Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ... կարկին

ՖՈՏՈ

Մենք բոլորս դպրոցում երկրաչափության կամ նկարչության ժամերին շրջաններ և աղեղներ գծելու համար օգտվել ենք կարկինից: Կարկինը (հին  հայերենում օգտագործվել է նաև կակակն անվանումը, լատիներեն circulus-շրջան, շրջանակ) շրջան գծելու ինչպես նաև տարածությունները չափելու համար՝ մասնավորապես քարտեզի վրա, նախատեսված գործիք է։ Կարկինը սովորաբար պատրաստված է լինում մետաղից և կազմված է լինում 2 ոտքերից, որոնք իրար հետ կապված են։

Սովորաբար ոտքերից մեկի ծայրին լինում է ասեղ, իսկ մյուս ծայրին ՝ մատիտ կամ գրաֆիտի կտոր։ Չափելու համար նախատեսված կարկինի 2 ծայրերին էլ ասեղներ են լինում։  Կարելի է վստահորեն ասել, որ կարկին, ինչպես նաև հավասարապես քանոն  օգտագործվել են դեռևս հնում՝ մոտ երեք հազար տարի առաջ:  Այդ մասին են վկայում հին Բաբելոնում և Ասորեստանում կառուցված  շենքերն ու պահպանված նկարազարդումները: Այդ ժամանակաշրջանի գրավոր արձանագրություններում տողերն ու օղակները այնքան կանոնավոր են, որ առանց կարկինի ու քանոնի  հազիվ թե հնարավոր լիներ դա անել:

Կարկինի պատմությունը սկսվել է մի քանի հազարամյակ առաջ: Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները պատմում են, որ այս սարքը հորինել է Դեդալոսի բարեկամ Թալոսը: Թալոսը միացնելով հավասար երկարության երկու ձող հորինել էր մի սարք, որը թույլ էր տալիս նկարել բացարձակապես կատարյալ շրջանակ: Կարելի է ենթադրել, որ Թալոսը իր բարեկամից էր ժառանգել  գյուտարարական հատկությունը, քանի որ   ըստ լեգենդի, հենց Դաեդալոսն էր  իր որդի  Իկարոսի հետ միասին մտածել և իրագործել թևերի օգնությամբ երկինք թռչելը: Ֆրանսիայում գտնվող մի հնագույն պատնեշի պեղումների ժամանակ հնագետները գտել են կարկին, որի տարիքը թվագրվել է մոտ երկու հազար տարվա հնության: Հին հունական Պոմպեյ քաղաքի հնագիտական պեղումների ժամանակ ևս հայտնաբերվել են  բրոնզե կարկիններ, որոնց տարիքը մի փոքր պակաս է եղել՝  մոտ 1900 տարեկան: Իր ամբողջ պատմության ընթացքում կարկինը եղել է մի քանի տեսակների. նկարչական (գծագրական), որը նախատեսված է 2-ից 80 մմ տրամագծով շրջաններ և աղեղներ նկարելու համար, կոր ոտքերով՝ ծավալային գործեր կատարելու համար, հավասարաչափ՝ լայնական մեծությունը չափելու համար, բաժանարար (նշագրումային)՝ չափերի մեխանիկական փոխանցման համար: Նշենք նաև, որ քչերը գիտեն այն մասին, որ կարկինը օգտագործվում է ոչ միայն երկրաչափության, քարտեզագրության և գծագրության մեջ, այլ նաև անգամ բժշկությունում: Բժիշկները կարկիններ են օգտագործում գանգը, ազդրերը և մարմնի այլ մասերը չափելու նպատակով: Այդ նպատակներով օգտագործվում են ինչպես մեծ, այնպես էլ փոքր բժշկական կարկիններ:

Իսկ օրինակ այսպես կոչված կարկին-կալիպերի օգնությամբ կարելի է անգամ չափել ենթամաշկային ճարպաշերտի հաստությունը: Բժշկության մեջ օգտագործվում է նաև Վեբերի կարկինը, որը նախատեսված է դիսկրիմինացիոն զգայնության որոշման համար, այսինքն որոշվում է մարդու զգայնության շեմը: Հետաքրքիր է այն, որ  ԳԴՀ-ի զինանշանին պատկերված է կարկին, որը դրանով  խորհրդանշում է մտավորականությանը։

Կ․ Խաչիկյան

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Кто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиСтоимость биткойна приближается к 100 тыс. долларовКурс доллара к рублю в ходе торгов впервые с марта 2022 года превысил 103 рубляБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПалата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицАвантюризм кадровых движений: «Паст»Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномЕС направит в Грузию "политическую миссию"Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РАКомпания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовГубернатор Армавирской области Давид Худатян будет назначен министром территориального управления и инфраструктур Комитет госдоходов: В Армении установлены случаи не регистрации наемных работников Армянские фехтовальщики завоевали 4 медали на международном турнире в Тбилиси Заместитель мэра Еревана: Главную елку страны украсим прошлогодними ветками и игрушками Арпине Саркисян назначена министром внутренних дел Армении Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»Погода в Армении На заседании Совета старейшин Еревана приняты льготы по новым транспортным тарифам Отставки глав КГД, СК и АК Армении приняты Трамп определился с кандидатом в министры транспорта Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейТрамп назначил 27-летнюю Кэролайн Ливитт пресс-секретарем Белого дома Автодороги на территории Армении проходимы Президент Украины назвал телефонный разговор Шольца и Путина «ящиком Пандоры» Убийство в Ереване: погибший недавно прибыл в Армению из Франции Футбольные фанаты требуют отставки главы ФФА Меликбекяна
Самое популярное