Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Հարված՝ տնտեսական աճի թիկունքին. «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Հայաստանի տնտեսությունը բախվում է մի շարք մարտահրավերների, որոնցից առաջնայինը ներկայում տնտեսական ակտիվության՝ արտաքին գործոններից ու աշխարհաքաղաքական գործընթացներից չափից ավելի մեծ կախվածությունն է։

2022 թվականին Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի արդյունքում նպաստավոր պայմաններ ստեղծվեցին Հայաստանի համար վերարտահանման կազմակերպման ու աճ արձանագրելու ուղղությամբ։ Սակայն այդ կափույրները քիչ-քիչ փակվում են։ Եվ եթե 2022 թվականի տնտեսական տարին Հայաստանը փակեց 12,6 տոկոս տնտեսական աճով, ապա 2024 թվականին այդ տեմպն արդեն հասել է 5,9 տոկոսի։ Անցյալ տարվա կտրվածքով արտաքին գործոնների դրական ազդեցությունների չեզոքացման միտումն արդեն կտրուկ նկատելի դարձավ։ Օրինակ՝ եթե 2024 թվականի սկզբին տնտեսական աճն ավելի բարձր էր՝ առաջին եռամսյակին արձանագրելով 7,9 %, ապա արդեն չորրորդ եռամսյակում ցուցանիշն իջավ ընդամենը 3,7 %-ի։ Իսկ նոյեմբերին արձանագրեց վերջին տարիների ամենացածր աճը՝ ընդամենը 1,2 %: Փորձագետների գնահատմամբ, կտրուկ անկումը պայմանավորված է թանկարժեք մետաղների ու քարերի վերաարտահանման ծավալների նվազմամբ, որոնց մասնաբաժինն արտահանման կառուցվածքում 2024 թվականի տարեսկզբի 75 %-ից շեշտակի նվազել է:

Ինչ վերաբերում է արդեն 2025 թվականի տնտեսական ցուցանիշներին, ապա տնտեսական ակտիվության նվազման միտումն ավելի տեսանելի կդառնա։ Մյուս կողմից էլ՝ տարվա ընթացքում Հայաստանի համար կարող են ի հայտ գալ բացասական արտաքին գործոններ, քանի որ Հայաստանն այդպես էլ չի հենվում իր ներքին ներուժի վրա։ Սպասվում է, որ բանակցությունների արդյունքում առաջիկայում Ուկրաինայում ռազմական գործողությունները կարող են դադարեցվել, ինչին էլ կարող է հետևել Ռուսաստանի նկատմամբ Արևմուտքի կողմից պատժամիջոցներն աստիճանաբար հանելը։ Այս պայմաններում Հայաստանի առաջ կփակվեն վերաարտահանման գրեթե բոլոր հնարավորությունները, երկրի տնտեսությունը կվերադառնա իր նախկին վիճակին, որ հազիվ էր սողում։ Չհաշված, որ հնարավոր է նաև Հայաստանից արտահանմանը խոչընդոտող նոր հանգամանքներ ևս ի հայտ գան։

2021 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների քարոզարշավի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը նախանշում էր, որ իրենց նպատակադրումը տարեկան միջինը 7 տոկոս տնտեսական աճ ապահովելն է։ Ճիշտ է, նա երեկ հերթական մանիպուլյացիան էր անում, թե 2021-2026 թվականներին տարեկան տնտեսական աճերի միջին 7 % սահմանված առանցքային թիրախը պահպանվել է, սակայն հարցն այն է, որ նա խոսում է միջին արդյունքի մասին: Այնինչ, փաստը մնում է փաստ, որ անցյալ տարվանից սկսած այդ նպատակադրումն իրականություն չի դառնում: Եվ սա այն պայմաններում, երբ արտակարգ իրադրություն չկա, ինչպես, ասենք, կորոնավիրուսի համավարակի ժամանակ էր։

Ավելին՝ եթե անգամ հնարավոր լինի տարին փակել գոնե 5 տոկոսով, այն Հայաստանի համար կհամարվի բավական բարձր ցուցանիշ։ Բայց հատկանշական է, որ հունվարին արդեն իսկ մտահոգիչ միտումները նկատելի են։ «Լույս» հիմնադրամը վերլուծել է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումները 2025 թվականի հունվարին։ Վերլուծության մեջ վեր են հանվում հիմնական բացասական միտումները։ Տնտեսական ակտիվությունը 2025 թվականի հունվարին 2024 թ. հունվարի համեմատ աճել է 7,1 %-ով, որը 3 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ տարվա հունվարի աճից։ Ընդ որում, արձանագրվել են բացասական ցուցանիշներ արդյունաբերության և արտաքին առևտրի ծավալների մասով, ինչը բավական մտահոգիչ է։ Եթե այս երկու ոլորտներում նվազման միտումները սկսվել են անցյալ տարի, ապա այս տարի ավելի են խորանում։

2025 թվականի հունվարին Հայաստանի և այլ երկրների միջև արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալը կազմել է 1,377.3 մլն դոլար։ 2024 թվականի համադրելի ցուցանիշի համեմատ արձանագրվել է անկում 40 %-ով: Ըստ հրապարակված տվյալների՝ հունվար ամսին գործընկեր երկրների հետ առևտրային հարաբերություններում ներմուծումը գերազանցել է արտահանումը 412,9 մլն դոլարով, ինչը խոր միտում է, որը ցույց է տալիս մեր տնտեսության կախվածությունն արտաքին աշխարհից։

Միևնույն ժամանակ 2025 թվականի հունվարին ներմուծումը ևս նվազել է 33,5 %-ով՝ հատկապես պայմանավորված ոսկու վերաարտահանման նախորդ տարվա համեմատ ավելի փոքր ծավալներով։ Այսինքն, ոսկին ու թանկարժեք այլ մետաղները նախ պետք է ներմուծվեին, որ հետո վերաարտահանվեին։ Իսկ արտահանումը նախորդ տարվա նույն ամսվա համեմատ նվազել է 49,2 %-ով։

Արդյունաբերության ոլորտը, որը մի ժամանակ Հայաստանի տնտեսական աճի հիմնական շարժիչ ուժն էր, արդեն երեք ամիս է, ինչ անկում է արձանագրում։ Արդյունաբերության ծավալը նախորդ տարվա հունվարի համեմատ 2025 թվականի հունվարին նվազել է 10,4 %-ով: Կանխատեսվում է, որ արդյունաբերության ոլորտում նկատվող անկումային տրամադրությունները դեռ շարունակվելու են։ Իսկ անցյալ տարի ոսկու վերաարտահանմամբ պայմանավորված գործոնները հանգեցրել են արդյունաբերության ոլորտում որոշակի «դեֆորմացիոն» գործընթացների: Ստացվում է՝ ինչո՞ւ զարկ տալ արդյունաբերությանը, եթե կարելի է շատ հեշտ կերպով հումքը բերել, ապա վերաարտահանել։ Բայց միայն այսպիսի բացասական միտումները բավական են, որ Հայաստանի տնտեսական աճը թիկունքից հարված ստանա։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Спикер НС: Обсуждения между Ереваном и Баку продолжаютсяГлава парламента Кипра: Никосия поддерживает мирный договор между Ереваном и БакуГлава Палаты представителей Кипра посетила Арагацотнскую область АрменииКремль не планирует заканчивать войну: в ISW назвали причинуДва самолета авиакомпании S7 сломались в воздухе за суткиЕдинственный в своем роде музей в регионе приглашает совершить путешествие во времени: «Паст»«С клубникой», «безграбежные» потери без Тройного праздника, вообще без праздника.... «Паст»Никол Пашинян рискует потерять также свой основной «сегмент» и без того низкого рейтинга: «Паст»Эдмон Марукян уже написал заявление: «Паст»Шествия прошли более чем в 120 странах мира: главный координатор движения – армянин: «Паст»Жалобы в сфере производства и импорта мебели: почему страдают те, кто работает в правовом поле? «Паст»NYT: администрация Трампа уволила почти 600 сотрудников «Голоса Америки»Госсекретарь США рассказал главам МИД стран НАТО об усилиях Трампа по прекращению войны в Украине Ученые: Скрытый источник чистой энергии мог бы обеспечивать Землю энергией в течение 170 000 летТрамп объявил о сделках с ОАЭ на 200 млрд долларовВ Великобритании пройдет фестиваль Маргарет ТэтчерУкраина потеряла истребитель F-16Рубио: дата и место возможной встречи Путина и Трампа пока не определеныРубио встретится с главами МИД Турции и Украины в СтамбулеПосол РФ обратился с открытым письмом к Папикяну из-за высказываний Арцруна ОваннисянаWSJ: агентство США по ЧС не успевает подготовиться к сезону урагановУ президента США Трампа родился одиннадцатый внукВерхняя палата парламента Японии приняла закон об активной кибероборонеFT: в США произошел раскол относительно внесения компаний КНР в черный списокПока Пашинян участвовал в Параде Победы в Москве, в Ереване унижали ветеранов: «Паст»Вещи следует называть своими именами: причины «смелости» членов ГД: «Паст»«Визитная карточка» министра внутренних дел для реализации политических амбиций: «Паст»Какое отношение Романос Петросян имеет к Тавушу? «Паст»Азербайджан активизирует ложное экологическое направление։ снова под мишенью находится ЗММК: «Паст»Цена фьючерса на золото опустилась ниже $3 200 за унцию впервые с 10 апреляПрибывшего в Катар Трампа встретили фанфарами, верблюдами и красными CybertruckКанцлер Германии в преддверии мирных переговоров по Украине призвал западные страны сплотитьсяПесков: Путин вряд ли огласит состав делегации РФ в Стамбуле после переговоровИран пригрозил МАГАТЭ нарастить уровень обогащения урана до 93%Работа Армянской АЭС с 15 мая будет приостановлена для планового ремонтаИзраильская армия обнародовала предупреждение об эвакуации трех йеменских портовВ парламенте Грузии введен «желтый уровень» безопасностиВ суд направлено еще одно дело в отношении не выполнивших приказ в ходе 44-дневной войны командировReuters: В Стамбуле в пятницу пройдут переговоры по ядерной сделке между Ираном и европейской делегациейNissan сократит еще 11 000 рабочих мест по всему миру и закроет семь заводовИсторическая память должна быть передана поколениям: как отмечалось 80-летие Победы в Великой Отечественной войне в Армении? «Паст» «Выковывают» новую «оппозицию» в преддверии выборов: «Паст»Поручил «сделать мороз»: «Паст»Концерт средствами бюджета для «избранных»? «Паст»И снова перед серьезной «дилеммой»: «Паст»Цель Пашиняна - просто продать надежду армянскому избирателю: представляет ли Армения интерес для Европейского Союза? «Паст»Reuters: переговоры индийских и пакистанских военачальников отложилиСтраны ЕС приступили к согласованию 17-го пакета санкций против РФСтоимость фьючерса на золото опустилась ниже $3 250 за унцию впервые с 5 маяГлава МИД Армении принял новоназначенного посла КНР
Самое популярное