ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (09 հունվար)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Սերբիա՝ Հանրապետության օր:

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

1866 –ծնվել է  հասարակական–քաղաքական գործիչ, գրող Ավետիս Ահարոնյանը:

1915 – ծնվել է արձակագիր Սուրեն Այվազյանը:

1919-Թբիլիսիում սկսվել է  Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանների որոշման հարցով համաժողովի նիստը, որին ակտիվորեն մասնակցել է Մեծ Բրիտանիան:

1924- ծնվել է հայ կինոռեժիսոր, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ Սերգեյ Փարաջանովը։

1925-ծնվել է  երգչուհի (Երգի թագուհի) Օֆելիա Համբարձումյանը:

1945- ծնվել է Հայաստանի Հանրապետության առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը։

1950- ծնվել է դրամատուրգ, արձակագիր Սամվել Խալաթյանը:

1955- ծնվել է ռեժիսոր, բազմաթիվ միջազգային մրցանակների դափնեկիր, «Ոսկե ծիրան» երևանյան կինոփառատոնի գլխավոր տնօրեն Հարություն Խաչատրյանը։

1966 –վախճանվել է  կոմպոզիտոր Հարո Ստեփանյանը:

1993-Հայաստանը դիվանագիտական հարաբերություններ է հաստատել Ղրղստանի և Մալդիվների հետ:

2005-Թբիլիսիում ստորագրվել է Փոթի-Պորտ Կավկազ (Նովոռոսիյսկ) երկաթուղային լաստանավային բեռնափոխադրումների մասին համաձայնագիրը:

2005- վախճանվել է նշանավոր երգահան, ջութակահար, պրոֆեսոր Սերգեյ Աղաջանյանը։

2007- Հայաստանում անօրինական ձևով  լույս է տեսել «Ֆորբս» ամսագրի հայկական տարբերակի առաջին համարը, որտեղ ներկայացվել են հայաստանցի 10 մեծահարուստները: Ամսագրի առաջին համարի լույս ընծայումից հետո հրաժարական է ներկայացրել դրա գլխավոր խմբագիրը` «Հ1» հեռուստաընկերության մեկնաբան Պետրոս Ղազարյանը:

2012-Երևանի Կենտրոն եւ Նորք-Մարաշ առաջին ատյանի դատարանում մեկնարկել է Ճանապարհային ոստիկանության նախկին պետ Մարգար Օհանյանի դատավարությունը, որը մեղադրվել է պաշտոնեական դիրքը չարաշահելու և առանձնապես խոշոր չափի յուրացում կատարելու մեջ։ 

2020-Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ վարչապետի մամուլի քարտուղար Վլադիմիր Կարապետյանը ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից:

2021- առաջին անգամ ՔՊ-ական պատգամավոր Վահագն Ալեքսանյանի կողմից օգտագործվել է «Նիկոլի ուսապարկ» բառակապակցությունը խմբակցությունից դուրս եկած Սոֆյա Հովսեփյանի նկատմամբ, բայց արդյունքում այդ անվանումը կպել է հենց նիկոլական պատգամավորներին:

2023-ՆԳ նախարար է նշանակվել Վահե Ղազարյանը, Կամո Ցուցուլյանը նշանակվել է փրկարար ծառայության տնօրեն-ներքին գործերի նախարարի տեղակալ:

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

1658 –ծնվել է բարոկկո ոճի ֆրանսիացի քանդակագործ Նիկոլա Կուստուն:

1757 —վախճանվել է ֆրանսիացի գրող և գիտնական Բերնար դը Բովյե դը Ֆոնտելելը:

1788- Կոնեկտիկուտը դարձել է ԱՄՆ-ի 5-րդ նահանգը։

1792 —կնքվել է Յասսիի խաղաղության պայմանագիրը , որով ավարտվել է 1787-1791 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմը:

1797 — ծնվել է ռուս նավագնաց և արկտիկայի հետազոտող, ադմիրալ Ֆերդինանդ Վրանգելը:

1799 —Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ուիլյամ Պիտտն աշխարհում առաջին անգամ մտցրել է եկամտահարկ՝ երկու շիլլինգ մեկ ֆունտ չափով:

 1816 —անգլիացի ածխահատներն առաջին անգամ հանքերում աշխատելու համար օգտագործել են մետաղական ցանցով անվտանգ լամպ:

1823 —ծնվել է գերմանացի վիրաբույժ, ասեպտիկայի և անտիսեպտիկայի հայտնագործողներից մեկը հանդիսացող Ֆրիդրիխ Ավգուստ Էսմարխը:

1856 – ծնվել է սերբ կոմպոզիտոր, բանահավաք, դիրիժոր, մանկավարժ Ստևան Մոկրանյացը:

1873 —վախճանվել է ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոն 3-րդը:

1877 —Ռուսաստանում ստեղծվել է  «Ռուս դերասանների փոխօգնության միությունը», որը հանդիսացել է ԽՍՀՄ-ի Թատերական գործիչների միության նախատիպը:

1890 —ծնվել է չեխ գրող Կարել Չապեկը:

1908- ծնվել է ֆրանսիացի կին գրող, փիլիսոփա, ֆեմինիստական շարժման գաղափարախոս, Ժան Պոլ Սարտրի կյանքի ընկերուհի Սիմոնա դը Բովուարը:

1932 —Մեքսիկայի հարավում գտնվող Մոնտե-Ալբանի հնդկական հնագույն բնակատեղի ավերակներում հայտնաբերվել է 13-րդ դարով թվագրվող և սապոտեկի հնդկական ցեղին պատկանող թանկարժեք գանձեր:

 1951 —պաշտոնապես բացվել է Նյու-Յորքում գտնվող ՄԱԿ-ի շտաբ-բնակարանը: 1992 —հայտարարվել է Սերբիայի Հանրապետության անկախությունը:

1996- ռուս-չեչենական առաջին պատերազմի ժամանակ չեչեն գրոհայինները Դաղստանի Կիզլյար քաղաքում պատանդեն վերցրել մոտ 3700 բնակչի։

2007- Էյփլ ընկերության տնօրեն Սթիվ Ջոբսը առաջին անգամ հանրությանը ներկայացրել է  iPhone-ը։

2020-Իրանի Կերման քաղաքում գեներալ Ղասեմ Սոլեյմանիի հուղարկավորության ժամանակ հրմշտոցի հետևնաքով ավելի քան 50 մարդ է զոհվել։

Կ. Խաչիկյան