Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ինչո՞ւ և ե՞րբ սկսվեցին խոսակցությունները կոնկրետ նոր Սահմանադրության մասին. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Սահմանադրության թեմայի խմորն սկսել է ավելի ու ավելի շատ «ջուր քաշել»: Բայց մինչ փոփոխությունների թեմային անդրադառնալը եկեք չալարենք և, ինչպես ասում են, հատիկը զատենք որոմից:

Նախ՝ հակիրճ «պատմական էքսկուրս»: Հայաստանի Սահմանադրությունն ընդունվել է 1995 թվականի հուլիսի 5-ին հանրաքվեով: Հետագայում ՀՀ Սահմանադրությունը երկու անգամ, հասկանալի է, նույնպես հանրաքվեներով, ենթարկվել է փոփոխությունների. ա) 2005 թվականին, երբ նախագահական կառավարման մոդելը փոխարինվեց կիսանախագահականով՝ ԱԺ դերի մեծացմամբ, բ) 2015 թվականին, երբ կիսանախագահական կառավարման մոդելը փոխարինվեց խորհրդարանականով, կատարվեցին մի շարք այլ փոփոխություններ՝ պետական տարբեր կառույցների սահմանադրականացման հետ կապված (ՄԻՊ, ԲԴԽ և այլն): Այսինքն, մինչև օրս գործում է 1995 թվականի հուլիսի 5-ին ընդունված Սահմանադրությունը՝ 2005 և 2015 թթ. կատարված փոփոխություններով:

Փաշինյանն ինքը ժամանակին հայտարարում էր, թե 2015 թ. փոփոխություններով Սահմանադրությունը «Սերժ Սարգսյանի հագով կարված կոստյում է»: Բայց դա չխանգարեց, որ Փաշինյանը իրեն ոչ միայն չափազանց հարմարավետ զգա ոչ իր համար «կարված կոստյումով», այլև ժամանակ առ ժամանակ ուզուրպացնի պետական իշխանությունը, օրինակ՝ խորհրդարանի վրա գրոհ նախաձեռնելով (2018 թ. հոկտեմբեր), դատարանների վրա հարձակվելով (2019 թ. մայիս), ոտնահարելով Սահմանադրության բազմաթիվ պահանջներ, այդ թվում՝ պետության տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխան տարածքի փոփոխության հետ կապված (այսպես կոչված՝ «սահմանազատում»): Բայց հիմա բուն հարցն այլ է:

Իսկ հարցն այդ այն է, որ երբ Փաշինյանն օրերս հանրայնացրեց տարբեր տարիների իր վիճելի ֆեյսբուքյան «փիլիսոփայական» գրառումներից հյուսված աջաբսանդալը՝ «գաղափարախոսական ուղերձը», շատ փորձագետներ միաբերան ու անվարան ընդգծեցին, որ նա պարզապես կատարում է ՀՀ գործող Սահմանադրությունը փոխելու վերաբերյալ Ալիևի պահանջը: Մեր մեջ ասած, դա այնքան ակնհայտ է, որ նույնիսկ հավելյալ հիմնավորումների կարիք չունի:

Բայց Փաշինյանի «կռուտիտային» քարոզիչները շրջանառության մեջ դրեցին մի զգլխիչ «թեզ», թե Փաշինյանը դեռ շատ ավելի վաղ, օրինակ՝ 2019 թվականին էր խոսում Սահմանադրությունը փոփոխելու անհրաժեշտության մասին, անգամ փոփոխություններ նախապատրաստելու հանձնաժողով էին ձևավորում, հետո անգամ հանրաքվեի պատրաստություն էին տեսնում (նույնիսկ բուկլետներ էին տպել), բայց «կովիդի» համաճարակն ու 2020-ի աղետաբեր պատերազմը խանգարեցին այդ մտահղացումների իրականացմանը: Ուստի, հիմա են վերադարձել 5-6 տարի առաջվա մտքերին: Ասել կուզի՝ դա իրենց վաղեմի վարդագույն երազանքն էր, ու իրենք Ալիևի հրամանները չեն կատարում:

Սակայն այս զուտ քարոզչական թեզը պարզապես չի դիմանում քննադատության. այն պարզունակ մանիպուլ յացիա է: Եվ ահա թե որտեղ է թաղված «շան գլուխը»:

Այո, նախկինում, նախքան պատերազմը, Փաշինյանն ու ՔՊ-ն իսկապես խոսում էին Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին ու, այո, դրան ուղղված պատրաստություններ էլ էին տեսնում: Բայց: Կրկնում ենք՝ խոսքը բացառապես որոշակի փոփոխությունների մասին է: Հիմա թե՛ Փաշինյանը, թե՛ նրա ՔՊ-ն խոսում են լրիվ նոր Սահմանադրություն գրելու և ընդունելու մասին: Իսկ դա էապես այլ բան է, քան Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելը: Այսինքն, Փաշինյանն ու ՔՊ-ն ցանկանում են չեղարկել, «ջրել», ոչնչացնել գործող Սահմանադրությունը և ընդունել բոլորովին այլ կամ լրիվ նոր, իսկ այդ «նախաձեռնության» ուղղորդողի պարագան նկատի ունենալով՝ «թափ-թազա» Սահմանադրություն:

Սա՛ է խնդիրը: Ավելին, այստեղ կա նաև ուրիշ շատ կարևոր նրբություն, թե ինչու չի կարող աշխատել փոփոխությունների տարբերակը, և ինչու է նոր Սահմանադրության ընդունումը Ալիևի պահանջ: Բանն այն է, որ գործող Սահմանադրության նախաբանը հղում է անում Հայաստանի Հանրապետության ձևավորման հիմնարար փաստաթղթին՝ Անկախության հռչակագրին, որն արտացոլում է և՛ Արցախի հայության ինքնորոշման իրավունքը, և՛ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցը, և՛ ՀՀ-ի՝ զինված ուժեր ունենալու սուվերեն իրավունքը:

Իսկ Սահմանադրության նախաբանը, հղումով հանդերձ, անփոփոխելի է: Նմանապես անփոփոխելի են Սահմանադրության 1-ին, 2-րդ, 3-րդ և այդ իմպերատիվը սահմանող 203-րդ հոդվածները: Այսինքն, զուտ փոփոխություններով նշյալ թեզերը հանել հնարավոր չէր:

Ուրեմն, ինչպե՞ս անել, որ և՛ իրենց «կիրթ ու կառուցողական» Ալիևի պահանջը կատարեն, և՛ շրջանցեն այդ անշրջանցելի թվացող իմպերատիվ նորմերը: Շատ պարզ, եթե ոչ՝ պարզունակ. վերցնել և ընդհանրապես հեչ անել գործող Սահմանադրությունը ու տեղն ընդունել լրիվ նորը: Հենց դա անելու ցրցամն էլ տալիս էր Նիկոլ Փաշինյանը:

Այսինքն, չկա հին Սահմանադրությունը, չկա և իր նախաբանը՝ Անկախության հռչակագրին հղումով ու անփոփոխելի հոդվածներով: Ընդսմին. Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ անելը մեկ բան է, իսկ զրոյից լրիվ նոր Սահմանադրություն գրելն ու ընդունելը՝ բոլորովին այլ բան:

Իսկ «նոր Սահմանադրության» մասին Փաշինյանն ու նրա ՔՊ-ն սկսեցին խոսել միայն այն բանից հետո, երբ Ալիևը նման պահանջ առաջ քաշեց: Այնպես որ, մնացյալը սովորական «մուտիտներ» ու մանիպուլ յացիաներ են:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Ключевые заявления Путина после телефонного разговора с ТрампомГубернатор Гегаркуникской области: В результате делимитации азербайджанские войска отойдут назадВласти Грузии отрицают задержки грузов с армянским коньякомСтипендиат фонда «Музыка для будущего» Арутюн Асатрян и участник программы Эдгар Мхитарян заняли второе место на Международном конкурсе пианистов в OrbetelloВице-президент США: Переговоры по Украине зашли в тупик, Путин не знает, как выйти из войныОДКБ рассчитывает на подписание мирного договора между Ереваном и БакуМИД РФ: Лавров в Ереване обсудит процессы армяно-азербайджанской и армяно-турецкой нормализацииОжесточенные бои произошли между курдами и ВС Сирии в провинции АлеппогаСпикер НС: Обсуждения между Ереваном и Баку продолжаютсяГлава парламента Кипра: Никосия поддерживает мирный договор между Ереваном и БакуГлава Палаты представителей Кипра посетила Арагацотнскую область АрменииКремль не планирует заканчивать войну: в ISW назвали причинуДва самолета авиакомпании S7 сломались в воздухе за суткиЕдинственный в своем роде музей в регионе приглашает совершить путешествие во времени: «Паст»«С клубникой», «безграбежные» потери без Тройного праздника, вообще без праздника.... «Паст»Никол Пашинян рискует потерять также свой основной «сегмент» и без того низкого рейтинга: «Паст»Эдмон Марукян уже написал заявление: «Паст»Шествия прошли более чем в 120 странах мира: главный координатор движения – армянин: «Паст»Жалобы в сфере производства и импорта мебели: почему страдают те, кто работает в правовом поле? «Паст»NYT: администрация Трампа уволила почти 600 сотрудников «Голоса Америки»Госсекретарь США рассказал главам МИД стран НАТО об усилиях Трампа по прекращению войны в Украине Ученые: Скрытый источник чистой энергии мог бы обеспечивать Землю энергией в течение 170 000 летТрамп объявил о сделках с ОАЭ на 200 млрд долларовВ Великобритании пройдет фестиваль Маргарет ТэтчерУкраина потеряла истребитель F-16Рубио: дата и место возможной встречи Путина и Трампа пока не определеныРубио встретится с главами МИД Турции и Украины в СтамбулеПосол РФ обратился с открытым письмом к Папикяну из-за высказываний Арцруна ОваннисянаWSJ: агентство США по ЧС не успевает подготовиться к сезону урагановУ президента США Трампа родился одиннадцатый внукВерхняя палата парламента Японии приняла закон об активной кибероборонеFT: в США произошел раскол относительно внесения компаний КНР в черный списокПока Пашинян участвовал в Параде Победы в Москве, в Ереване унижали ветеранов: «Паст»Вещи следует называть своими именами: причины «смелости» членов ГД: «Паст»«Визитная карточка» министра внутренних дел для реализации политических амбиций: «Паст»Какое отношение Романос Петросян имеет к Тавушу? «Паст»Азербайджан активизирует ложное экологическое направление։ снова под мишенью находится ЗММК: «Паст»Цена фьючерса на золото опустилась ниже $3 200 за унцию впервые с 10 апреляПрибывшего в Катар Трампа встретили фанфарами, верблюдами и красными CybertruckКанцлер Германии в преддверии мирных переговоров по Украине призвал западные страны сплотитьсяПесков: Путин вряд ли огласит состав делегации РФ в Стамбуле после переговоровИран пригрозил МАГАТЭ нарастить уровень обогащения урана до 93%Работа Армянской АЭС с 15 мая будет приостановлена для планового ремонтаИзраильская армия обнародовала предупреждение об эвакуации трех йеменских портовВ парламенте Грузии введен «желтый уровень» безопасностиВ суд направлено еще одно дело в отношении не выполнивших приказ в ходе 44-дневной войны командировReuters: В Стамбуле в пятницу пройдут переговоры по ядерной сделке между Ираном и европейской делегациейNissan сократит еще 11 000 рабочих мест по всему миру и закроет семь заводовИсторическая память должна быть передана поколениям: как отмечалось 80-летие Победы в Великой Отечественной войне в Армении? «Паст» «Выковывают» новую «оппозицию» в преддверии выборов: «Паст»
Самое популярное