Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ... կարկին

ՖՈՏՈ

Մենք բոլորս դպրոցում երկրաչափության կամ նկարչության ժամերին շրջաններ և աղեղներ գծելու համար օգտվել ենք կարկինից: Կարկինը (հին  հայերենում օգտագործվել է նաև կակակն անվանումը, լատիներեն circulus-շրջան, շրջանակ) շրջան գծելու ինչպես նաև տարածությունները չափելու համար՝ մասնավորապես քարտեզի վրա, նախատեսված գործիք է։ Կարկինը սովորաբար պատրաստված է լինում մետաղից և կազմված է լինում 2 ոտքերից, որոնք իրար հետ կապված են։

Սովորաբար ոտքերից մեկի ծայրին լինում է ասեղ, իսկ մյուս ծայրին ՝ մատիտ կամ գրաֆիտի կտոր։ Չափելու համար նախատեսված կարկինի 2 ծայրերին էլ ասեղներ են լինում։  Կարելի է վստահորեն ասել, որ կարկին, ինչպես նաև հավասարապես քանոն  օգտագործվել են դեռևս հնում՝ մոտ երեք հազար տարի առաջ:  Այդ մասին են վկայում հին Բաբելոնում և Ասորեստանում կառուցված  շենքերն ու պահպանված նկարազարդումները: Այդ ժամանակաշրջանի գրավոր արձանագրություններում տողերն ու օղակները այնքան կանոնավոր են, որ առանց կարկինի ու քանոնի  հազիվ թե հնարավոր լիներ դա անել:

Կարկինի պատմությունը սկսվել է մի քանի հազարամյակ առաջ: Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները պատմում են, որ այս սարքը հորինել է Դեդալոսի բարեկամ Թալոսը: Թալոսը միացնելով հավասար երկարության երկու ձող հորինել էր մի սարք, որը թույլ էր տալիս նկարել բացարձակապես կատարյալ շրջանակ: Կարելի է ենթադրել, որ Թալոսը իր բարեկամից էր ժառանգել  գյուտարարական հատկությունը, քանի որ   ըստ լեգենդի, հենց Դաեդալոսն էր  իր որդի  Իկարոսի հետ միասին մտածել և իրագործել թևերի օգնությամբ երկինք թռչելը: Ֆրանսիայում գտնվող մի հնագույն պատնեշի պեղումների ժամանակ հնագետները գտել են կարկին, որի տարիքը թվագրվել է մոտ երկու հազար տարվա հնության: Հին հունական Պոմպեյ քաղաքի հնագիտական պեղումների ժամանակ ևս հայտնաբերվել են  բրոնզե կարկիններ, որոնց տարիքը մի փոքր պակաս է եղել՝  մոտ 1900 տարեկան: Իր ամբողջ պատմության ընթացքում կարկինը եղել է մի քանի տեսակների. նկարչական (գծագրական), որը նախատեսված է 2-ից 80 մմ տրամագծով շրջաններ և աղեղներ նկարելու համար, կոր ոտքերով՝ ծավալային գործեր կատարելու համար, հավասարաչափ՝ լայնական մեծությունը չափելու համար, բաժանարար (նշագրումային)՝ չափերի մեխանիկական փոխանցման համար: Նշենք նաև, որ քչերը գիտեն այն մասին, որ կարկինը օգտագործվում է ոչ միայն երկրաչափության, քարտեզագրության և գծագրության մեջ, այլ նաև անգամ բժշկությունում: Բժիշկները կարկիններ են օգտագործում գանգը, ազդրերը և մարմնի այլ մասերը չափելու նպատակով: Այդ նպատակներով օգտագործվում են ինչպես մեծ, այնպես էլ փոքր բժշկական կարկիններ:

Իսկ օրինակ այսպես կոչված կարկին-կալիպերի օգնությամբ կարելի է անգամ չափել ենթամաշկային ճարպաշերտի հաստությունը: Բժշկության մեջ օգտագործվում է նաև Վեբերի կարկինը, որը նախատեսված է դիսկրիմինացիոն զգայնության որոշման համար, այսինքն որոշվում է մարդու զգայնության շեմը: Հետաքրքիր է այն, որ  ԳԴՀ-ի զինանշանին պատկերված է կարկին, որը դրանով  խորհրդանշում է մտավորականությանը։

Կ․ Խաչիկյան

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Почему Никол Пашинян не заинтересован в освобождении пленных и насильственно похищенных людей? «Паст» Молодой армянский писатель Джейк Крикори презентует свою первую книгу в Barnes & Noble В Пасадене состоится концерт «Дудук. Голос армянской души» Юная армянская фигуристка Марина Геворгян победила на международном турнире в Болгарии Депутат парламента Армении: Нервные судороги Алиева не случайны Курс биткоина обновил исторический максиму Беспрецедентное влияние: Более 90% поддержанных ANCA кандидатов прошли в Конгресс США Крупный пожар в селе Джрарат: в сгоревшем доме обнаружено тело Секретарь Совета безопасности Армении отправится в Вильнюс Армении выделен новый грант в 38 млн. евро Самбист из Армавира Альберт Бадаянц стал победителем Первенства России по самбо В Армении применена тарифная квота к отдельным видам сельскохозяйственной продукции Все танцы студии армянского танца «Назани» Кисловодска стали лауреатами фестиваля «Мир талантов» Кубанский спортсмен Роберт Антонян вошел в тройку лучших на ЧМ по брейкингу Песков сообщил, что Путин не планирует разговор с Байденом Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»Региональная торговая «диверсификация» и реальная картина: «Паст»Непревзойденный цинизм: «Паст»Brent подорожала до $75,17 за баррель Атташе: «Верхний Ларс» закрылся для большегрузов Впечатляющее выступление молодой армянской виолончелистки в Национальном оперном театре Китая: «Паст»Трамп уступает Харрис 4% в финальном опросе PBS News Более 50 депутатов ЕП призвали Баку накануне COP29 освободить всех армянских пленных и заложников ААЦ отмечает День памяти Свв. епископа Акипсимоса, священника Иосифа, дьякона Аифалы и свидетеля Платона Србуи Галян назначена министром юстиции Армении Нам не нужно искать политическую «крышу»: Директор «Спайки» прокомментировал распространяемые слухи: «Паст»В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари АкопянСотрудники МККК посетили удерживаемых в Баку армянских заключенных Армения станет участником Международного турнира по греко-римской борьбе «Сила традиций» Экспозиция скульптур Вардкеса Авакяна представлена в Театре драмы им. Наума Орлова в Челябинске «Шедевр от Сперцяна»: армянский футболист забил третий гол в матче против «Оренбурга» со штрафного Комитет госдоходов: Налоговые доходы в Армении в январе-сентябре 2024 года выросли почти на 7% Эрдоган назвал агрессию Израиля в Газе одним из самых жестоких геноцидов столетия Погода в Армении «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проектОбщественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Британское издание Harpers Wine & Spirit опубликовало статью «Армения: восходящая звезда Кавказа?» Соединенные Штаты похвалили Армению и Азербайджан В калифорнийском городе Ирвайн будет установлен памятник, посвященный памяти жертв Геноцида армян Сурен Григорян завоевал золото на ЧЕ по тяжелой атлетике в Польше Новая лапша из Баку накануне СОР 29: В Азербайджане обвиняют Армению в «уничтожении кладбищ» «Армянские авиалинии» анонсировали запуск с 26 декабря новогодних авиарейсов в Батуми ЦБ Армении готов «удовлетворить любой дополнительный спрос на 100-драмовые монеты» Иран готовится нанести удар по Израилю с территории Ирака Армения получит от Азиатского банка развития бюджетный кредит Запад на Южном Кавказе настырно навязывает свои услуги в деле нормализации отношений Ереван-Баку: Лавров Оппозиция инициирует срочное заседание НС, требуя принять заявление по освобождению заключенных в Баку Армянский ресторан в Торонто включен в гид Michelin Футбольная команда «Монте» из Анапы стала серебряным призером Sochi Cup III Тяжелоатлет Карен Маргарян завоевал бронзу на ЧЕ до 23 лет в Польше
Самое популярное