Русский
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Փաշինյանի պարտվողական խաղադրույքը. ինչո՞ւ Հայաստանը ռազմավարական հետաքրքրություն չի ներկայացնում Արևմուտքի համար

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանի իշխանական վերնախավի շրջանում արմատացել է այն կարծիքը, որ երկրի աշխարհագրական դիրքը նրան դարձնում է ռազմավարական հետաքրքրության օբյեկտ աշխարհի ուժային կենտրոնների՝ ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի, Ռուսաստանի և Չինաստանի համար։ Ընդ որում այդ տեսակետը ծագել է դեռևս 1990-ականներին՝ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալուց շատ առաջ։ Միջազգային հարաբերությունների փորձագետ, «Ռուսաստանի առաջնորդները» մրցույթի հաղթող Արամ Հակոբյանը runews24.ru-ին տված մեկնաբանությունում նշել է, որ Հայաստանը՝ Վրաստանի և Ադրբեջանի հետ միասին, իսկապես էական հետաքրքրություն է ներկայացնում աշխարհաքաղաքական առանցքային խաղացողների համար։ ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի համար Հարավային Կովկասի տարածաշրջանը դիտվում է որպես հակառուսական ազդեցության տարածման ցատկահարթակ։ Միևնույն ժամանակ, Մոսկվան ձգտում է պահպանել իր պատմական, մշակութային և ռազմաքաղաքական դիրքերը տարածաշրջանում ընդգծելով, որ «մենք չենք կարող անտեսել մեր պատմությունը և մեր ժողովրդին, որը դարերի ընթացքում սերտորեն կապված է Հայաստանի հետ»։

Այնուամենայնիվ, ժամանակակից աշխարհաքաղաքականությունը շատ դինամիկ է, փոփոխությունները տեղի են ունենում արագ տեմպերով: Նման իրավիճակում տարածաշրջանի կառավարությունների առջև խնդիր է դրված սթափ գնահատել իրենց վիճակը: Եվ Վրաստանի օրինակը ցույց է տալիս վերաիմաստավորված արտաքին քաղաքականության կարևորությունը։ «Վրաստանն այլևս չի ձգտում արտաքին ճնշման գործիք լինել։ Նա ուղիներ էր փնտրում դեպի ավելի անկախ ռազմավարական գործընկերություն: Ճիշտ է, այդ վերաիմաստավորումը տևեց գրեթե 20 տարի, դրանք ԵՄ դուռը թակելու անվերջ փորձերի և «ժողովրդավարական» և «ազատ» ապագայի խոստումների հանդեպ անկեղծ հավատի տարիներ էին: Բայց այդ դռների հետևում Վրաստանին դիմավորեցին միայն ամպագոռգոռ կարգախոսներով և անվերջ պահանջներով»,- պարզաբանել է Հակոբյանը։

Այնուամենայնիվ, Հայաստանը կարծես շարունակում է հետևել Արևմուտքին՝ ինքն իրեն չտալով մի պարզ, բայց առանցքային հարց.  Եվրամիության ինչի՞ն է դա պետք: Իրականությունն այն է, որ ԵՄ-ի տնտեսական շահերը Հայաստանում քիչ են։ Երկիրը, չնայած որոշակի տնտեսական աճին, չունի բավարար ռեսուրսներ եվրոպական համակարգի լիարժեք մաս դառնալու համար։ «Իհարկե, Հայաստանը կարող էր հետաքրքրել Արևմուտքին, եթե հնարավորություն լիներ տեղակայել ռազմաբազաներ։ Սակայն ներկա պայմաններում նման սցենարը քիչ հավանական է,- ասել է փորձագետը,– նախ, Գյումրիում տեղակայված 102-րդ ռուսական ռազմակայանը շարունակում է մնալ անվտանգության առանցքային գործոն Թուրքիայի հետ սահմանին, և դրա դուրսբերումը, նույնիսկ, եթե այն փոխարինվի արևմտյան ռազմական կոնտինգենտով, լրջորեն կթուլացնի Հայաստանի պաշտպանունակությունը։ Երկրորդ, նույնիսկ Վրաստանը, որը 20 տարի շարունակ արևմտամետ կուրս է վարել և ավելի սերտ հարաբերություններ հաստատել ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի հետ, չհամարձակվեց տեղակայել արևմտյան ռազմակայաններ վախենալով բացասական հետևանքներից, այդ թվում նաև Իրանի կողմից։ Լեռնային Ղարաբաղում 44-օրյա պատերազմ ապրած Հայաստանը, առավել ևս, չունի նման քայլի ոչ ռեսուրսներ, ոչ էլ քաղաքական կամք։ Երրորդ, ԵՄ-ն ինքը ներկայումս չունի ոչ խնայած ռազմական կարողություններ, ոչ էլ ցանկություն բացելու նոր ճակատ։ Միությունն արդեն ծանրաբեռնված է Ուկրաինայի հանդեպ պարտավորություններով և պարզապես պատրաստ չէ ներդրումներ կատարել Հայաստանին զինելու համար, էլ չխոսենք նրա տարածքում ռազմական ենթակառուցվածքներ ստեղծելու մասին։ ԵՄ-ի իրական նպատակն այս տարածաշրջանում ոչ թե Հայաստանի հզորացումն է, այլ այն որպես մարտավարական գործիք Ռուսաստանի դեմ պայքարում օգտագործելը»։

ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի մասնակցության կասեցումը և նրա շրջադարձը դեպի Արևմուտք ավելի շատ մարտավարական մանևր է, քան խելամիտ երկարաժամկետ ռազմավարություն։  «Մոսկվան հիանալի է հասկանում, որ դա երկարաժամկետ լուծում չէ, այլ Արևմուտքի ճնշման արդյունք,- մեկնաբանել է իրավիճակը Հակոբյանը,– Հայաստանի համար Ռուսաստանի առանցքային դերը մնում է, առանց ռուսական անվտանգության երաշխիքների, հանրապետությունը չի կարող ապահովել իր հարավային սահմանները։ Մոսկվայի իրական շահը ոչ թե Հայաստանին հակադրվելն է, այլ ժողովուրդների միջև կապերը, ընդհանուր պատմամշակութային ժառանգությունն ու հիշողությունը պահպանելը, քանի որ եթե Հայաստանը դուրս գա ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից, ապա դա կազդի Հայաստանի ազգային շահերի ու անվտանգության վրա, իսկ Ռուսաստանի համար դա ավելի հավանականորեն կլինի տարածաշրջանում իր դիրքերի ժամանակավոր թուլացում, բայց ոչ կրիտիկական սպառնալիք»։

Ինչ վերաբերում է ԱՄՆ-ին, ապա Բայդենի վարչակազմի օրոք Հայաստանի հարցն օրակարգում էր, սակայն Դոնալդ Թրամփի վերադարձը կարող է էապես փոխել իրավիճակը։ Ամենայն հավանականությամբ, Թրամփի օրոք Հայաստանի նկատմամբ հետաքրքրությունը կրկին հետին պլան կմղվի։  «Թրամփը նախկինում նվազագույն հետաքրքրություն է ցուցաբերել հարավկովկասյան տարածքի նկատմամբ»,- ասել է Հակոբյանը մատնանշելով Հայաստանի անորոշ հեռանկարը, այսինքն այն, որ Հայաստանը խոցելի է դառնում հարևանների՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի սպառնալիքների նկատմամբ։ Իսկ նման իրավիճակը պահանջում է զգուշավոր արտաքին քաղաքականություն։  «Եթե Հայաստանը փորձի արմատապես փոխել կուրսը, դա ռիսկային քայլ կլինի հատկապես իրական ռազմական սպառնալիքների համատեքստում: Ճգնաժամային իրավիճակում Արևմուտքի աջակցության վրա հույս դնելու ցանկացած փորձ վտանգավոր պատրանք է։ Հայաստանը պետք է գիտակցի, որ կոնֆլիկտի դեպքում ոչ ԵՄ-ն, ոչ ԱՄՆ-ը բացահայտ ռազմական գործողություններով իրեն չեն պաշտպանի»,- ամփոփել է Արամ Հակոբյանը:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Дарёному коню в зубы не смотрят, или все же смотрят? «Паст»Почему хозсубъекты жалуются на КГД в связи с возвратом НДС? «Паст»Сколько человек были против визита Лаврова в Армению? «Паст» Что происходит в правительстве после коррупционного скандала, связанного с руководителем Инспекционного органа безопасности пищевых продуктов? «Паст»Глава Минобразования посетила Армянскую воскресную школу ЭстонииАкция протеста производителей коньяка в Ереване завершилась: кабмин пообещал решить проблему в кратчайшие срокиМошенники ограбили несколько банков Армении на 119 миллионов драмовМинистр обороны: Иран не допустит никаких посягательств на границу с АрмениейЧасть выделенных Евросоюзом средств для радио «Свободная Европа» пойдет на финансирование в странах КавказаНочью в небе над Россией ночью было сбито почти 160 беспилотникаВ России хотят ввести новые требования к мигрантамСоюза армян призвал Следком РФ отреагировать на осквернение Азербайджаном памятника маршалу БаграмянуТрамп рассказал о новой гигантской системе противоракетной обороны «Золотой купол»Уже устрашаются клея и плаката: «Паст»«Мы разрушаем нашу страну, имея такого лидера»: «Паст»Альянс Иран-Армения изменит статус-кво на Южном Кавказе: «Паст»Ключевые заявления Путина после телефонного разговора с ТрампомГубернатор Гегаркуникской области: В результате делимитации азербайджанские войска отойдут назадВласти Грузии отрицают задержки грузов с армянским коньякомСтипендиат фонда «Музыка для будущего» Арутюн Асатрян и участник программы Эдгар Мхитарян заняли второе место на Международном конкурсе пианистов в OrbetelloВице-президент США: Переговоры по Украине зашли в тупик, Путин не знает, как выйти из войныОДКБ рассчитывает на подписание мирного договора между Ереваном и БакуМИД РФ: Лавров в Ереване обсудит процессы армяно-азербайджанской и армяно-турецкой нормализацииОжесточенные бои произошли между курдами и ВС Сирии в провинции АлеппогаСпикер НС: Обсуждения между Ереваном и Баку продолжаютсяГлава парламента Кипра: Никосия поддерживает мирный договор между Ереваном и БакуГлава Палаты представителей Кипра посетила Арагацотнскую область АрменииКремль не планирует заканчивать войну: в ISW назвали причинуДва самолета авиакомпании S7 сломались в воздухе за суткиЕдинственный в своем роде музей в регионе приглашает совершить путешествие во времени: «Паст»«С клубникой», «безграбежные» потери без Тройного праздника, вообще без праздника.... «Паст»Никол Пашинян рискует потерять также свой основной «сегмент» и без того низкого рейтинга: «Паст»Эдмон Марукян уже написал заявление: «Паст»Шествия прошли более чем в 120 странах мира: главный координатор движения – армянин: «Паст»Жалобы в сфере производства и импорта мебели: почему страдают те, кто работает в правовом поле? «Паст»NYT: администрация Трампа уволила почти 600 сотрудников «Голоса Америки»Госсекретарь США рассказал главам МИД стран НАТО об усилиях Трампа по прекращению войны в Украине Ученые: Скрытый источник чистой энергии мог бы обеспечивать Землю энергией в течение 170 000 летТрамп объявил о сделках с ОАЭ на 200 млрд долларовВ Великобритании пройдет фестиваль Маргарет ТэтчерУкраина потеряла истребитель F-16Рубио: дата и место возможной встречи Путина и Трампа пока не определеныРубио встретится с главами МИД Турции и Украины в СтамбулеПосол РФ обратился с открытым письмом к Папикяну из-за высказываний Арцруна ОваннисянаWSJ: агентство США по ЧС не успевает подготовиться к сезону урагановУ президента США Трампа родился одиннадцатый внукВерхняя палата парламента Японии приняла закон об активной кибероборонеFT: в США произошел раскол относительно внесения компаний КНР в черный списокПока Пашинян участвовал в Параде Победы в Москве, в Ереване унижали ветеранов: «Паст»Вещи следует называть своими именами: причины «смелости» членов ГД: «Паст»
Самое популярное