного представительства Минобороны РФ «Подарок» власти Аршаку КарапетянуОтношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак КарапетянВИДЕО։ Диаспора имеет серьзный потнциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянДТП в Ереване: водитель скончался в больнице В МИД РА 16 сентября состоится официальная встреча министров иностранных дел Армении и Франции Оверчук о разблокировке коммуникаций: Россия готова помогать, исходя из принципов суверенитета и юрисдикции Армении После проливного дождя Ереван вновь затопило Рукописную Библию XIV века продали почти за $7 млн. Диаспора имеет серьезный потенциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянУкраинские силы не в состоянии использовать западное оружие: Путин Директор Национального центра ожогов и дерматологии: Число обращающихся к нам людей увеличивается Состоялся телефонный разговор премьер-министра Пашиняна с госсекретарем США Энтони Блинкеном Армянские журналисты вновь примут участие в литовском футбольном турнире 13-летний саксофонист Микаел Арутюнян получил Гран-при нидерландского международного конкурса Международный банк реконструкции и развития выделит Армении кредит в размере $40 млн.
Самое популярное