Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Պետք է ստեղծել ուժեղ պետություն՝ նախագահական կառավարմամբ, որտեղ նախագահը կլինի գերագույն գլխավոր հրամանատար

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Իր անկախության 33 տարիների ընթացքում Հայաստանի Հանրապետությունն առնվազն երկու անգամ սահմանադրական փոփոխություններ է իրականացրել, երրորդին էլ արդեն պատրաստվում են մի քանի տարի, սակայն դեռ վերջնական որոշում այդ կապակցությամբ չկա։

Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրությունն ընդունվեց 1995 թվականի հուլիսի 5-ին՝ համաժողովրդական հանրաքվեով։ Սահմանադրության ընդունումից հետո հուլիսի 5-ը դարձավ պետական տոն՝ Սահմանադրության օր։ Մինչ այդ Հանրապետությունը կառավարվում էր 1990 թվականի օգոստոսի 23-ին ընդունված անկախության հռչակագրով, որով էլ սահմանվել էր Հայաստանի կառավարման պետական կարգը։

Ըստ էության, առաջին սահմանադրությունը բխում էր հենց անկախության հանրաքվեից և արտացոլում նշված պետական կառավարման համակարգը, և, զարմանալի չէ, որ հենց առաջին սահմանադրությամբ, որտեղ Հայաստանը իսկապես նախագահական հանրապետություն էր, հաջողվեց հաղթանակ տանել Ադրբեջանի նկատմամբ արցախյան առաջին պատերազմում։ 2005 թվականի նոյեմբերի 27-ին տեղի ունեցած 2-րդ հանրաքվեով սահմանադրության առաջին փոփոխություններն իրականացվեցին, թեև երկրի իշխանությունները հայտարարում էին, որ փոփոխություններն իրականացնում են հանրապետության կառավարման կարգի, իշխանությունների կարգի բաժանման, զսպումների և հակակշիռների մեխանիզմների ապահովման տեսանկյունից, օրինակ, նշանակալիորեն կրճատվեցին նախագահի լիազորությունները, իսկ Ազգային ժողովի դերն ընդլայնվեց, իսկ վարչապետ նշանակելու ամբողջությամբ հայեցողական նախագահի լիազորությունները վերացվեց և վարչապետ կարող է ընտրվել միայն Ազգային ժողովի մեծամասնության վստահությունը վայելող անձը, հարկավոր է նշել, որ առաջին փոփոխություններն իսկապես հետընթաց էին երկրի կառավարման առումով։

Նախագահի լիազորությունների չափազանց նվազեցումը առանձնակի հաջողություններ չբերեց Հայաստանին։ Սահմանադրության երկրորդ փոփոխությունները տեղի ունեցան 2015 թվականի դեկտեմբերի 6-ին։ Երկրի այն ժամանակվա իշխանությունները՝ Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ, քաղաքական ինչ-ինչ հաշվարկներից ելնելով, որոշեցին կտրուկ փոխել երկրի կառավարման համակարգը և այն կիսանախագահականից վերածել ամբողջությամբ խորհրդարանական կառավարմամբ համակարգի, իսկ երկրի նախագահը ընդհանրապես վերածվեց «անգլիական թագուհու»։

Գործող իշխանությունները՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, որոնք այն ժամանակ դեռ ընդդիմություն էին, Սերժ Սարգսյանին մեղադրում էին իր հագով կոստյում կարելու մեջ, սակայն 2018 թվականի իշխանափոխությամբ գալով իշխանության՝ որևէ քայլ չեն նախաձեռնել սահմանադրական այդ փոփոխությունները չեղարկելու և նախագահական կամ կիսանախագահական համակարգի անցնելու ուղղությամբ, թեև նման ցանկություն ավելի վաղ հայտնել էին և, ըստ մասնագետների, հենց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Սահմանադրության անկատարությունը լրջագույն մարտահրավեր դարձավ Հայաստանի Հանրապետության համար և կառավարման անկատարության հետևանքով բազմաթիվ խնդիրներ ծագեցին։ Մինչ 44-օրյա պատերազմը՝ Նիկոլ Փաշինյանը մտադրություն էր հայտնել սահմանադրական փոփոխություններ իրականացնել, որոնք պետք է 2020 թվականի ապրիլի 5-ին, սակայն կորոնավիրուսի պատճառով հայտարարված արտակարգ դրության պայմաններում Սահմանադրության հանրաքվեն չեղարկվեց, դրանից հետո էլ իշխանությունը որոշեց ինքը իր հագին թողնել Սերժ Սարգսյանի համար կարված կոստյումը։

Այդ կոստյումից հրաժարվելու մասին հայտարարություններ վերջին տարիներին շատ են հնչում։ Քաղաքական գործիչների մի մեծ մաս կարծում է, որ Հայաստանի վաղվա օրը ճիշտ կառուցելու ուղիներից առաջինը և կարևորը ՀՀ սահմանադրության փոփոխումն է։ Ի դեպ, վերջերս ՀՀ նախկին ՊՆ նախարար, «Համահայկական ճակատ» շարժման հիմնադիր Արշակ Կարապետյանը News.am-ին տված հարցազրույցում նշել էր, որ պետք է ստեղծենք ուժեղ պետություն՝ նախագահական կառավարմամբ, որտեղ նախագահը կլինի գերագույն գլխավոր հրամանատար, որպեսզի գիտակցի ժողովրդի առջև իր պատասխանատվության ողջ չափը։ Այդ կերպ Արշակ Կարապետյանը նույնպես գտնում է, որ այն մոդելը, որով շարժվում է Հայաստանը՝ ճիշտ չէ, և հնարավոր է՝ մեր երկիրին բերի նոր և շատ ցավոտ ցնցումներ, ընդուպ՝ երկիրը տանի նոր արկածախնդրության։

Ներկայումս ևս Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովը կա, գործում է, առաջարկներ է ներկայացնում և, հնարավոր է, որ եկող տարի ևս մեկ սահմանադրական հանրաքվե տեղի ունենա։ Մինչդեռ հարկավոր է վերադառնալ ակունքներին՝ 1995 թվականի սահմանադրությանը և որոշակիացնել և հստակեցնել բոլոր կառավարման համակարգի աշխատանքի բոլոր սկզբունքները, ի վերջո, մեր երկիրը փորձադաշտ չէ, որ ով ինչ ցանկանա՝ իր քաղաքական նպատակահարմարությամբ իրականացնի։ Անհրաժեշտ է հստակ իրավական կարգավորումներ, առավել ևս, որ սահմանադրության բոլոր փոփոխությունները ոչ թե դրական են ազդել, այլ իրականում եղել են ֆարս, թուլացրել երկիրը։

Լևոն Հովհաննիսյան

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Приказ не сопротивляться поступил из Армении в Арцах: КарапетянНефть Brent подорожала до $75,03 за баррель Самолет совершил экстренную посадку из-за мыши, обнаруженной пассажиром в коробке с едой США готовятся к введению санкций против пророссийского экс-премьера Грузии «У лающей собаки нет зубов, чтобы кусаться»: «Гражданский договор» снова демонстрирует свои страхиАрхиепископ Баграт Галстанян: Настали времена украденной чести и радости Мы ответственны за судьбу армянства перед будущими поколениями: Послание Аршака Карапетяна по случаю Дня НезависимостиОт имени Сержа Саргсяна утром воздана дань уважения и возложен венок в Воинском пантеоне «Ераблур» Архиепископ Езрас Нерсисян освятил новую армянскую церковь в селе Шаумяновском Ростовской области США гордятся тем, что продолжают поддерживать Армению – Блинкен «Интер» на своей официальной странице отметил, что Генрих Мхитарян уже сыграл в клубе 100 матчей «Здесь я понял, что мне хочется много снимать Родину»: Виген Ананян Мэр Еревана направил поздравительное послание по случаю Дня Независимости Республики Армения Число погибших при израильском ударе в Ливане выросло до 12 «Ухудшение отношений с ЕАЭС может иметь цепные и катастрофические последствия для Республики Армения» - Аршак КарапетянГлава делегации ЕС в Армении поздравил республику с Днем независимости По следам скандальных записейГрайр Гегамян назначен военным атташе Армении в США Поправки в Конституции должны быть направлены не на отказ от исторической правды, а на сохранение государственности и территориальной целостности: Аршак КарапетянЗахарова заверила о скором суде над азербайджанскими убийцами миротворцев РФ в Нагорном Карабахе Нефть Brent подешевела до $74,68 за баррель Рубен Варданян – Пашиняну: Каждый думает о действиях другого, исходя из моделей и принципов своей жизни ABC: Израиль 15 лет готовил операцию по подрыву пейджеров в Ливане СМИ: В центре Еревана произошла потасовка с участием десятков человек «Паст». Никол Пашинян в своем «репертуаре». Кто бросит ему спасательный круг? BBC: Что происходит с Рубеном Варданяном и другими армянами в азербайджанских тюрьмах Brent подешевела до $73,32 за баррель на данных API о росте запасов нефти в США В Белом доме ознакомились с мирным планом Зеленского и сочли его рабочим Лига чемпионов: Матчи дня Восьмилетняя девочка угнала автомобиль у собственной матери и 25 минут каталась на нем Всё тайное рано или поздно становится явным Сколько снарядов нужно купить, чтобы эти Индийские артиллерийские средства дали результат? Аршак КарапетянВ армянских церквях России и Беларуси отметили праздник Воздвижения Животворящего Креста Господня Brent торгуется у $71,6 за баррель Статуя богини Анаит доставлена из Великобритании в Армению В Армению доставлены 6 мусоровозов – они будут переданы мэрии Еревана Два человека пострадали в ДТП в Лорийской области Летевший из Еревана в Москву борт «Аэрофлота» вынужденно сел в Астрахани Архиепископ Галстанян посетил парламент Армении – он готов к встрече с представителями правящей партии Задержан глава военного представительства Минобороны РФ «Подарок» власти Аршаку КарапетянуОтношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак КарапетянВИДЕО։ Диаспора имеет серьзный потнциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянДТП в Ереване: водитель скончался в больнице В МИД РА 16 сентября состоится официальная встреча министров иностранных дел Армении и Франции Оверчук о разблокировке коммуникаций: Россия готова помогать, исходя из принципов суверенитета и юрисдикции Армении После проливного дождя Ереван вновь затопило Рукописную Библию XIV века продали почти за $7 млн. Диаспора имеет серьезный потенциал для обеспечения безопасности Армении: КарапетянУкраинские силы не в состоянии использовать западное оружие: Путин
Самое популярное