Middle Corridor. Ղրղզստանն ու Ուզբեկստանն են միանում
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆՉինաստանը, Ղրղզստանը և Ուզբեկստանը համաձայնագիր են կնքել նոր երկաթուղու կառուցման վերաբերյալ, գրում է press.ge-ն։ Դրա շինարարությունը կսկսվի 2024 թվականի հոկտեմբերին և կավարտվի վեց տարի անց՝ 2030 թվականին։ Ծրագրի ներդրումային պորտֆելը կազմում է 4,7 միլիարդ դոլար։
Այդ միջոցների կեսը կտրամադրի Պեկինը, իսկ մնացածը պետք է մոբիլիզացնեն Բիշքեկն ու Տաշքենդը։ Այդ երթուղին հնարավորություն կտա ապահովել ապրանքների առաքումը Չինաստանից Ղրղզստան, Կենտրոնական Ասիայի և Մերձավոր Արևելքի երկրներ, ներառյալ Թուրքիա, և հետագայում Եվրամիություն։
Ի վերջո, նոր երկաթգիծը կոչված է ոչ միայն կապելու տարածաշրջանի երկրներին, այլ նաև դառնալու «Միջին միջանցքի» (Middle Corridor) կարևոր մասը, որը Չինաստանը կապում է Եվրոպայի հետ Հարավային Կովկասի երկրների՝ Ադրբեջանի և Վրաստանի միջոցով։ Չինաստան-Ղրղզստան-Ուզբեկստան երկաթուղու երկարությունը կկազմի 454 կիլոմետր։ Ընդ որում, դրանցից 280 կիլոմետրը կանցնի Ղրղզստանի տարածքով։ Նախատեսվում է ամբողջ գիծը համալրել 18 կայարաններով, 81 կամուրջներով և ավելի քան 120 կիլոմետր ընդհանուր երկարությամբ 41 թունելներով։
Սպասվում է, որ նոր երկաթուղով տարեկան կտեղափոխվի մոտ 15 մլն տոննա բեռ և մոտ 300 հազար ուղևոր։ Փորձագետների կարծիքով նոր երկաթուղային գծի գալուստով Կենտրոնական Ասիայում նկատելիորեն կփոխվի տրանսպորտային և լոգիստիկ իրավիճակը և ուժերի ընդհանուր հավասարակշռությունը։
Ղրղզ վերլուծաբաններ Աբբոս Բոբոխոնովի և Նարգիզ Մուրատալիևի կարծիքով նոր երկաթգծի կառուցման արդյունքում Չինաստանը կամրապնդի իր ներկայությունը Կենտրոնական Ասիայում և այլընտրանքային ճանապարհ կստանա դեպի Եվրոպա, ինչպես նաև դեպի Մերձավոր Արևելքի երկրներ և Պարսից ծոց: Ղրղզստանը երկաթուղուց ակնկալում է եկամուտի նոր և կայուն աղբյուր ստանալ։
Ակնկալվում է, որ դրա գործարկմամբ երկրի պետական բյուջեն կհամալրվի տարեկան 200 մլն դոլարով։ Բացի այդ, կզարգացվի տրանսպորտային համակարգը։ Ի վերջո, այժմ միայն մի քանի տեղական գնացքներ են աշխատում։ Բացի դա մայրուղու կառուցումը կստեղծի նոր աշխատատեղեր և կզարգացնի տնտեսությունն ամբողջությամբ։
Ուզբեկստանը նույնպես մեծ օգուտներ է ակնկալում նախագծից։ Երկաթուղին կօգնի ուզբեկ արտադրողներին մուտք գործել չինական հսկա շուկա և կնպաստի հետագա տնտեսական զարգացմանը։ Բացի այդ, Ուզբեկստանը ձգտում է դառնալ լոգիստիկ հանգույց տարածաշրջանում, և այդ ճանապարհի կառուցումը կարևոր քայլ կլինի այդ ուղղությամբ։
Հատկանշական է այն, որ Ղրղզստան-Ուզբեկստան-Չինաստան երկաթուղու նախագիծը սկսել է ակտիվորեն քննարկվել դեռևս 1990-ականներից։ Այն ժամանակ այն նույնիսկ բարձրաձայն անվանում էին «Սուեզի ցամաքային ջրանցք»։ Բանն այն է, որ նոր գծի ի հայտ գալու շնորհիվ գնացքները կկարողանան ապրանքներ տեղափոխել Դեղին և Հյուսիսային ծովերի, ինչպես նաև Պարսից ծոցի նավահանգիստների միջև։
Փորձագետների կարծիքով գաղափարի գլխավոր նախաձեռնողը եղել է Չինաստանը։ Ղրղզստանից Ուզբեկստան երկաթգիծը Պեկինին թույլ կտա գրեթե ուղղակի առևտուր իրականացնել Ուզբեկստանի հետ, ինչպես նաև միացնել Արևելքն ու Արևմուտքն ավելի կարճ ճանապարհով: Չինաստանից Հարավային Եվրոպա երթուղին կկրճատվի 900 կիլոմետրով: Հարկ է նշել, որ Մերձավոր Արևելքում պատերազմի բռնկմամբ «Միջին միջանցքը» ավելի մեծ արդիականություն է ձեռք բերել։ Ի վերջո, Կարմիր ծովում բեռնափոխադրումները գործնականում դադարեցվել են, և համաշխարհային առևտուրը սկսել է փնտրել ապրանքների փոխադրման նոր այլընտրանքային ուղիներ:
Դրանցից մեկն էլ «Միջին միջանցք» մուլտիմոդալ երթուղին է, որն անցնում է Չինաստանի, Ղազախստանի, Ադրբեջանի և Վրաստանի տարածքով։ Ինչպես ցույց է տալիս պրակտիկան, այժմ Չինաստանից Վրաստան բեռնատար կոնտեյներներ հասցնելու համար պահանջվում է ընդամենը 8-ից 10 օր։
Այսպիսով, պարզվում է, որ բեռներն Ասիայից Եվրոպա և հակառակ ուղղությամբ «Միջին միջանցքով» կարող են առաքվել շատ ավելի արագ, քան այլընտրանքային այն ծովային ուղիներով, որոնք շրջանցում են Կարմիր ծովը և Աֆրիկան։ Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի վերջին «Միջին միջանցքով» փոխադրվել է 2 մլն 700 հազար տոննա բեռ, ինչը 86 տոկոսով գերազանցել է 2022 թվականի ցուցանիշը։ Ներկա պահին այդ «Տրանսկասպյան միջազգային տրանսպորտային երթուղի» նախագծում ներկայացված են 11 երկրների 25 ընկերություններ։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը